به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ در ادامه پرونده‌ای که گروه هنر و رسانه برای انعکاس انتظارات و پیشنهادهاي نویسندگان، ناشران و دیگر فعالان حوزه کتاب از مدیریت جدید صداو سیما دنبال می‌کند، حجت‌الله شکیبا، نقاش و نگارگر شناخته‌شده‌ای که عمده فعالیت و شهرتش را از انتشار نسخ نفیسی از شاهنامه، دیوان حافظ و دیوان عمر خیام کسب کرده است به گفتگو با خبرنگار ایبنا پرداخت.
حجت‌الله شکیبا در ابتدای این گفت‌وگو، از اینکه می‌توان درباره برنامه‌های تلویزیونی نظر داد و سخن گفت، اظهار تعجب کرد و گفت: مگر می‌شود به تلویزیون هم پیشنهاد داد؟
وی بر لزوم شناخت صحیح و جامع سازندگان برنامه‌هاي تلويزيوني از کتاب‌های روز تاکید کرد و گفت: قدم اول برای برنامه‌سازان، جمع‌آوری اطلاعات دقیق و کافی از اتفاقات، کمبودها و موفقیت‌هایی است که در حوزه‌های مختلف کتاب رخ می‌دهند. لازم است برنامه‌های کتاب تنها به موضوعاتی که عموما مذهب یا دیگر مباحث از پیش تعیین‌شده هستند، محدود نشود.
تلویزیون نباید از اهالی فرهنگ بهراسد
این نقاش ادامه داد: رسانه‌ها می‌توانند ماندگارتر شوند و مفیدتر عمل کنند، به شرط آنکه به محدوده وسیع‌تری بیندیشند و بدون هراس از اهالی فرهنگ، ایمان داشته باشند که یک کار فرهنگی انجام می‌دهند.
شکیبا با بیان اینکه وقت زیادی صرف تماشای تلویزیون نمی‌کند، گفت: برنامه‌هایي را که به کار خودم مستقیما ارتباط داشته باشد نگاه می‌کنم.
وی به مجموعه فیلم‌هایی که از چهره‌های ماندگار ایران، از جمله خود او ساخته‌شده‌اند اشاره کرد و گفت: سانسورهای اعمال‌شده در این فیلم‌ها، به قدری بود که سبب خجالت می‌شد.
در فیلمی که از من ساخته‌شده بود، گزارش یک دوره 20 ساله از آثار و کتاب‌هایم که به تاریخ ایران می‌پردازد، به کلی حذف شده بود.
ممنوعیت چهره‌نگاری نیاز به بازاندیشی دارد/معرفت مذهبی دنیای غرب مدیون نقاشی است
حجت‌الله شکیبا نقاشی است که اطلاعات و دانش خوبی درباره تاریخ نقاشیهای مذهبی ایران دارد. وی در پاسخ به این سوال که آیا در ایام محرم به عنوان کارشناس نقاشی‌آئینی به تلویزیون و رادیو دعوت شده‌است یا نه؟ گفت: محرم امسال سفر بودم ولی در سال‌های گذشته هم به من رجوعی نشد. زیرا می‌دانم که چهره‌نگاری ائمه با وجود اینکه در سطح جامعه حضور گسترده‌ای دارد، ممنوعیت پیدا کرده است. در صورتی که لازم است درباره ممنوعیت مطلق این نقاشی‌ها تجدید نظر شود. می‌توان مطالعه کرد که کدام چهره‌پردازی‌ها هنرمندانه و اندیشمندانه اجراشده و کدامیک تصنعی و غیر اصیل است. به علاوه می‌دانیم که هنر نقاشی در معرفت مذهبی دنیای غرب، چقدر موثر و مهم بوده است.
وی افزود: کار من نقاشی است و تا امروز از طریق کتاب با مخاطبان خود ارتباط داشته‌ام و به همین دلیل فکر می‌کنم این تجربه را دارم که چگونه از طریق کتاب با مردم ارتباط برقرار کنم. تاکنون رجوعی به این تجربیات نشده است.
این نقاش درباره ساختار برنامه‌هايي که به معرفی کتاب نقاشی می‌پردازد، اظهار كرد: وقتی سخن از نقاشی است، روشن است که مسئله اصلی تصویر باید باشد. کمتر باید حرف زد و باید بیان مفاهیم را به عهده تصویر گذاشت. احتیاجی نیست که سخنرانی‌های مطوّل و مفصّل را در اولیت قرار دهیم، هر چند که بودن چنان برنامه‌هایی هم غنیمت است.
ساختار برنامه‌های معرفی کتاب برای هر حوزه متفاوت است
وی افزود: امروز در همه سطوح کشور عادت‌شده که همه چیز با سخنرانی‌ها و بیان‌های طولانی و اغلب کسالت‌آور همراه شود.بدیهی است که این حجم گفته‌ها زیادی جلوه می‌کند. می‌توان برای کتاب برنامه‌هایی ساخت که این سخنرانی‌های تکرارشونده در آنها کمتر باشد. البته می‌دانیم که برای شناخت و انتخاب ساختار درست برنامه‌های کتابی، نمی‌توان به بیان جسته و گریخته نظرات فردی اکتفا کرد. تعیین ساختار برنامه‌ها برای هر نوع کتاب باید دقیق‌تر و کامل‌تر صورت گیرد.
شکیبا در پایان به این سوال که از میان وقایع اخیر کتاب، كدام يك بیش از همه افسوس وی را برانگیخته است؟ چنین پاسخ گفت: افسوس من به رخدادهای اخیر حوزه کتاب محدود نمی‌شود، سال‌هاست که این افسوس وجود دارد که چرا کتاب‌هایی که سال‌ها برای تالیف، ترجمه یا کتاب‌آرایی و تزئین آنها زمان صرف شده، هیچ حضوری در رسانه ملی ندارند. شاهنامه‌ای که سال‌ها برای نقاشیهای آن کار کردم در رسانه‌های دولتی هیچ انعکاسی نداشت و فقط می‌دانم که توسط برخی کارشناسان، به دلیل سبک تازه نقاشیهای آن که در فضای مغولی نیستند، تشویق و تقدیر شده است.
درباره حجت الله شکیبا
حجت‌الله شکیبا متولد 1328 و فارغ التحصیل دانشکده هنرهای زیبا در سال 1353 علاوه بر نقاش، عکاس هم است. موضوع عمده آثار وی را تاریخ ایران تشکیل داده است. وی نقاشی است که عمده آثارش را در برخي شاهنامه‌ها دیده‌ایم. همچنین همکاری با زنده‌یاد علی حاتمی از دیگر فعالیت‌های وی بوده است. تابلوی شهر قدیم مشهد در سریال «هزاردستان»، بازسازی تمام تابلوهای کمال‌الملک از جمله تالار آینه در فیلم «کمال‌الملک» و پرتره لیلا حاتمی در فیلم «دلشدگان» آثار حجت الله شکیبا هستند.
کارنامه کتابی وی بر اساس اطلاعات وب سایت کتابخانه ملی به شرح زیر است
- «آرتمیس - بانوی پارسی» - نقاشیهای شکیبا - ۲۰۰ صفحه - ناشر مولف 1386
- «ای‍ران‌دخ‍ت: مجموعه آثار نقاشیهای ح‍ج‍ت‌ا... شکیبا ۱۳۸۱»- 217 صفحه – ناشر مولف 1381
- «داستانهای شاهنامه فردوسی» - مقدمه جواد مجابی - ۳۳۶ صفحه - خانه فرهنگ و هنر گویا، ۱۳۹۳
- «داستانهای شاهنامه فردوسی همراه با نقاشیهای شکیبا» - مقدمه حسین الهی‌قمشه‌ای - ۲۷۶ صفحه - خوشنویسی روی جلد اسرافیل شیرچی - خوشنگاری نستعلیق کاوه اخوین - خانه فرهنگ و هنر گویا، ۱۳۹۱
- «دیوان حافظ » - ۲۹۰صفحه - نگار،۱۳۸۷
- «رباعیات حکیم عمرخیام» - ۲۸۰ صفحه - آوردگاه هنر و اندیشه،۱۳۹۲.
- «رباعیات حکیم عمر خیام، همراه با ترجمه انگلیسی و فرانسه» - ۲۶۸ صفحه - خانه فرهنگ و هنر گویا و نشر م‍ه‍ران‍دی‍ش، ۱۳۷۷
- «رباعیات حکیم عمر خیام به پنج زبان فارسی، انگلیسی، آلمانی، فرانسه، عربی» - ۲۸۰ صفحه - آوردگاه هنر و اندیشه، ۱۳۹۲ و 1393
- «شاهنامه فردوسی شکیبا» - ۱۰۵۲ صفحه - خانه فرهنگ و هنر گویا، ۱۳۹۲
- «منتخبی از غزلیات حافظ» - ۱۲۰صفحه - نگار ، ۱۳۸۷
- «نقش عکس در هنر ایران» - ۲۲۹ صفحه - خانه فرهنگ و هنر گویا، ۱۳۸۶
گفت‌وگوهای پیشین
مدیر نشر نظر: رییس جدید صدا و سیما تبعیض را از میان ببرد/ پیشنهادی برای کتابخوانی در سريال‌های تلويزيوني
ایرج کریمی: نمایش قفسه کتاب‌‌ها در سریال‌های تلویزیونی تصنعی است/ انعکاس واقعیت به ضرر هیچ رسانه‌ای نیست