شناسهٔ خبر: 63985 - سرویس دیگر رسانه ها

نگاهی به کتاب «درآمدی نو بر روان‌کاوی؛ نظریه و درمان»: پرسش‌های بنیادین درباره تاثیر روانکاوی در روانپزشکی

نویسندگان کتاب «درآمدی نو بر روان‌کاوی؛ نظریه و درمان» به پرسش‌های بنیادین درباره تاثیر روانکاوی در روانپزشکی می‌پردازند و نگاهی نیز به آینده دارند.


پرسش‌های بنیادین درباره تاثیر روانکاوی در روانپزشکی

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ کتاب «درآمدی نو بر روان‌کاوی؛ نظریه و درمان» نوشته مشترک آنتونی بیتمن و جرمی هلمز به‌تازگی با ترجمه علیرضا طهماسب از سوی نشر نو منتشر شده است. نسخه اصلی این‌کتاب سال ۲۰۰۳ توسط انتشارات راتلج منتشر شده و ترجمه آن، یکی از عناوین مجموعه «کتابخانه روانشناسی» است که نشر نو چاپ می‌کند.

کتاب از دو بخش اصلی تشکیل شده که عبارت‌اند از «بخش نخست: نظریه» و «بخش دوم: درمان». در بخش اول، مخاطب با ۶ فصل «درآمد: تاریخچه و اختلافات»، «مدل‌های ذهن»، «خاستگاه‌های دنیای درون»، «مکانیزم‌های دفاعی»، «انتقال و انتقال‌متقابل» و «رویا،‌ نماد، تخیل» روبرو می‌شود. دومین بخش کتاب هم، دربرگیرنده فصول ۷ تا ۱۱ است که چنین‌عناوینی دارند:ارزیابی، رابطه درمانی، معضلات بالینی، سهم روان‌کاوی در روان‌پزشکی، پژوهش در روان‌کاوی.

مترجم در بخشی از مقدمه کتاب می‌نویسد: «از آشنایی ایرانیان با روانکاوی بیش از نیم قرن می‌گذرد آنچه بر این حوزه در این نیم قرن رفته جز سرنوشت غم بار دیگر شعب علوم انسانی در این سرزمین نیست. بسیار معمول، سطحی‌نگری و کلی بافی، به جای تتبع و تعمق در آثار بانیان این حیطه نشست و به جای ترجمه دقیق و شرح عالمانه آرای آنان با تکیه بر مسموعات و مشهورات بسنده شد. از موارد انگشت‌شمار که بگذریم، اقوال فروید و تنی چند از پیروان او با نام ترجمه و در قالبی مغلوط و مغشوش انتشار یافت و در این میانه از بصیرت‌های فروید و روانکاوی هیچ دیده نشد، مگر تاکید بر میل جنسی آن هم با قرائتی سراپا نادرست و بی پایه. عالم و عامی بر طبل رسوایی و آرای‌اش کوفتند و او را فاسد و فاسق نامیدند و منشاء بی اخلاقی و انحطاط، بی آنکه یک سطر از نوشته‌های او را شاهد مدعای خود بگیرند، گاهی او را ستودند و گاه تقلیل دادند و دیگران نیز چشم‌بسته تکرار کردند و به جای طرح عالمانه اندیشه‌های او در محافل علمی و دانشگاهی چنانکه در فضای فرهنگی سالم و بهنجار مرسوم و معمول است، نقل خام اندیشانه و مجعول اقوال او اسم رمز محافل روشنفکری شد و انتقاد از فروید و روانکاوی به مایه فضل فروشی و دستاویزی برای نقد وضع و حال فرهنگی غرب بدل شد.

این وضعیت رقت انگیز و اندوهبار بی شک دلایل اجتماعی و فرهنگی بسیار دارد و آسیب‌شناسی آن مجالی دیگر می‌طلبد اما از این میان بی‌گمان فقدان متون طراز اول یکی از عوامل عمده بوده است و با وجود افزایش متون تالیفی و ترجمه‌ای در دهه اخیر همچنان این خلاء آزار دهنده را می‌توان احساس کرد. ترجمه کتاب حاضر تلاشی است در برطرف کردن جزئی از این خلاء معرفتی. هر چه باشد برای نقد و در نهایت پذیرش یا طرد و رد یک نظریه باید نخست درک و دریافتی درست از آن به دست آورد.

این کتاب چنان که از نام آن پیداست، درآمدی بر روانکاوی است. مولفان آن بنا بر دیدگاه‌های نظریه خود در حد امکان اصول و مبادی نظری و عملی روانکاوی را به اختصار و البته به وضوح شرح داده‌اند. نیز در باب مناقشه همیشگی میان اندیشه روانکاوانه و شأن علمی روانکاوی سخن گفته‌اند. با این وجود همه چنان که خود اذعان داشته‌اند در طرح و ترتیب مباحث نظری و عملی جانب محافظه کاری را گرفته و به رویکرد کلاسیک وفادار بوده‌اند.

این رهیافت خاصه در بخش دوم کتاب بیشتر به چشم می‌آید و در آن از کثرت گرایی موجود در بخش نخست کتاب خبری نیست و از روش‌های درمانی بسیاری که از روانکاوی مایه گرفته‌اند سخنی به میان نیامده است. این البته از نقایص کتاب نیست و ذکر آن تنها از جهت تاکید بر این واقعیت است که برای دستیابی به دریافتی جامع و دقیق از نظریات و روش‌های درمانی در روانکاوی معاصر صرفاً نباید به این کتاب بسنده کرد.»

مولفان کتاب نیز در پیشگفتاری که بر این کتاب نوشته‌اند درباره مخاطبان اثر می‌گویند: «اما درباره خوانندگان این کتاب! امیدمان این بود که برای دانشجویان روانکاوی و روان درمانگری روانکاوانه که در پی کتاب تک جلدی‌اند، کتابی مفید فراهم آوریم که درمان و اصول بنیادین روانکاوی جدید را در بر گیرد و بینش‌های بالینی و جذابیت‌های نظری داشته باشد. بی تردید بسیاری از چیزهایی که در این کتاب گفته‌ایم برای برخی آشنا و برای دیگران نا آشنا خواهد بود.

به بسیاری از نقایص، ناشی از تقصیر و تعهد خود در این کتاب به خوبی آگاهیم؛ به موضوعاتی همچون قومیت، طبقه اجتماعی و جنسیت صرفاً اشاره‌ای اجمالی داشته‌ایم. رهیافت ما در روانکاوی به واقع منحصراً فرویدی است و بی‌تردید در رعایت انصاف نسبت به گستری روانکاوی یونگی ناکام بوده‌ایم. کمبود چشمگیر دیگر بررسی نکردن جدی روانکاوی کودک است که از توان ما هردو خارج است به دلیل کمبود فضا و نه فقدان علاقه و اشتیاق از پرداختن به پیامدهای فرهنگی مهم روانکاوی در حوزه‌های نظریه نقد ادبی بررسی روانکاوانه تاریخ و جامعه شناسی باز مانده‌ایم. متن را از مثال‌های گوناگون انباشته‌ایم. با این همه از محذورات اخلاقی انتشار مفاد پرونده بیماران کاملاً آگاهیم. در برخی موارد برای انتشار مفادی از این دست از بیمارانمان اجازه گرفته‌ایم.

کتاب را نباید لزوماً از ابتدا تا انتها خواند، هر فصلی خودبسنده است. اما در هر فصل مکرراً به فصول دیگر ارجاع داده‌ایم چراکه برخی موضوعات مثل انتقال همانند سازی فرافکنانه، تاویل‌های دگرگون ساز و فضای واسط، به ناگزیر در سراسر متن ظاهر می‌شوند. در یادگیری هر فرد یا مهارتی میان نظریه و عمل رابطه دوسویه برقرار است و روانکاوی نیز از این قاعده برکنار نیست می‌دانیم که تغییر لحن و شیوه ارائه مطالب از بخش نظری به بخش دوم بالینی و عملی چشمگیر و آشکار است. بخش دوم به ناگزیر بیشتر وجه مقدماتی دارد. این افتراق میان پیچیدگی و گونه گونی نظری از یکسو و گرایش عملی واحد از سوی دیگر بیش از پیش به کانون مباحث روانکاوی بدل شده است.»

در پشت جلد کتاب می‌خوانیم: «جنبش روانکاوی در یکصد سال اخیر گسترش یافته و از بسیاری جهات دگرگون شده است و درآمدی نوبت روانکاوی سهم مکاتب مختلف را بررسی می‌کند و تشابهات و اختلافات میان فرویدی‌های معاصر، اندیشمندان مستقل، کلاینی‌ها، نظریه روابط موضوعی، نظریه بین شخصی، خودشناسی و روانکاوی لاکانی را شرح می‌دهد. نویسندگان به پرسش‌های بنیادین درباره تاثیر روانکاوی در روانپزشکی می‌پردازند و نگاهی نیز به آینده دارند. این کتاب انباشته از ارجاعات متعدد و مثال‌های بالینی روشنگر است و از این رو برای دانشجویان و متخصصان روانپزشکی مددکاری اجتماعی و خدمات مرتبط با سلامت روان نیز مرجعی ممتاز و کارآمد است.»

کتاب «درآمدی نو بر روان‌کاوی؛ نظریه و درمان» نوشته مشترک آنتونی بیتمن و جرمی هلمز به‌تازگی با ترجمه علیرضا طهماسب در ۴۴۰ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و به قیمت ۷۵ هزار تومان از سوی نشر نو منتشر شده است.