به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از مهر، نشست نقد و بررسی کتاب "سینمای ملی و جهانی شدن" تألیف دکتر شهاب اسفندیاری با حضور دکتر عماد افروغ و نویسنده کتاب و جمعی از فعالان عرصه سینما و رسانه عصر روز گذشته سه شنبه ۲۵ شهریور در انتشارات سروش برگزار شد.
دکتر شهاب اسفندیاری نویسنده کتاب "سینمای ملی و جهانی شدن" با اشاره به اینکه یکی از افرادی که با مصاحبه و راهنمایی ایشان در این کتاب بهره گرفتم دکتر عماد افروغ بود، گفت: ترجمه این مصاحبه که در متن انگلیسی کتاب منتشر شدن است برای بسیاری از استادان خارجی بنده جالب و تعجب آور بود. چون در آن زمان آقای افروغ رئیس کمیسیون فرهنگی فرهنگی مجلس بود و از مسئولان به حساب می آمدند. از این رو دیدگاه های ایشان درمورد جهانی شدن به عنوان یک مسئول ایرانی برای اساتید خارجی جدید و قابل توجه بود.
وی افزود: در غرب چهره ای که از ایران و ایرانیان انقلابی و مذهبی در رسانه ها و محافل آکادمیک مطرح است چهره ای طالبانی و بسیار خشن است. از این رو دیدگاه یک مسئول ایرانی در رابطه با سینما و جهانی شدن که بر خلاف چهره طالبانی ای که از ایران و ایرانی ساخته شده بود و از منظر احترام متقابل بیان شده بود بسیار مورد توجه قرار گرفت.
این استاد دانشگاه هنر تصریح کرد:مطلبی که از دکتر افروغ در این کتاب آمده که بسیار مورد توجه قرار گرفت است مسأله تفکیک مصرف گرایی از هویت است در واقع در کشوری مثل فلسطین و لبنان که پوشش جوانان پوشش غربی ولی در مقابل امپریالست ایستاده اند و مقاوت می کنند.
وی افزود: ممکن است که که یک جوان لباس آمریکایی پوشیده باشد و نوشابه آمریکایی بنوشد ولی هستی شناسی و نگاه و گفتمانی که حاکم بر عمل شان است غربی نباشد. در عرصه جهانی شدن شاید کالاها خیلی راحت مبادله و مصرف شوند ولی صرف وجود کالاهای آمریکایی دلیل بر سیطره گفتمان امپریالیستی نیست.
اسفندیاری با اشاره به اینکه امید است در این کتاب مسأله محور بوده باشم، گفت: پرسشم این بود که چگونه سینمای ما می تواند جهانی شود؟ این پرسش جدی برای خیلی ها هنوز مطرح است. که جهانی شدن چیست آیا جهانی شدن همان آمریکایی شدن است؟ آیا سیطره یک طرفه غرب بر عالم است یا نه؟ آیا جهانی شدن مدرنیزاسیون است یا چیزی متفاوت است؟ گاهی مواجه می شدیم با این سوال که آیا خود انقلاب اسلامی مثال نغزی است از اینکه آن سیطره رسانه ای می آید و منجر به یک اطلاع رسانی در جهت خلاف منافع غرب می شود. مثل حضور امام خمینی(ره) در پاریس یا مسأله اخیر غزه که علی رغم اینکه رژیم صهیونیستی در شبکه های اجتماعی مجازی و جهت گیری کاربران بر علیه غزه، پول فراوانی هزینه کردند ولی آنقدر فضای ضد صهیونیستی قوی شد که جواب منفی گرفتند.
وی یاد آور شد: در واقع تضمین شدگی و در خدمت غرب بودن همه فرآیندهای جهانی شدن جای بحث دارد این شکافها به ما کمک می کند. از همین عرصه برای ابراز هویت وارد شویم برای مواجهه با آن چیزی که به ظاهر بر ما مسلط است و به نظر ما را فلج نشان داده است.
وی افزود: این یک دلیل برای وارد شدن به مسأله فرهنگی جهانی شدن در این کتاب بود. مسأله دیگری که در این کتاب به آن در زمینه سینمای ملی پرداخته شده تفاوت فیلمهایی است که در ایران ساخته می شود ولی در غرب حتی چند پاراگراف از آن یافت نمی شد. مثل فیلمهای حاتمی کیا که در این کتاب به توضیحاتی در باب این فیلمها پرداختم. همچنین فیلمهایی که در غرب برای آنها بسیار تبلیغ شده است مثلا فیلم های مخملباف.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر با اشاره به فیلم سفر به قندهار مخملباف که ایشان(مخملباف) با افتخار از به نمایش آن در کاخ سفید و در برابر رئیس جمهور وقت آمریکا جورج دبلیو بوش صحبت می کرد ولی اکنون مخملباف کار هنری اش به جایی رسیده است که جمهوری اسلامی را متهم می کند به اینکه به جشنواره های خارجی پول می دهد تا فیلم هایش به این جشنواره ها دعوت نشود. و این نمونه ای از عدم سیطره غرب بر مساله جهانی شدن و سینمای ملی است.
اسفندیاری یاد آور شد: این قضیه دلیلی شد که بیشتر به حاتمی کیا و آثارش به عنوان یک فیلمسازی که غرب او را در خدمت نظام ایدئولوژی انقلاب اسلامی می داند، بپردازم. و این تصوّر را که یک عده از فیلمسازان آزاداندیش و منتقد هستند و عده دیگر خدمتگذار نظام، لذا تلاش شد در این کتاب به این موضوع بیشتر پرداخته شود. یکی از دلایلی که تصویر حاج کاظم (شخصیت آژانس شیشه ای) و حاتمی کیا را در نسخه انگلیسی این کتاب گذاشته شد روشن شدن وجه مثبت سینما گران ملی ایران بود.
وی ادامه داد: بخش دیگر کتاب به پاسخ به سوالات داخلی در مورد چگونگی جهانی شدن سینمای داخلی پرداخته است و نقش دولتها و موفقیت و عدم موفقیت تجربه دولتی کردن سینما در چند کشور جهان است که بر شکست شدن سینمای آرژانتین با دولتی شدن و موفقیت کره جنوبی در سینمای دولتی از آن نمونه است.
مولف کتاب "سینمای ملی و جهانی شدن" در پایان سخنانش گفت: بخشی دیگر کتاب به فیلمهایی که در داخل به عنوان سیاه نمایی ساخته می شود در خارج از کشور اینطور برداشت می شود که این فیلمها تلقی جمهوری اسلامی است پرداخته شده است. برداشتی که در داخل از این فیلمها می شود با تصویری که در خارج ار ایران می سازند بسیار متفاوت است. دلیل دیگر بازگو کردن جنبه هایی ناگفته ای از فیلم های داخلی و فیلم های ایرانی ساخت خارج برای مخاطب خارج است.