صادق آیینه‌وند؛

اصلاح‌گری حسینی در برابر ماكیاولیسم اموی

اما تغییر اساسی كه در زمان واقعه عاشورا رخ داده بود، از دو جنبه قابل بررسی است: نخست تغییر در عصر و دیگری تغییر در نسل. تحول عصری نخست جغرافیایی بود. فتوحات از یك سو به ماوراء النهر و از سوی دیگر تا بین‌النهرین و از سمت دیگر تا دریای مدیترانه تداوم داشت. مدینه كه مركز حكومت بود، در گوشه‌یی از این سرزمین پهناور و بین كوه‌ها واقع شده بود...