فرهنگ امروز/مهدیه احمدی: در ادامه اخذ نظرات دانشگاهیان در باب آزمون دکتری و نحوه پذیرش دانشجوی دکتری، بد ندیدیم به سراغ یکی از دانشگاهیانی برویم که خود دارای سابقه معاونت در وزارت علوم بوده است. محمد مهدی‌نژاد نوری کسی است که دارای سابقه 4 سال معاونت پژوهشی وزیر علوم در دولت دهم بوده است. در ادامه نظرات وی در خصوص آزمون دکتری سال 92 می‌آید:
محمد مهدی‌نژاد نوری معاون اسبق وزارت علوم در پاسخ به این سؤال که این تشنگی بسیاری که به آزمون دکتری وجود دارد برای آموزش عالی ما یک نقطهی مثبت است یا منفی، گفت: این امر بستگی به اقدام بعدی ما دارد. الآن دنیا به سمت جامعهی دانشبنیان حرکت میکند؛ یعنی کارها و فعالیتهایی که برای دانش انجام میشود، دارای ارزش افزودهی بالایی است. جامعهی ما قطعاً نیاز به نیروی کار دانشی دارد؛ بنابراین اگر ما بتوانیم زمینههای کارآفرینی و اشتغال آنها را که گام بعدی این مسئله است به‌درستی طراحی و ایجاد کنیم، این بزرگترین نعمت برای ما خواهد بود؛ یعنی ما میتوانیم بهرههای بسیار فراوانی از این ظرفیت ببریم؛ اما اگر گام بعدی را برنداریم و به آن توجه نکنیم، این مسئله حتماً برای ما مشکلآفرین خواهد شد.
یکی از سادهترین مشکلات ما در واقع خروج نیروهای کارآمد از کشور است؛ یعنی افراد فارغالتحصیل برای پیدا کردن کار مناسبِ درجه و مدرک خودشان، وقتی میبینند در کشور زمینهی کاری فراهم نیست و امروزه هم در دنیا مناسبات و ارتباطات بسیار راحت و سهل شده است، به‌راحتی از کشور خارج میشوند و کشورهای دیگر نیز به‌خوبی از آنها استقبال میکنند و این امر باعث میشود که به قول خارجیها Brain Drain (فرار مغزها) رخ دهد. بستر و زمینهی آماده در این کشورها، مغزهای ما را به سمت خود میکشد و کشور ما که به ازای هر یک نفر مشغول به تحصیل در این مقطع باید مثلاً چیزی بالاتر از یک میلیارد قیمت واقعی خرج کند، به‌راحتی این نیروها را تقدیم کشورهای دیگر میکند. با این روند گویا کشور ثروت خود را تبدیل به محصولی میکند که رایگان تقدیم سایر کشورها کند، چه کشورهای حوزهی خلیج فارس باشد و چه کشورهای اروپایی و شرق دور.
این نیروهای کارآمد به این کشورهای دارای ظرفیت وارد میشوند و اتفاقاً آنها نیز برنامهی وسیعی برای نیروهای آماده و پرانرژی دارند؛ لذا اگر از این بُعد نگاه کنیم این برای ما یک تهدید محسوب میشود؛ بنابراین ایجاد تناسب و هماهنگی بین این ظرفیتها و اشتغال آینده میتواند باعث شکوفایی کشور شود. در غیر این صورت اگر گفته شود وظیفهی ما تنها آموزش دادن است و کاری به این نداریم که بعد از آن چه خواهد شد، این در واقع حتماً به ضرر کشور ما تمام میشود، گویا راهی هموار کردهایم که ثروتهای خود را راهی کشورهای دیگر کنیم.
قطعاً کشور به نیروی دکتری نیاز دارد؛ ولی نه به این حجمی که الآن وجود دارد؛ زیرا حوزهی کار این فارغ‌التحصیلان عمدتاً هیئت علمی دانشگاهها است و بعضی اشتغالات دیگر که در ادارات کشور فراهم شده است. ولی مگر این مکانها در آیندهای که ما پیش رو داریم چقدر نیرو طلب میکنند؟ باید در واقع ما به کارآفرینی دانشبنیان که عمدتاً به موضوعات جدید میپردازد و در سیاستهای اقتصاد مقاومتی هم آمده است، توجه کنیم و اگر اینها را عملیاتی سازیم، باعث میشود که این آموزش هم فرصت بزرگی برای کشور ما باشد.
مهدی‌نژاد نوری در پاسخ به این سؤال که آیا برای گام بعدی که در صحبتها به آن اشاره کردید برنامهریزی شده است یا خیر، گفت: باید مسئولین امر پاسخگوی این پرسش باشند. احساس من این است که سیاست‌گذاری شده است؛ ولی درباره‌ی ورود عملیاتی آن باید مسئولینی که الآن در واقع مسئولیت را بر عهده دارند، پاسخ بدهند. برنامهریزی آن قبلاً شده است و در حال حاضر در سیاست اقتصاد مقاومتی در قانون شرکتهای دانشبنیان در طرحهای کلان ملی که در وزارت علوم بود در توسعهی آموزش عالی و در آمایش آموزش عالی وجود دارد. میخواهم بگویم طرحریزیهای آن شده است؛ ولی باید پیگیری شود و به صحنهی عمل بیاید. شما نگاه کنید ببینید در تمام استانهای کشور پارکهای علم و فناوری وجود دارد؛ ولی به‌هرحال این پارکها باید توسعه پیدا کنند تا فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی در آن مشغول به فعالیت شوند.