فرهنگ امروز/فاطمه امیراحمدی: جمعه ۱۶ اسفندماه ۹۲، ماراتن آزمون دکتری با ۲۴۰ هزار متقاضی بود. قرار است از این تعداد، ۱۰ هزار نفر جزء قبول‎شدگان برای ادامه‌ی آزمون در مصاحبه باشند. دغدغه‎هایی چون علاقه‎مندی و تشنگی زایدالوصفی که در بین افراد برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری وجود دارد و اینکه آیا کشور به این حجم دکتری نیازمند است و همچنین بعد از فارغ‎التحصیلی از این افراد چه انتظاری می‎رود، ما را واداشت تا به سراغ اساتید دانشگاهی برویم و از آن‎ها در این ‎باره پرس‎وجو کنیم. یکی از این افراد مهدی گلشنی استاد دانشگاه صنعتی ‎شریف و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که نظر وی در ادامه می‎آید.

مهدی گلشنی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پاسخ به این سؤال که این تشنگی بسیاری که به آزمون دکتری وجود دارد برای آموزش عالی ما یک نقطه‎ی مثبت است یا منفی، گفت: مسئله این است که با چه معیاری دانشجو را می‎پذیرند. من به شدت ناراضی از این اقدام هستم و مخالف با روشی که در ۳ سال گذشته دانشجوی دکتری پذیرفته شد. مهم کیفیت افراد است. با توجه به این وضعیت بی‎کاری که در کشور حاکم است و اینکه دانشجویان متوسط نیز در حال ورود به دانشگاه‎های بزرگ هستند، به‌ویژه در طول این ۳ سال گذشته، اگر بخواهد همان روند ادامه پیدا کند، من با آن مخالف هستم. مهم این است که دانشجوی دکتری باید دانشجوی بالاتر از متوسط باشد و این رعایت نشده بود، هرکسی لزومی ندارد دکتری بگیرد. متأسفانه در کشور ما مدرک مهم شده است به جای آنکه به کیفیت توجه شود. بنابراین، مهم این است که ولو صندلی‎ها خالی باشد، دانشجوی متوسط و زیر متوسط پذیرش نشود، دانشجوی دکتری در زمینه‎ی کیفیت باید یک حداقلی را داشته باشد.

صندلی خالی دانشگاه‎ها بهتر از این است که بدون در نظر گرفتن حداقل شاخص‎های کیفی، فضا را با پذیرش افراد با توانایی علمی پایین پر کنیم. بعد از فارغ‎التحصیلی حتی این دانشجو با مدرک دکتری مدعی بسیاری از مناصب خواهد بود. من تعجب می‎کنم که چرا اصرار داریم افراد ضعیف پرورش دهیم و وارد سیستم آموزش عالی کنیم. الآن دانشگاه‌ها دچار کمبود مالی شدند که در حال پذیرش دانشجوی پولی نیز هستند. مگر مجبوریم کاری بکنیم که نمی‎توانیم به سرانجام درستی برسانیم. من ترجیح می‎دهم صندلی‎ها خالی بماند و حتی پایین‎تر از ظرفیت گرفته شود تا اینکه دانشجوی متوسط و ضعیف گرفته شود. به اعتقاد من پروژه‎ی پردیس‎های دانشگاهی نیز شکست می‎خورد و موفق نخواهد شد. بنده صریحاً در شورای عالی انقلاب فرهنگی موارد بعضی از پردیس‎ها را عرض کردم و آن‎ها را شکست می‎دانم. همچنانکه ادعاهایی که در مورد آن می‎شد، صورت نگرفت. در ابتدا هدف این بود که پردیس‎ها به وجود بیاید که دانشجوی خارجی بپذیرند؛ ولی در حال حاضر چند درصد دانشجوی خارجی به پردیس‎ها وارد شدند و مشغول به تحصیل هستند. با پردیس‎های دانشگاهی مخالفم چون به قیمت این تمام می‎شود که برخی از اساتید خیلی خوب، دانشجوی خودشان را در تهران می‎گذارند و به کیش یا جاهای دیگر می‏‎روند برای اینکه حق‎التدریس آنجاها خیلی بیشتر است.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا کشور نیاز به پذیرش این تعداد دانشجو در مقطع دکتری دارد، گفت: هیچ نیازی نیست، واقعاً نیازی به این حجم دانشجو در مقطع دکتری نداریم، کشور در سطح بالا نیازمند افراد با کیفیت است. جنگ بدر پیروز شد برای اینکه کیفیت در آن بود و جنگ احد چیزی دیگر بر فضای آن حاکم شد و منجر به پیروزی مسلمانان نشد، با اینکه تعداد افراد شرکت‎کننده هم بیشتر بود. بنابراین، در این حوزه‎ها کیفیت واقعاً مهم است و ما را به نتیجه‎ی لازم نزدیک‎تر می‎سازد، در حالی‌که کمیت در فضای ما حاکم شده است، باید توجه داشته باشیم آن چیزی که کشور را نجات می‎دهد، کیفیت است.

استاد فلسفه علم نیز در پاسخ به این سؤال که از این فارغ‎التحصیلان در آینده چه انتظاری داریم، گفت: واقعاً نمی‎دانم، باید خود این افراد و مدیرانی که این حجم از پذیرش را تصویب کرده‎اند، پاسخ‎گو باشند.

در پایان مهدی گلشنی اظهار داشت: من امیدوارم از این وضعیت که در ۳ سال گذشته در مورد دانشجوی دکتری حاکم بود، بیرون بیاییم و روی کیفیت کنترل اعمال شود و شاخص‌‎های استانداردی برای آن در نظر بگیریم. پذیرش بالای دانشجو در بخش دکتری و پردیس‎های دانشگاهی هر دو نقطه‎ی آسیب آموزش عالی کشور است و باید به آن توجه‎ بیشتری شود.