به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایسنا، دبیر «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» در مراسم رونمایی از جلد پانزدهم این اثر پژوهشی که هشتم مهرماه در هتل پارسیان برگزار شد، گفت: من دوران جوانی خود را در کشورهای اروپایی پس از جنگ جهانی دوم طی کرده‌ام و از همان زمان این سوال برایم مطرح بود که چرا انسان‌ها یکدیگر را می‌کشند و فجایع انسانی متعددی را بار می‌آورند. این موضوع باعث شد که وقتی همسرم یک‌سوم دارایی‌های خود را به من داد، از سال 58 به موضوع فرهنگنامه بپردازم؛ فرهنگنامهای که اولین خروجی آن در سال 71 بود.
میرهادی با تاکید بر این که ملت ایران صاحب ثروتی عظیم است، گفت: باید این ثروت را برای نسل‌های بعدی و بعدی حفظ کرد؛ همچنان که فردوسی و سایر بزرگان و ادیبان و فرهنگ‌دوستان این کار را انجام دادند. در حال حاضر چهار جلد فرهنگنامه زیر چاپ است، چهار جلد آن در حال آماده‌سازی است، به این ترتیب یک دوره دانشنامه از حرف «الف» تا «ی» منتشر خواهد شد.
نوش‌آفرین انصاری نیز در این مراسم که با حضور چهره‌هایی همچون حجت‌الاسلام والمسلمین سیدهادی خامنه‌ای همراه بود، گفت: اساس شورای کتاب کودک از سال 58 گذاشته شد و در یادنامه مرحوم جهانشاهی خانم میرهادی فرهنگنامه را به صعود به قله‌ها تشبیه کرد. آرمان ما تدوین و انتشار دانشنامه برای همه خانواده‌های ایرانی در سراسر جهان است. این دانشنامه اثر تالیفی است و اگر وقایع پشت هر جلد آن در قالب داستانی تدوین شود اثری شگفت‌انگیز پدید می‌آورد.
بنا به گفته رییس شورای کتاب کودک، در جلد پانزدهم «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» 223 مقاله و 660 تصویر وجود دارد که نتیجه فعالیت داوطلبانه پژوهشگران و محققان ایرانی است.
ایران گرگین - سرویراستار این اثر فرهنگی - نیز به عنوان سخنران بعدی در این مراسم گفت: امیدوارم فرهنگنامه برای همه ایرانیان به عنوان اثری پاک و قبول مورد استفاده و اعتنا قرار گیرد به ویژه برای کودکان 12 تا 16 سال. از نخستین جلد منتشرشده این اثر تا به امروز 22 سال می‌گذرد و این اثر نتیجه پایداری افرادی همچون دکتر توران میرهادی و نوش‌آفرین انصاری است. البته چاپ و انتشار فرهنگنامه بدون یاری فرهنگ‌دوستان ممکن نمی‌شد اگرچه بر آن ایرادهایی گرفته می‌شود، از جمله این که گفته می‌شود نوجوانان دهه 70 امروزه دارای فرزندند و یا این که برخی از مدخل‌ها بسیار طولانی و بعضا ثقیل نوشته شده است.
سرویراستار شورای کتاب کودک تأکید کرد: درمورد انتقاد اول باید بگویم همه دانشنامه‌ها در فاصله زمانی بلندمدتی نوشته شده‌اند، اگرچه محتوای آنها از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و در مورد انتقاد دوم باید تاکید کنم فرهنگنامه دانشنامه عمومی و مصوری است که در همه زمینه‌ها در ایران و جهان مدخل دارد. آرمان نخست ما تهیه فرهنگنامهای بود که فقط به نوشتن مباحث خشک رویدادها کفایت نکند، بنابراین ضمن پذیرش بخشی از انتقادات واردشده در مورد موضوع دوم امیدواریم در تلاش‌های بعدی بحث کوتاه‌نویسی رعایت شود.
مهدی محقق - رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی - نیز تأکید کرد: مسأله فرهنگنامه از رخدادهایی است که 30 سالی است بحث آن جدی شده است، اگرچه ما پیش از اینها دایرة‌المعارف‌های تألیفی را به نام افرادی همچون ابن سینا داشته‌ایم اما پس از انقلاب چند فرهنگنامه تألیفی منتشر شد که هر کدام در جای خود ارزشمند است.
او اظهار کرد: «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان» از کتاب‌های باارزشی است که می‌تواند در گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی نسل جوان ما مؤثر باشد. اگر کسانی منتقدند که در فضای فرهنگی ما موضوع کتابخوانی جدی نیست به دلیل آن است که کتاب‌های مناسبی در اختیار مخاطبان ما قرار نگرفته است. فرهنگ را می‌سازند، فرهنگ چیز از پیش ساخته‌ای نیست و فرهنگنامه کودکان تلاش کرده است با فعالیت جمعی از محققان یک فعالیت فرهنگی عظیم را در جامعه سامان دهد.
حافظیان - رییس خیریه مدرسه‌سازان - هم در این مراسم گفت: 17 سال است که از فعالیت این تشکل مردمی می‌گذرد و امروز ما امیدواریم با 550 هزار مدرسه خیریه در داخل کشور این رقم در سطح جهانی به 1000 مدرسه خیریه برسد. من این حرکت را نتیجه رهنمود درست آیت‌الله مشکینی می‌دانم که معتقد بود مدرسه‌سازی بر مسجدسازی ارجح است چرا که آدم‌های بی‌سواد فهمی از دین نخواهند داشت.
رییس خیریه مدرسه‌سازان تأکید کرد: 10 درصد ایرانیان در خارج از کشور و در مدارس بیگانه‌ای درس می‌خوانند که علیه کشور ما آموزش می‌دهند و ما درصددیم با ایجاد مدارس ایرانی و با بهره‌گیری از معلمان ایرانی، زبان فارسی و فرهنگ ایرانی را توسعه دهیم.
فاطمه معتمدآریا که اجرای این مراسم را بر عهده داشت در سخنانی گفت: فعالیتهای شورای کتاب کودک در طی 55 سال تلاش پی‌درپی آن بر کسی پوشیده نیست. امروز این شورا توانسته است مراکز تحقیقاتی و کتابخانه‌های معتبر زیادی را در دل خود جای دهد و شورا از بدو تأسیس مهمترین فعالیت‌ها را در حوزه فرهنگ سامان داده بدون آن‌که هیچ چشم‌داشتی نسبت به دولت‌ها داشته باشد.
علی عشقی در این مراسم پیام جواد موفقیان یکی از حامیان شورای کتاب کودک را خواند که در آن نوشته بود: امروزه اندیشه‌ورزان و عالمان، فرهنگ را زیربنای سالمی می‌دانند که اگر به شکل درست به کار گرفته شود انسان‌هایی خوشبخت و با سعادت در تمامی شئون تربیت می‌شوند.
در پیام موفقیان آمده بود: صاحبان فرهنگ اهمیت این را می‌دانستند و از دیرباز توجه فرهنگ‌دوستان را با ایجاد مدارس به این موضوع جلب کرده‌اند. تحقیق، تالیف، گردآوری و نشر فرهنگنامه فعالیت گران‌سنگی است که در 15 جلد منتشر شده است. اینجانب پس از ملاحظه تلاش‌های گسترده نامداران در این حوزه خرسندم به عنوان یک فرد ایرانی این مرز پاک در گسترش و اعتلای فرهنگ سرزمینم مشارکت داشته و دارم.
در این مراسم یاد و خاطره یحیی مافی و فرنگیس سهراب به عنوان بنیانگذاران شورای کتاب کودک گرامی داشته شد و مراسم پرسش و پاسخی پایان‌بخش مراسم بود.
نوش‌آفرین انصاری همچنین در نشست خبری رونمایی پانزدهمین جلد «فرهنگنامه کودکان و نوجوانان« از ایجاد زمینه برای خرید اقساطی کتاب در خانه کتابدار کودک و نوجوان خبر داد و گفت: ما فکر می‌کنیم اگر حامیان مدرسه‌ساز بتوانند در تجهیز کتابخانه‌های مدارس وارد عمل شوند و بتوانند این اثر پژوهشی را در آنها ایجاد و تقویت کنند کار بزرگی به لحاظ فرهنگی انجام شده است.
رییس شورای کتاب کودک در این نشست که از برنامه‌های جنبی پانزدهمین جلد فرهنگنامه کودکان ونوجوانان بود، تاکید کرد: ما معتقدیم بچه‌های امروز می‌توانند اطلاعات زیادی را از منابع مختلف از جمله اینترنت به دست آورند، بنابراین ما در فرهنگنامه کودکان صرفا به اطلاعات بنیادین پرداخته‌ایم و تصور می‌کنیم دانستن بچه‌ها در این حوزه‌ها از اولویت ویژه‌ای برخوردار است.
او با اشاره به سبقه فرهنگنامه کودکان و نوجوانان از سال 58 گفت: تا سال 71 بسیاری از زیرساخت‌های این اثر پژوهشی پدید آمد از جمله مدخل‌نامه پنج‌هزارتایی آن که تمامی کتاب‌های مرجع مفید را در این زمینه شامل می‌شد و ما تلاش کردیم با اضافه کردن برخی از این مدخل‌ها در شوراهای 30 گانه اجرایی بی‌رحمانه از ورود مدخلهای جدید در حد امکان برای تالیف این کتاب جلوگیری کنیم.
نوش‌آفرین انصاری با اشاره به فعالیت داوطلبانه پژوهشگران و کارشناسان این اثر پژوهشی گفت: طبیعتا کار داوطلبانه بحث تالیف این اثر پژوهشی را زمان‌گیر کرده است، به ویژه آن که برای هر جلد ویراستاران موضوعی، موضوعات را مشخص می‌کنند و گروه‌های ویژه به سنجش آثار می‌پردازند و پس از بررسی کارشناسان موضوعی، کارشناسان زبان و بیان مجددا آثار را مقالات را می‌بینند و سپس کار تصویرسازی می‌شود، با توجه به این که تصویر در فرهنگنامه مقوله‌ای تزیینی است. نهایتا مجموعه فعالیت‌ها توسط خانم گرگین به عنوان سرویراستار مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرد.
رییس شورای کتاب کودک با اشاره به حامیان این اثر پژوهشی گفت: با حمایت افرادی همچون علی عشقی و جواد موفقیان به عنوان حامیان جدی این اثر پژوهشی با قدرت از فرهنگنامه دفاع می‌کنیم. متاسفانه اغلب مدارس ما فاقد کتابخانه هستند در حالی که اگر این مکان مقدس در مدارس مختلف طراحی و اجرا شود، می‌تواند مهمترین مرکز برای دانایی کودکان باشد، همچنان که جای مناسبی برای فرهنگنامه کودکان و نوجوانان است.
او با اشاره به الکترونیکی کردن برخی از مدخلهای این اثر پژوهشی تاکید کرد: آموزش و پرورش هیچ اقدام جدی‌ای را جهت خرید این اثر پژوهشی و تجهیز کتابخانه‌هایش به آن نکرده است و در طی 10 سال گذشته اغلب کتابخانه‌ها از خرید آن خودداری کرده‌اند، در حالی که در دوره خاتمی این کتاب در نسخ متعدد خریداری می‌شد و در اختیار کتابخانه‌های سراسر کشور قرار می‌گرفت. یعنی نهاد کتابخانه‌های عمومی از بودجه‌های دولتی استفاده می‌کند ولی از خریدن یکی از مهمترین کتاب‌های پژوهشی خودداری کرده است.
نوش‌آفرین انصاری تصریح کرد: متاسفانه کتابخانه‌های آموزش و پرورش ما متولی خاصی ندارد تا در این زمینه نیازسنجی شود. دولت سازمان‌های مردم‌نهاد را جدی نمی‌گیرد اگر چه پیوسته در مورد آنها حرف می‌زند اما وقتی به اصل مرحله عمل می‌رسد این سازمان‌ها هیچ نقشی ندارند.
علی عشقی از حامیان فرهنگنامه کودکان و نوجوانان نیز در این نشست گفت: بسیاری از فرهنگنامه‌ها با بودجه‌های مردمی طراحی و تدوین شدند و از این حیث جزو آثار فرهنگی هر ملتی هستند . یکی از وظایف ما بحث ترویج کتاب و کتابخوانی است، نمی‌توانیم منتظر بمانیم تا دولت و شهرداری همه مسائل را حل کند.
حامی شورای کتاب کودک تصریح کرد: کار نگارش فرهنگنامه ایثار بزرگی بوده است و اگر کسی می‌خواهد در حوزه فرهنگ کمک کند باید بحث ایجاد و تجهیز کتابخانه‌ها را جدی بگیرد و از همین‌رو موسسات خیریه مدرسه‌سازان می‌توانند به عنوان اهرم‌های جدی جهت این کار فرهنگی شناخته شوند.
علی عشقی با اشاره به فعالیت رسانه‌های عمومی در برجسته‌سازی فعالیتهای فرهنگنامه کودکان و نوجوانان گفت: متاسفانه این فرهنگنامه در نشریات ما کمتر دیده شده است، در حالی که این اثر به عنوان یک اثر پژوهشی ماحصل فعالیت پژوهشگران بی‌ادعایی است که به صورت داوطلبانه دست به تالیف آن زده‌اند.