شناسهٔ خبر: 60688 - سرویس دیگر رسانه ها

جست‌وجوی مشاهیر تاریخ ایران در مطبوعات و مجلات قدیمی دوره قاجار

کتاب «اخبار مشاهیر ادب معاصر در مطبوعات، از دوره­ قاجار تا عصر حاضر» به کوشش مهدی نورمحمدی از سوی نشر علم منتشر شد.

جست‌وجوی مشاهیر تاریخ ایران در مطبوعات و مجلات قدیمی دوره قاجار

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛  روزنامه‏‌ها و مجلات قدیمی اطلاعات ارزشمندی درباره وقایع و رویدادهای تاریخی، فرهنگی، هنری و اجتماعی در دوره‏‌های گذشته در اختیار محققان و پژوهشگران قرار می‌‏دهند.

از همین روست که مطبوعات نیز مانند کتب و اسناد، از جمله منابع مهم و معتبر در تحقیق محسوب شده و از نظر دستیابی به نکات تازه‌یاب، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته‌‏اند.

با توجه به محدود بودن اسناد درباره چهره‌‏های مشهور ادبیات معاصر، بررسی روزنامه‌‏ها و مجلات قدیمی در روشن ساختن زوایای پنهان زندگی و آثار آنان، اهمیت فراوانی یافته است.

کتاب «اخبار مشاهیر ادب معاصر در مطبوعات»، جست‌وجویی است گسترده در روزنامه‌‏ها و مجلات دوره قاجار تا عصر حاضر که در آن، اخبار و مطالب مربوط به پنج تن از مشاهیر ادب معاصر گردآوری شده است.

با توجه به این که اخبار فراهم آمده، اطلاعات و آگاهی‌­های ارزشمند و نکات جدید و بعضاً منتشرنشده‌­ای را درباره زندگی، اشعار، آثار و افکار مشاهیر ادب معاصر در اختیار قرار می‌دهد، کتاب حاضر به عنوان منبع تحقیقی مستند و معتبر، موجب شناختِ بیشتر علاقه­‌مندان و محققان درباره زندگی و آثار شخصیت‌‏های مشهور ادبیات معاصر شده و گامی برای پژوهش‌‏های بعدی درباره آنان محسوب می­‌شود.



دفتر اول این مجموعه به میرزاده عشقی، ایرج میرزا، اشرف‌‏الدین حسینی، فرخی یزدی و حیدرعلی کمالی اختصاص دارد و در آینده، دفترهای بعدی درباره سایر چهره‏‌های سرشناس ادبیات معاصر ایران همچون: ملک‏‌الشعرای بهار، عارف قزوینی، علی‌‏اکبر دهخدا، وحید دستگردی، پروین اعتصامی، نیما یوشیج، شهریار، صادق هدایت و فروغ فرخ‏زاد منتشر خواهد شد.

در یک جمع‌­بندی اجمالی، برخی از ویژگی‌­های مهم اخبار و مدارک این کتاب که حاوی مطالب ارزشمند درباره پنج تن از مشاهیر ادب معاصر ایران است، به شرح زیر است:

- انتشار اشعار منتشر نشده‌­ای از میرزاده عشقی، ایرج میرزا، نسیم شمال، فرخی یزدی و حیدرعلی کمالی که در دیوان شاعران یاد شده نیامده است.
- عکس منتشر نشده از ایرج میرزا و حیدرعلی کمالی
- مقاله منتشرنشده­‌ای از میرزاده عشقی با عنوان «نهضت الفبا» که در دیوان وی به چاپ نرسیده است.
- درویش خان موسیقی­دان مشهور، ساخت موسیقی «اپرت بچه گدا» اثر میرزاده عشقی را بر عهده داشته است.
میرزاده عشقی دارای نمایش­نامه‌­ای به نام «خرافات جادوگری» بوده که در دیوان وی به آن اشاره­ای نشده و اثری نیز از آن در دست نیست.
-گردآوری روایات مختلف درباره ترور میرزاده عشقی و بررسی آن­‌ها در کنار یکدیگر، تصویر روشنی از چگونگی به قتل رسیدن وی در اختیار قرار می­‌دهد.
-ایرج میرزا اولین شخصیت شناخته شده ادبی است که مجلس ترحیم او با موسیقی همراه بوده است.
-برخلاف پندار برخی از نویسندگان و از جمله سعید نفیسی و محمداسماعیل وطن‌­پرست، فرستاده شدن نسیم شمال به دارالمجانین دلایل سیاسی نداشته و توطئه‌­ای از سوی نظمیه برای خاموش ساختن وی نبوده است.
-گردآوری و بررسی روایت‌­های مرتبط با قتل فرخی یزدی که به قلم مطلعان و هم بندهای فرخی به رشته تحریر درآمده است، تصویر دقیق‌­تر و روشن­‌تری از این حادثه دهشتناک به دست می­‌دهد.
- حیدرعلی کمالی از پیشگامان صائب شناسی در ایران و جزو اولین کسانی است که برای احیای نام و آثار این شاعر بزرگ سبک هندی تلاش­‌های مهمی انجام داده است.
در مجموع، این کتاب حاوی 221 خبر است که 66 عنوان آن به میرزاده عشقی، 44 عنوان به ایرج میرزا، 41 عنوان به نسیم شمال، 50 عنوان به فرخی یزدی و 20 عنوان به حیدرعلی کمالی اختصاص یافته است.

مهدی نورمحمدی مورخ، پژوهشگر و سندشناس است. از میان کتاب‌های منتشر شده او می‌توان به «ترور در بهارستان: پژوهشی نو درباره اندیشه، زندگی و ترور واعظ قزوینی و روزنامه نصیحت به انضمام اشعار او»، «سرآغاز عکاسی در قزوین»، «خاطرات عارف قزوینی: به همراه اشعار چاپ نشده»، «تاریخچه میرزا کوچک‌خان: روایتی نو و متفاوت از قیام جنگل»، «مرقع دلگشا: زندگی و آثار ملک محمد قزوینی شیخ علی سکاک و محمدعلی خیارجی از پیشگامان خط تزئینی، خط گزار و نقاشی خط»، «قزوین در انقلاب مشروطیت»، «من و آزادی: خاطرات میرزا حسین خیاط (فرنیا) از دوستان عارف قزوینی و میرزا کوچک خان جنگلی»، «دیوان عارف قزوینی به انضمام شرح زندگی عارف به قلم خودش و اشعار منتشر نشده»، «قره العین: زندگی، عقیده و مرگ»، «مشاهیر قزوین»، «شیخیه و بابیه در ایران»، «تئاتر و سینما در قزوین»، «باقرخان سعدالسلطنه حاکم قزوین در عصر ناصری» «عماد ملک خط: زندگی و آثار میرعماد سیفی حسنی قزوینی» و... اشاره کرد.

کتاب «اخبار مشاهیر ادب معاصر» که به زنده‌یاد استاد ایرج افشار تقدیم شده است، در 416 صفحه، شمارگان 550 نسخه و 92 هزار و 500 تومان از سوی نشر علم منتشر شده است.