شناسهٔ خبر: 57145 - سرویس دیگر رسانه ها

میلاد عظیمی: انتشار درست آثار نیما ارزش صبر کردن دارد

خط بد نیما خوانش نوشته‌هایش را سخت می‌کند

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ میلاد عظیمی،‌ پژوهشگر معتقد است که کار روی آثار نیما زمان‌بر است و اگر تا به امروز فرهنگستان زبان دست به انتشار آن نزده، تنها به دلیل سنگین بودن کارهای پژوهشی است. او می‌گوید که این نوشته حتما باید منتشر شود؛ چراکه حاوی اطلاعات مهمی است اما باید توجه داشته باشیم که این دست‌نوشته‌ها نان شب جامعه ادبی نیست که نگران آن باشیم.

چند وقت پیش نامه اعتراضی به ۲۰ سال بلاتکلیفی دست‌نوشته‌های نیما در فرهنگستان زبان منتشر شد و انتشار این نامه سوالاتی را برای مخاطبان جدی شعر ایجاد کرد. برای مثال یکی از ابهامات این بیانیه این بود که منبع این نامه کجاست و این جمعی از شاعران و ترانه‌سرایان دقیقا چه کسانی هستند که اسمی از آنها نیامده است.  بحث انتشار نامه‌های نیما یوشیج یکی از موضوعات چالشی در سال‌های اخیر شده است و برای فهم همه این سوالات در زادروز نیما یوشیج، پدر شعر نو ایران، به سراغ میلاد عظیمی، پژوهشگر رفتیم تا نظر او را در این خصوص جویا شویم.

میلاد عظیمی مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه ادبیات معاصر که هنوز این نامه‌ها را ندیده، درباره دست‌نوشته‌ها و آثار باقی‌مانده از او می‌گوید: من بیانیه‌ای را که منتشر شد را ندیده‌ام؛ اما طبیعتا باید توجه داشته‌ باشیم که چنین پروژه‌هایی بسیار زمان‌بر و سخت است و نمی‌شود به راحتی با آن برخورد کرد. من چند ماه پیش مطلبی را برای مجله «بخارا» نوشتم و در آن ذکر کردم که کتاب «صد سال دگر» (شعرهای منتشر نشده نیما) که از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده، اثر بسیار ارزشمندی است.

وی ادامه داد: اگر عده‌ای دلواپس آن هستند که بگویند چرا این نوشته‌ها دیر چاپ شده است، در پاسخ باید بگویم که نیما بسیار بدخط بوده است و همین دلیل موجهی است تا به دوستان فرهنگستان حق بدهیم که این کار زمان‌بر باشد. از طرفی هوشنگ ابتهاج (سایه) برای من از نت‌برداری‌های نیما تعریف کرده است؛ او می‌گفت که نیما روی هر تکه کاغذی که گیر می‌آورد، یادداشت می‌نوشت، گاهی روی حاشیه روزنامه، گاهی روی پاک سیگار، گاهی هم به زبان فرانسه و با اشتباهات فراوان.

این پژوهشگر حوزه ادبیات با اشاره به دلایل دیر منتشر شدن آثار نیما یوشیج گفت: باتوجه به بدخط بودن نیما خوانش و منظم کردن این نوشته‌ها کار بسیار سختی است و زمان‌بری است و تا کسی این کار را انجام نداده باشد، متوجه سختی آن نمی‌شود. شخصی که کار بدخط خوانده باشد یا نسخه خطی تصحیح کرده باشد، می‌تواند درک کند که کار چقدر پیچیده است. گاهی فهم یک کلمه در این نوشته‌ها چند روز زمان می‌برد.

عظیمی معتقد است که چنین کتاب‌هایی باید چاپ شود و درباره دلایل چنین کاری گفت: عده‌ای می‌گویند که این نوشته‌ها چرا باید چاپ شود؟ من می‌گویم که انتشار این موارد بسیار ضروری است و هر چیزی که از نیما باقی‌مانده است باید چاپ شود؛ من چند وقت پیش برای شهرمان بابل یادداشتی نوشتم که در آن از همین شعرهای چاپ نشده نیما استفاده کردم. بیان همین نکته کوچک، بیانگر دلایل بزرگ آن در آینده است؛ آیندگانی که دوست دارند از پدر شعر نو بیشتر بدانند.

وی افزود: باید توجه داشته باشیم که نیما به دلیل شعرهایی که سال گذشته چاپ شد یا دست‌نوشته‌هایش نیما نشده است و این نوشته‌ها برای کسانی که کار مطالعاتی و پژوهشی انجام می‌دهند، کارایی دارد و به دلیل آنکه نیما شخصیتی مهم در شعر معاصر بوده است، چاپ شدن این مطالب به درد کارهای تحقیقاتی می‌خورد.

این نیماپژوه در توضیح تاثیر انتشار این مطالب در جایگاه شعری نیما اظهار کرد: شما اگر به کتاب اشعار منتشر نشده نیما نگاه کنید، متوجه می‌شوید که کار ارزشمندی منتشر شده است و ارزش این را داشته تا ما انقدر صبر کنیم. این آثار نیما را بالا یا پایین نخواهد کرد. برای مثال عده‌ای هستند که معتقدند نیما زبان بدی دارد و اگر کتاب جدید از او چاپ نمی‌شد هم این ایرادات پابرجا بود؛ بنابراین نیما چهره‌ای تثبیت شده دارد و انتشار این آثار قرار نیست جایگاه شعری او را تغییر دهد.

وی ادامه داد: این دست نوشته‌ها باید چاپ شود و من هم به آن معتقد هستم؛ اما این مطالب چیزی نیست که نان شب جامعه ادبی به آن بستگی داشته باشد و نگران آن باشند. من با دکتر علیائی‌مقدم در دانشگاه تهران همکار هستم و می‌دانم که در پروژه قبلی وی و دکتر رضوانی کار سختی انجام داده‌اند؛ اما باید توجه داشته باشیم که کار بسیار بعد از  مدت‌ها پاکیزه منتشر شد.

عظیمی با اشاره به اهمیت فهم جزئیات شخصیت‌های مهم گفت:‌ هنرمندان بزرگ با شاهکارهای خود جاودانه می‌شوند و کارهایی مانند اتودها و دست‌نوشته‌هاشان تاثیری روی جایگاه‌شان ندارد و همان‌طور که گفتم تنها جنبه پژوهشی دارد. برای مثال خود من با این کتاب جدیدی که از نیما چاپ شد، متوجه شدم که او علاقه بسیار زیادی به شهر من بابل داشته است؛ این نکته باعث خوشحالی ما می‌شود اما سوال من این است که آیا فهمیدن این نکته تاثیری هم در جایگاه نیما دارد؟ پاسخ خیر است.

وی ادامه داد: باید توجه داشته باشیم که فهم جزئیات از زندگی شخصیت‌های مهم، ارزشمند است و دریچه‌های جدیدی را روی ما باز می‌کند؛ اما تاثیری در شعر و ادبیات ندارد. کار فرهنگستان بسیار ارزشمند است و ما باید صبر کنیم تا ببینیم که چه اتفاقاتی در آینده رخ می‌دهد. من باز هم ذکر می‌کنم که بیانیه‌ دوستان را ندیده‌ام؛ اما باید بگویم که این افراد اگر مقدمه کتاب «صد سال دگر» را می‌خواندند، متوجه می‌شدند که دو پژوهشگر آنجا ذکر کرده‌اند که همچنان مشغول فعالیت هستند و سایر آثار به زودی منتشر خواهد شد.

گردآورنده کتاب «پیر پرنیان‌اندیش» در پایان گفت: من خط به خط کارهای نیما را خوانده‌ام. گاهی وقت‌ها فهم چیزهای چاپ شده از او بسیار سخت است، حال تصور کنید که خوانش چند بیت شعر یا چند خط نوشته آن هم با خط بد روی یک کاغذ دورریختنی چقدر کار سختی می‌شود.