به گزارش فرهنگ امروز به نقل از تسنیم؛نشست‌های شب چهارم جشنواره، جمعه شب 25 مهرماه در سالن شماره سه پردیس ملت برگزار شد. در این نشست‌ها هفت فیلم «دیوار»، «واسونک»، «ماجرای شب بارانی»، «جنایت و مکافات»، «فقط شش طبقه»، «چهل تکه» و «دی‌اند» از بخش‌های مختلف جشنواره مورد بحث و بررسی قرار گرفتند.
در این نشست‌ها حامد سلیمان‌زاده؛ مجری و کار‌شناس و رامتین شهبازی؛ منتقد به همراه کارگردانان این آثار حضور داشتند.
«دیوار»؛ جابه‌جایی نگاه درونی و بیرونی
در نشست فیلم کوتاه داستانی دیوار ساخته حسین عبدالهی، ابتدا رامتین شهبازی منتقد سینما درباره فیلم گفت: این فیلم توانسته بود موقعیتی را که انتخاب کرده، به خوبی نشان بدهد.
او در ادامه درباره ساختار فیلم گفت: زمانی که می‌گویم نگاه بیرونی است، یعنی بیش از هر چیز محیط اطراف را مطرح می‌کنیم و زمانی که صحبت برسر نگاه درونی است، واکاوی‌های شخصی فرد را از درون بررسی می‌کنیم و به تعبیری خودبیانگری صورت می‌گیرد. اتفاقی که درفیلم دیوار شاهد هستیم، جابه جایی این تعریف نگاه درونی و بیرونی است. نگاه بیرونی همیشه همراه با یک آشوب، نابسامانی و به‌هم‌ریختگی‌هایی است و نگاه درونی همواره آرامش، ثبات و... را برای مخاطب تعریف می‌کند اما در فیلم دیوار، ما شاهد یک جابه‌جایی هستیم که در نوع خود، خوب به نتیجه می‌رسد.
شهبازی در بخشی دیگر از صحبت‌های خود گفت: زمانی که فیلم وارد توصیف شرایط شخصیت‌های فیلم می‌شود، دچار بلاتکلیفی است و نمی‌داند که آیا کارگردان باید هدایتی داشته باشد و یا باید جریان پیش برنده باشد.
پس از صحبت‌های رامتین شهبازی، یکی از حاضران در نشست پیشنهاد داد فیلمسازان حاضر در نشست‌های جشنواره از چرایی نام گذاری آثارشان بگویند. در همین زمینه، عبدالهی درباره انتخاب اسم دیوار گفت: خب طبیعی بود زمانی که همه چیز حول دیوار در جریان است، از همین عنوان برای اسم فیلم هم استفاده کنم.
عبدالهی همچنین در واکنش به نظرات شهبازی گفت: در فیلم سعی شده بود که حد بالا و پائین را کنترل کنم به این دلیل که بین ذهنیت‌های کاراکتر‌ها، می‌توانست ذهنیت‌های دیگری وجود داشته باشد، پس باید به این موضوع اهمیت می‌دادم.
حسین عبدالهی در ادامه گفت: روی شخصیت دکتر تمرکز داشتم و به نوعی جنس حاکمیت آن را مطرح کردم. در بعضی از پلان‌ها، زاویه نگاه را از بالا داشتیم، به منزله اینکه در این مکان، کسی وجود دارد که ناظر بر همه چیز است. درپایان این نشست سلیمان‌زاده مجری نشست هم نظراتش را اینگونه بیان کرد: این فیلم در فضاسازی خوب عمل می‌کند ولی پرداختن به قرارداد‌ها و پیش فرض‌ها، من مخاطب را آزار می‌دهد. البته در کل «دیوار» یک فیلم خوب و قابل تامل بود.
«واسونک»؛ مستندی با پژوهش قابل تأمل
نشست فیلم مستند «واسونک» ساخته امید شریفی و محسن مقدم با بیان نکته‌ای از سوی یکی از حاضران در نشست شروع شد که به طولانی بودن مصاحبه‌ها در فیلم اشاره کرد. پس از صحبت‌های او، رامتین شهبازی در توضیح این نقطه نظر، گفت: درست است که در بخشی‌هایی، گفتگو‌ها طولانی است اما همین که همراه با مطلع کردن مخاطب است، اهمیت دارد چون می‌تواند بر ریتم کار تاثیرگذار باشد.
او با اشاره به ویژگی‌های این اثر گفت: این فیلم از دو منظر قابل بررسی است. یکی از منظر فرهنگ عامه مردم کشور و دیگری از منظر آئین‌های کلی که در کشورمان وجود دارد. در این فیلم مشخص است پژوهشی که صورت گرفته، بسیار درست و مناسب بوده است و اطلاعات، پله پله به مخاطب داده می‌شود.
شهبازی در پایان این نکته را هم یاد آور شد که در این فیلم از موسیقی در نماهای مناسب و به‌جا استفاده شده و باید به سازندگان آن تبریک گفت.
در پایان این نشست مجری اضافه کرد: معتقدم شیوه برون‌ریزی اطلاعات برای مخاطب در این فیلم به درستی رعایت شده بود و باید یادی کنیم از زنده یا محمد نوری که از او در این فیلم یاد شده بود.
«ماجرای شب بارانی»؛ تجربه‌ای مفید در سینمای کوتاه
صحبت‌های رامتین شهبازی شروع کننده صحبت راجع به فیلم کوتاه داستانی «ماجرای شب بارانی» ساخته مهدی فردقادری بود. شهبازی با عنوان اینکه این فیلم تجربه خوبی در زمینه فیلم کوتاه است، گفت: تکرار جمله «باورم نمی‌شه اومدید» در ابتدای داستان، کلید خوبی برای پیش بردن مخاطب است اما نوع پرداخت می‌توانست موجز‌تر و مفید‌تر باشد وحضور این همه شخصیت با دغدغه‌های زیادی که داشتند، الزامی نداشت، چرا که در مدت زمانی که وجود داشت، پرداختی نمی‌توانست صورت بگیرد.
وی در ادامه گفت: تنها شدن سر میز شام برای مخاطب ضربه تکان دهنده‌ای است اما فکر می‌کنم که می‌توانستید جای مناسب‌تری برایش پیدا کنید. شهبازی حضور گربه فیلم را هم زیر سوال برد و تعریفی از یک میزانسن برای او داد و در پایان گفت: به نظرم این فیلم شاخصه‌های فیلم کوتاه را دارد و فیلم خوبی است.
بعد از صحبت‌های رامتین شهبازی مهدی فرد قادری با عنوان اینکه این فیلم تجربه جدیدی در یک فیلم سکانس پلان است، گفت: در اولین تجربه‌های کارهای سکانس پلان نقد‌ها این سمت و سو را داشت که بسیار زیاد درگیر فرم شده‌ام و داستان پرداختی ندارد و مطرح نیست، اما حضور تعداد زیاد شخصیت‌ها و دغدغه‌های آن‌ها را به خواسته خودم و بازخوانی‌هایی که در فیلمنامه داشتیم بوجود آوردیم و تلاش بوجود آوردن قصه‌های بیشتر بود و در نهایت رسیدن به نقطه‌ای مدنظرمان بود که مخاطب آنقدر جذب داستان‌ها شود که فراموش کند این فیلم سکانس پلان است.
در پایان حامد سلیمان‌زاده گفت: اساس این فیلم مبتنی بر روایت است و فیلم خوبی است و یک تجربه موفق به شمار می‌رود. البته که در جاهایی دیگر ضعف‌هایی هم دارد.
سلیمان‌زاده انتهای صحبت‌هایش را با سوالی از کارگردان همراه کرد و از او پرسید که چرا در فیلم خودتان بازی کردید؟. فردقادری در جواب گفت: بازیگری را دوست دارم و یکی از دغدغه‌های اصلی من است. به عبارتی دیگر قصد معرفی خود در این فضا را هم داشتم.
«جنایت و مکافات»؛ تولید معنایی جدید
در ابتدای نشست فیلم کوتاه داستانی «جنایت و مکافات» ساخته سیامک اخوان، نکته‌هایی از سوی برخی حاضران مطرح شد که رامتین شهبازی منتقد سینما در واکنش به این صحبت‌ها گفت: هر فیلم می‌تواند جهان ممکن خود را داشته باشد.
شهبازی درباره فیلم «جنایت و مکافات» گفت: این فیلم کوتاه، جزو فیلم‌هایی بود که توانستم با آن ارتباط برقرار کنم و هوشمندی کارگردان در مبحث قضاوت و اطلاعاتی که به ما می‌دهد، به درستی در فیلم مطرح می‌شود و رویداد‌ها در زمان و مکان خودشان اتفاق می‌افتد. شهبازی در ادامه اضافه کرد: میزانسن‌ها و حرکت دوربین و تعلیقی که در آن بوجود می‌آید، نشان می‌دهد که از درون برای شخصیت تعریف دیگری دارد وما تنها دیالکتیک‌های فردی او را می‌بینیم و این نکته، خود تولید معنایی جدید دارد.
وی در پایان اضافه کرد: با توجه به زمان کوتاه و فرصت کم، هدف کارگردان محقق شده است.
در ادامه به دلیل کمبود زمان، سلیمان‌زاده زمان را در اختیار کارگردان قرار داد تا حاضران حرف‌هایش را بشنوند. سیامک اخوان کارگردان فیلم «جنایت و مکافات» تنها در زمینه نامگذاری فیلم صحبت کرد و گفت: فیلم موضوعی را می‌خواهد نشان بدهد که حقیقت ندارد. ما در ابتدا احساس می‌کنیم جنایتی در فیلم وجود دارد ولی در نهایت متوجه این نکته می‌شویم که ماجرا تنها یک مکافات است.
«فقط شش طبقه»؛ بازی با زمان
نشست فیلم کوتاه داستانی «فقط شش طبقه» ساخته بهارک فرامرزی با نظر یکی از حاضران در جمع مبنی بر اینکه «روایت کارگردان از فیلم را متوجه نشدم» آغاز شد. فرامرزی هم در پاسخ، روایت یک خطی فیلم را این چنین توصیف کرد: دختری که به شغل بازیگری مشغول است اما نتوانسته به ایده‌آل‌هایش در این راه دست پیدا کند، دچار افسردگی می‌شود. دوستانش برای بهتر شدن حالش او را به میهمانی دعوت می‌کنند اما با اتفاقاتی که رقم می‌خورد، وی به این نتیجه می‌رسد که تنهایی برایش بهتر است.
در ادامه صحبت‌های این کارگردان شهبازی این فیلم را تمرینی از سوی کارگردان برای ساخت فیلمی بلند دانست و گفت: در هنگام دیدن فیلم گیج شدم. احساس می‌کنم «فقط شش طبقه» با هدف فیلم کوتاه ساخته نشده و این تمرینی بود برای شما که فیلمی بلند بسازید. در این فیلم شاهدیم که از فضای سکون به پرتحرکی و پرشخصیتی می‌رسیم که به نظرم تا این حد درگیر شدن با دیگر موقعیت‌ها ما را از شخصیت اصلی دور می‌کند.
وی ادامه داد: قاعده فیلمنامه‌نویسی کلاسیک شروع با یک شخصیت و پایان با اوست. برخی از پلان‌ها بیرون زده و خلا ایجاد شده بود. پس به دنبال آن اطلاعاتی در این میان جا افتاد و درهمین راستا مشکلی اساسی در برقراری ارتباط با مخاطب به وجود آمده است.
کارگردان فیلم «فقط شش طبقه» در پاسخ به انتقادهای وارد شده به فیلمش بیان کرد: زمانی که کار را شروع کردم هدفم صرفا ساخت فیلم بود و به کوتاهی یا بلندی آن توجه خاصی نداشتم و زمانش هم برایم مشخص نبود. اما در طول پروژه به خواست تهیه‌کننده 12 دقیقه از فیلم زده شد تا ریتم آن تند‌تر و زمان آن کوتاه‌تر شود تا در نهایت تبدیل به فیلمی کوتاه شد. دوپاره شدن فیلم هم از سوی من تعمدی بود و دوست داشتم با زمان بازی کنم.
مجری و کار‌شناس این نشست‌ها ضمن تصدیق صحبت‌های منتقد تصریح کرد: از تکرار مکررات جلوگیری می‌کنم. البته تا حدی می‌توان گفت همیشه در این سبک از فیلم‌ها کارگردان متهم به هدف‌گذاری برای ساخت فیلم بلند می‌شود.
پرسش یکی دیگر از حاضران در انتهای این نشست از کارگران این بود که آیا بازیگرانتان را در فیلم به شیوه خاصی هدایت می‌کردید؟ که فرامرزی در پاسخ گفت: هر شخصیتی را با توجه به کاراکترش پیش می‌بردم و از او بازی می‌گرفتم.
«چهل تکه»؛ تحقق فانتزی در قالب انیمیشن
نشست انیمیشن «چهل تکه» ساخته وجیهه گل‌مزاری بدون پرسشی از سوی حاضران برگزار شد. شهبازی در همان ابتدا با اشاره به سواد و تخصص کم خود در انیمیشن از مسئولان جشنواره خواست تا برای برگزاری جلسات نقد و بررسی این سبک از فیلم‌ها، از منتقدان آشنا به این حوزه دعوت کنند و گفت: تنها بررسی که می‌توانم در این مقوله انجام دهم این است که در حوزه فیلمنامه و روایت و داستان‌پردازی این انیمیشن نظر دهم. کارگردان توانسته ایده اولیه فانتزی را که رسیدن به خیال است، کانالیزه و به شکل انیمیشن بیان کند و به موقعیت مشخصی برسد. ایده‌ای متناسب توانسته در قالب انیمیشن جا خوش کند و رویا و تخیل با تمثیل چهل تکه همخوانی داشته باشد. با فیلم ارتباط خوبی برقرار کردم و نکته آزاردهنده‌ای در آن ندیدم.
این منتقد سینما اشاره‌ای کوتاه به ارزیابی خود از فیلم‌های کوتاه به نمایش در آمده در جشنواره امسال کرد و گفت: اگر قرار بر انتخاب من از میان این فیلم‌ها باشد، انیمیشن‌ها در صدر آرا، سپس مستند‌ها و بعد فیلم‌های کوتاه داستانی جای می‌گیرند.
گل‌مزاری؛ کارگردان چهل تکه نیز در پایان این نشست طی جملاتی کوتاه تصریح کرد: معتقدم اگر در این جلسات به طور جداگانه و مفصل‌تری به حوزه انیمیشن پرداخته شود و نمایش آن‌ها هم در سانس‌های متعلق به خودشان باشد، اجحاف کمتری در حق این فیلم‌ها می‌شود.
«دی‌اند»؛ دارای ایده قدرتمند و تئوری بیان
نشست فیلم «دی‌اند» ساخته پوریا پیشوایی که در بخش تجربی سی‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کوتاه تهران به نمایش در آمد، با صحبت‌های منتقد شب چهارم نشست‌های پرسش و پاسخ این جشنواره شروع شد.
شهبازی با تاکید بر داستانی بودن این فیلم به جای تجربی بودن آن، بحث بر سر این عناوین را در مجال اندک باقی‌مانده وقت‌گیر دانست و آن را موکول به فرصتی دیگر کرد.
وی ادامه داد: این فیلم ایده و نام جالبی دارد و پرداخت به مقوله خشونت و نمایش آن به این سبک تحسین‌برانگیز است. اما معتقدم «دی‌اند» مقدمه‌ای طولانی دارد و با وجود خوش‌ریتم بودن و خوش‌حرکتی آن اگر مقدمه کوتاه‌تر می‌شد، نتیجه بهتری هم به بار می‌نشست.
این منتقد در بخش دیگری از صحبت‌هایش بیان کرد: همین حرکت‌های دائم در تکرار، ضد ریتم می‌سازد و من با دیدن فیلم مدام در انتظار بودم تا در وسط آن شاهد اتفاق دیگری باشیم که فضای ذهنیمان را تغییر دهد.
پیشوایی کارگردان جوان این فیلم درباره اثر ارائه شده‌اش به جشنواره گفت: فیلم من صد در صد فیلمی تجربی نیست. از طرفی دیگر از بسیاری مولفه‌های سینمای داستانی استفاده نشده تا تنها داستان پیش رود. سعی کردم در این فیلم با حس مخاطب بازی کنم تا او را درگیر و همره فیلم سازم.
وی ادامه داد: اگر یک دقیقه و 30 ثانیه می‌گذرد تا درام شکل بگیرد برای این است که داستان برای مخاطب باورپذیر‌تر شود و در همین راستا در این فاصله زمانی از کادربندی، رنگ جذاب و شیوه بازی فانتزی بهره بردم.
سلیمان‌زاده نیز فیلم خوب را فیلمی معرفی کرد که تئوری بیان داشته باشد و «دی‌اند» را از همین زمره فیلم‌ها دانست و افزود: فیلم شما ایده قدرتمندی دارد و همین ایده مناسب است که یک فیلم را می‌تواند حداقل متوسط بیرون دهد. از طرفی دیگر وظیفه هنر هم تجلی ایده‌هاست. همچنین تجربه بازی با تونالیته‌ها فیلم را بسیار جذاب کرده است.
در پایان این نشست رامتین شهبازی منتقد شب چهارم نشست‌های پرسش و پاسخ، از فیلم‌های خوبی که طی روز گذشته تماشا کرده، نام برد و «مردی به نام سیمین»، «آپارتمان مورچه‌ها»، «سوگواری» و «خانه سنگی» را فیلم‌های بر‌تر روز چهارم جشنواره فیلم‌های کوتاه تهران دانست.