فرهنگ امروز: عصر روز ۲۷ شهریورماه سیزدهمین قسمت از سری جدید برنامه «حذف و اضافه» با موضوع بررسی افزایش شهریه‌های دانشگاه آزاد و اخراج دانشجویان ایرانی از نروژ به طور زنده روی آنتن شبکه سه سیما رفت. در ابتدای برنامه گزارشی از برنامه پیشین پخش گردید و سپس در آیتم «خبرنامه»، به آخرین تحولات و اخبار حوزه دانشگاه کشور پرداخته شد.
پرسش پیامکی قسمت سیزدهم برنامه «حذف و اضافه» اینگونه طرح شد: "آیا روش جدید افزایش شهریه‌های دانشگاه آزاد (ثابت و متغیر) را به نفع دانشجویان می‌دانید؟"
کفاش: دانشجویان اخراج شده ایرانی، بورسیه کشور نروژ بودند
در ابتدای گفتگو خانم حمیده کفاش، سخنگوی دانشجویان اخراج شده ایرانی در نروژ در خصوص اقدام کشور نروژ در این خصوص بیان داشت: من در کشور نروژ دکترای مهندسی مواد و متالوژی می‌خواندم. لیسانسم را در دانشگاه صنعتی اصفهان و فوق لیسانسم را در دانشگاه خواجه‌نصیر در ایران تمام کردم و یک سال پیش برای دکترا در نروژ اقدام کردم. چون در مقطع فوق‌لیسانس شاگرد اول بودم امکان داشتم بدون کنکور به دکترا بروم، اما برای کشف تجربه‌های بیشتر تصمیم گرفتم به خارج از کشور بروم. خود کشور نروژ در سه بار مصاحبه اسکایپی من را انتخاب کرد. من و دیگر دانشجویانی که این اتفاق برای ما افتاد، بورسیه دولت نروژ بودیم و هیچ‌گونه هزینه‌ای از دولت ایران دریافت نکردیم.
گفتند شما می‌خواهید از اطلاعات ما برای ساخت سلاح‌های کشتار جمعی در ایران استفاده کنید
وی افزود: من حدود یک سال آنجا تحصیل کردم. برخی از دوستان حتی سه سال درس خوانده بودند، اما بعد از ۸ ماه از پلیس امنیت نروژ نامه‌ای دریافت کردم که نوشته بود به دلیل تحریم‌های اتحادیه اروپا شما می‌خواهید با اطلاعاتی که از نروژ بدست می‌آورید برای ساخت سلاح‌های کشتار جمعی در ایران استفاده کنید. این نامه را ۱۴ نفر از دانشجویان در دانشگاه‌های مختلف نروژ دریافت کردند. نقطه مشترک همه ما این بود که همگی ایرانی بودیم. وقتی دانشگاه متوجه شد، خیلی شوکه شد و از طرف ما به اداره مهاجرت شکایت کرد. همزمان با آن، ما به فعالیت‌های گروهی پرداخیتم. چون این یک تبعیض علیه ایرانی‌ها بود.
پروژه‌های تحصیلی ما کاملا بی‌خطر بود
کفاش در این خصوص که آیا رشته‌های تحصیلی شما خطرناک بود یا خیر، بیان داشت: واقعا رشته‌های ما کاملا رشته‌های امنی بودند. مثلا پروژه بنده کاهش گاز co۲ است. خنده‌دار است اینکه کسی بگوید این پروژه خطرناک است. حتی یکی از این دوستان بر روی توربین‌های بادی کار می‌کند یا دیگری بر روی سیمان دیواره چاه‌های نفت کار می‌کند.
انتظار داشتیم کمیسیون حقوق بشر ایران وارد عمل شود
این دانشجوی اخراج شده ایرانی خاطرنشان کرد: همراه با فعالیت‌های دانشجویی از سفارت نیز با ما تماس گرفتند و گفتند ما در حال پیگیری هستیم. ما طوماری بر ضد تبلیغ تحصیلی علیه ایرانیان نوشتیم و به سراسر جهان فرستادیم. از سیاستمداران مختلفی امضا جمع کردیم. سپس این امضاها را تحویل پارلمان و دفتر نخست‌وزیری نروژ دادیم. وزارت‌خارجه و سفارت ایران نیز پیگیری‌هایی کردند. چون موضوع تحصیلی یک موضوع حقوق بشری است - چراکه حق تحصیل کمترین حقی است که یک انسان می‌تواند داشته باشد - انتظار داشتیم آقای دکتر محمدجواد لاریجانی که دبیر کمیسیون حقوق بشر در ایران هستند نیز وارد عمل شوند.
وی در پاسخ به این سوال که "آیا پاسخ مکتوبی نیز از مسئولین نروژ با ارائه این طومار گرفتید؟" گفت: پاسخ مکتوب خیر. ولی من خود با ۴ سیاستمدار در نروژ دیدار کردم و همه به اتفاق موافق بودند که این یک تبعیض واقعی است که پلیس امنیت نروژ انجام میدهد. به هر صورت به ما حکم خروج از کشور برای ۱ سپتامبر دادند. وکیل نروژی ما گفت اگر دوست داشته باشید می‌توانم درخواست دهم تا در نروژ بمانید. ولی گفتیم نه. چون از ۴ ماه پیش که ما این نامه را دریافت کردیم حقوق ما از دولت نروژ قطع شد و به دلیل سنگینی هزینه‌ها ترجیح دادیم برگردیم.
در اثر فعالیت‌های ما، پلیس نروژ برای چندنفر از دانشجویان حکم را برگرداند
سنخگوی دانشجویان ایرانی اخراجی از نروژ اظهار داشت: به دلیل فعالیت‌هایی که کردیم، پلیس امنیت تصمیمش را برای حدود ۳-۴ نفر از بچه‌ها برگرداند و آنها ماندند. جالب است بدانید حتی یکی از آن افراد، رشته و پروژه‌ای مشابه با من دارد. اما آنها گفتند با اطلاعاتی که از آن بچه‌ها بدست آوردیم، فهمیدیم که دیگر خطرناک نیستند. این یعنی یک رفتار دوگانه. نهایتا ترجیح دادیم باقی ماجرا را از طریق دادگاه پیگیری کنیم. چون این رفتار غیرقانونی بود.
کفاش درباره امکان تحصیل مجدد خود در اروپا گفت: من می‌توانم در کشورهای دیگر اروپایی تحصیل کنم، اما در نروژ دیگر نمی‌توانم تحصیل کنم.
در این ماجرا فهمیدیم هدف از تحریم خود ما مردم بودیم
وی همچنین درخصوص کمک‌های وزارت علوم نیز بیان داشت: وزارت علوم به ما قول همکاری دادند و گفتند دانشجویان اخراجی در صورت داشتن سطح علمی می‌توانند در دانشگاه‌های داخل ادامه تحصیل دهند. دانشگاهی که ما داریم تحصلی می‌کنیم در لیست وزارت علوم جز دانشگاه‌های ممتاز است و می‌توانیم. به هر حال اکنون من تحصیل در داخل را به عنوان یک گزینه دارم. اما اگر شکایت جواب دهد، باید برای برگشت به نروژ فکر کنم. چون این مدت در نروژ خیلی به ما سخت گذشت. نکته‌ای که خیلی ما را ناراحت می‌کرد این بود که ما به عنوان ایرانی در مورد تحریم‌ها اطلاعات داریم و همانطور که غربی‌ها همیشه گفتند هدف تحریم‌ها مردم عادی نیستند و دولت است. اما ما مردم عادی هستیم و از طرفی بورسیه دولت ایران نبودیم. این ماجرا به زندگی عادی ما ضربه وارد می‌کند. لذا هدف این تحریم‌ها خود ما بودیم. همچنین قرار نبوده بعد از توافق ژنو تحریم جدیدی صورت گیرد. تحریم‌ها خیلی وقت است وجود دارد، چرا دولت نروژ اکنون بر روی افرادی که یک سال نروژ رفتند، این تحریم‌ها را انجام میدهد؟
جلوی تحصیل دانشجویان ایرانی دکتری فنلاند نیز گرفته شده است
کفاش با بیان اینکه "اگر جلوی این اتفاق اینجا گرفته نشود به کشورهای دیگر اروپا نیز سرایت می‌کند" گفت: الان جلوی تحصیل دانشجویان دکتری فنلاند را نیز می‌گیرند. دو نفر از دوستان بنده در فنلاند نیز نامه رسمی گرفتند و یکی از دوستان من در استرالیا نیز گفت اداره مهاجرت نامه‌ای داده که بعد از دو سال می‌گوید پروژه‌تان را دوباره برای ما تعریف کنید. اینها همگی بورسیه همان دولت‌ها هستند. این علاوه بر اینکه ناعادلانه است، ناشایست نیز است.
وی درخصوص ادامه پیگیری‌ها در ایران بیان داشت: اکنون در تلاش هستم تا با سفیر نروژ در ایران صحبت کنم. چون در دیدار با آقای ظریف گفتند کار ما را پیگیری می‌کنند. و همین‌طور همچنان با رسانه‌های نروژ در تماس هستم. سفارت ایران در نروژ نیز به ما قول همکاری داده است. وزارت علوم نیز قول همکاری داده است.
کاردار: تغییر شیوه افطایش شهریه دانشگاه آزاد به نفع دانشجویان بود
در ادامه دکتر سعید کاردار، معاون دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی میهمان دیگر برنامه درخصوص تغییر شیوه افزایش شهریه دانشگاه آزاد بیان داشت: ما در کشور ۲۶۰۰ واحد دانشگاهی داریم. علت اینکه فقط یک دانشگاه آزاد مورد بررسی قرار می‌گیرد، خود مورد سوال است. ما حدود ۴۰۰ هزار نفر در مهر و ۱۵۰ هزار نفر در بهمن ماه ورودی جدید داریم. مضاف بر اینکه ۱.۷۰۰.۰۰۰ دانشجوی فعال داریم. اگر هر دانشجویی حساب کند که طبق مصوبه وزارت علوم دانشگاه آزاد ۲۵ درصد به شهریه ثابت و متغیر ورودی‌های جدید اضافه می‌کرد و ۲۵ درصد به شهریه متغیر ورودی‌های گذشته اضافه می‌کرد و شهریه ثابت آنها را ثابت نگه می‌داشت، مطمئنا تراز این عدد ۱۰۰ میلیارد تومان به زیان دانشگاه آزاد بود. بنابراین تقاضا می‌کنم پیدا کنند چه کسی متضرر است؟ چون دانشجویان که منتفع شدند.
دانشگاه آزاد برای افزایش شهریه تابع وزارت علوم نیست
وی افزود: هرچند ما برای افزایش شهریه نیازی به تبعیت از فرمول‌های وزارت علوم نداریم. ما هیئت امنا داریم و آقایان وزیر علوم و وزیر بهداشت جز هیئت امنای این دانشگاه هستند و با اتفاق آراء موافق با این تصمیم بودند.
وی درخصوص افزایش شهریه دانشجویان ترم‌های آخر که واحدهای متغیر کمی داشتند و به تبع این اتفاق با افزایش شهریه روبرو شدند، گفت: ما باید یک دانشجویان آزاد را بصورت یک سبد ببینیم با ۱.۷۰۰.۰۰۰ دانشجو. من یا باید فرد به فرد بررسی کنم یا سبد دانشجو را. اگر بر مبنای سبد دانشجو بحث کنیم، رفاه همگان را درنظر گرفتیم. فرض اگر یک دانشجوی کاردانی هنر در سال گذشته شهریه متوسط ۱.۰۳۶.۰۰۰ تومان داشت، امسال ۱.۱۹۰.۰۰۰ تومان شهریه میدهد. در حالی که طبق فرمول وزارت علوم ۱.۲۱۸.۰۰۰ تومان باید شهریه می‌داد. لذا دانشجویان ورودی جدید و دانشجویانی که محاسبه به ریز کرده باشد، می‌دانند به نفع آنها است و سرجمع به نفع اکثریت اقدام کردیم.
در شیوه جدید محاسبه افزایش شهریه بالای ۹۰ درصد دانشجویان ذی نفع هستند
معاون دانشجویی دانشگاه آزاد در پاسخ به این سوال که "این تصمیم برای چه میزان از دانشجویان آسیب اقتصادی ایجاد کرده است؟" بیان داشت: در میان ۱.۷۰۰.۰۰۰ دانشجوی دانشگاه آزاد بالای ۹۰ درصد دانشجویان ذی نفع هستند. کل ۲۵ درصد ورودی‌های جدید این دانشگاه ذی نفع هستند که به طور خالص ۱۰ درصد تخفیف شهریه گرفته‌اند.
میانگین افزایش شهریه دانشگاه آزاد در دو سال اخیر ۹ درصد بوده است
کاردار در این خصوص که " ۲۵ درصد افزایش شهریه، میزان ماکزیمم مجوز این افزایش است و چرا از ماکزیمم میزان استفاده شده است؟" گفت: سایر دانشگاه‌ها چه کردند؟ من فکر می‌کنم در این زمینه دانشگاه آزاد یکی از منصفانه‌ترین دانشگاه‌های کشور است. میزان افزایش شهریه مجاز ما در سال ۹۲ به میزان ۱۵ درصد بود. در سال ۹۳ به میزان ۲۵ درصد بود. اما ما در سال ۹۲ به میزان ۳درصد افزایش دادیم و در سال ۹۳ به میزان ۱۵ درصد افزایش دادیم. یعنی متوسط افزایش مجازی که دولت به من داده بود، می‌توانستم ۲۰ درصد افزایش دهیم، ولی ۹ درصد افزایش داده‌ایم.
افزایش ۳ درصدی شهریه سال گذشته، سیاست اشتباه مدیران گذشته دانشگاه بود
وی افزود: هرچند بنده تابع وزارت علوم نیستم، بلکه تابع هیئت امنای دانشگاه آزاد هستم. آن کسانی که نگران هستند چه کسانی هستند؟ بیایند با عدد و رقم صحبت کنند؟ اگر دانشگاه آزاد برای بالای ۹۰ درصد خانواده‌ها آیتمی اختصاص داده تا به آنها فشار اقتصادی وارد نشود، آیا من متضمن آن تعداد افرادی که خودشان زیان دیده‌اند هستم؟ من سبد دانشگاه را می‌بینم. که سبد دانشگاه آزاد ۱۰۰ میلیارد تومان در این معامله باخته است. آن هم برای اجرای اوامر هیئت امنا و موسس دانشگاه. میزان بودجه هزینه‌ای ما در سال ۹۳ مقدار ۵۵۰۰ میلیارد تومان است. اما کل شهریه ما ۴۴۰۰ میلیارد تومان است و این هم بخاطر سیاست اشتباهی بود که در سال گذشته تنها ۳ درصد افزایش شهریه داشتیم. پس ما به جای ۲۰ درصد افزایش میانگین، ۹ درصد افزایش داشتیم. و اگر افزایش پارسال معقول می‌بود، مثلا ۹ درصد بود این چنین نمی‌شد. این اشکال است.
اطلاع‌رسانی ما نامناسب بود
کاردار بیان داشت: خوشبختانه دانشگاه آزاد بعد از ۳۰ سال دارای نظام بودجه‌ریزی شده است و بر مبنای نظام بودجه‌ریزی است که علی رغم اینکه شاید نگاه بحرانی به دانشگاه آزاد باشد، ما نگاه بحرانی نداریم. چون همه چیز مشخص است. ما امسال میزان وام دانشجویی را به ۱۰ میلیون افزایش دادیم. پس ما در مدیریت منابع اشتباه نکردیم. ۱۰۰ درصد درست است و روال مشخص است. پس برای همه واضح شد که افزایش شهریه به نفع اکثر دانشجویان است و بالای ۹۰ درصد دانشجویان ذی نفع شده اند. اما اطلاع‌رسانی مناسب نشده است.
افزایش ۳ درصدی شهریه سال گذشته ۲۳۵ واحد زیان‌ده به ما تحویل داد
وی در خصوص این ضرر دانشگاه آزاد و چرایی آن بیان داشت: ما نمی‌خواهیم ضرر کنیم و پیشنهاد ما به هیئت امنا همان عدد ۲۵ درصد بود. اما هیئت امنا برای ما مصوب نکرد. هیئت امنا منافع مردم و دانشگاه را می‌بیند. وقتی سال گذشته افزایش ۳ درصدی دیدند، حاصلش این بود که ۲۳۵ واحد دانشگاه آزد زیان‌ده به ما تحویل داده شد. آن عدد علمی نبود. چرا؟ چون تورم داریم. حقوق هیئت علمی و کارکنان، اضافه می‌شود. هزینه خرید غذا و.. اضافه می‌شود. مگر محصولی هست که گران نشده باشد؟ همه هزینه‌هایتان بالای ۲۵-۳۰ درصد اضافه می‌شود، شما یهو می‌شوی ملکه نجات می‌خواهی ۳ درصد افزایش شهریه داشته باشی. مدیرت هم می‌کنی، اما نتیجه‌اش این می‌شود که زلزله‌اش برای مدیریت بعدی می‌آید و ۲۳۵ واحد زیان دهد روی دستت می‌ماند.
دانشگاه آزاد یک بنگاه ثروتمند است که در هزینه جاری‌اش مشکل دارد
کاردار با بیان آنکه دانشگاه آزاد یک بنگاه ثروتمند است، افزود: اما در هزینه جاری‌اش مشکل دارد. مثل این است که شما یک مرد ثروتمند هستید و املاک و اموال زیاد دارید، ولی نمی‌توانید گوشت بخرید و آن ثروت را به نقدینگی تبدیل کنید. آیا من یا هئیت امنا به خودمان اجازه می‌دهیم، اموال دانشگاه آزاد را بفروشم و حقوق کارکنان را بدهم؟ وقتی نمی‌توانیم باید دو کار کنیم. یک مدیریت کنیم هزینه ها را. کاری که آقای دکتر میرزاده انجام دادند. طرح تجمیع دادند. ۴۲ واحد دانشگاه آزاد تجمیع شدند و یکی شدند و هزینه‌ها کم شد. و در نتیجه صرفه‌جویی به شدت زیادی در دانشگاه آزاد صورت گرفت. و دوم اینکه از آن سو منابع ما مدیریت شد. اگر می‌بینید من به راحتی وام ۱۰ میلیونی ازدواج می‌دهم. بخاطر مدیریت منابع است والا بنده درآمد مازادی ندارم. ما با این روال تعداد واحد زیان‌ده را به ۱۷۰ واحد رساندیم. راه حل ما یک تجمیع، دو صرفه‌جویی، سه مدیریت منابع و چهار توسعه تحصیلات تکمیلی بود. بنابراین اگر همین را هنر این تیم ببینید که ۲۳۵ واحد را به ۱۷۰ عدد تبدیل کند کافی است. و ان‌شالله تا پایان سال به عدد زیر ۱۰۰ خواهیم رساند.
معاون دانشجویی دانشگاه آزاد با پیشنهاد تور علمی در دانشگاه آزاد برای منتقدان آن، در انتها گفت: آقای میززاده امکانات رفاهی‌ای که برای دانشجویان در این یک سال دیده‌اند، واقعا بی‌نظیر است. از وام دانشجویی گرفته تا تقسیط‌هایی که در شهریه‌ها در نظر گرفته‌اند. دانشجوی ما برای فارغ التحصیلی باید ۶ ماه منتظر مدرک می‌ماند، اما الان ظرف ۳.۵ ماه مدرک می‌گیرد.
طبق نتیجه نظرسنجی برنامه ۹۴ درصد از دانشجویان این شیوه افزایش شهریه دانشجویان دانشگاه آزاد را به ضرر دانشجویان دانستند.
مخاطبان می‌توانید از طریق شماره پیامک ۲۰۰۰۰۳۵۹ یا ایمیل Daneshgah@tv۳.ir با برنامه «حذف و اضافه» تماس حاصل کنند.