به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ سیزدهمین گردهمایی سالانه باستانشناسی یکشنبه 10 اسفند با حضور و سخنان مسعود سلطانی‌فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و همچنین سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در تالار همایش‌های موزه ملی ایران برگزار شد.
محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این مراسم با مقدمه‌ای از باستانشناسی گفت: باستانشناسی سرزمین ایران به لحاظ زمانی، موضوعی و مکانی تا آن حد گسترده است که بیش و کم ابعاد زندگی هر کدام از جوامع انسانی جامعه ایرانی و غیر ایرانی را به هم پیوند زده است.
وی افزود: باستانشناسی ارزش‌ها و مفاهیم گسترده‌ای را در خودش جای داده که در صورت پژوهش و کاوش دقیق و علمی محتوای درون آن می‌تواند مسیر زندگی امروز را روشن‌تر سازد. بنابراین هر چه آثار باستانی کشور علمی‌تر، روشمندتر و اصولی‌تر مطالعه شوند هم جایگاه علمی کشور در حوزه میراث فرهنگی توسعه خواهد یافت و هم زمینه بهره برداری از این منابع در برای توسعه پایدار فراهم خواهد شد.
به اعتقاد طالبیان، امروزه تعدادی از آثار ارزشمند هم به ثبت ملی رسیده و هم در فضای بین‌المللی جایگاه فرهنگی تاریخی کشور شناخته شده و تعدادی از آثار و محوطه‌ها نیزدر مسیری که در حال انجام و رو به جلو است به ثبت جهانی رسیده است. نگاه سازمان میراث فرهنگی به پژوهش، حفاظت، مرمت و معرفی آثار باستانی، تاریخی و فرهنگی نگاهی جهانی است.
معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اظهار کرد: با نگاهی دقیق‌تر به عمر باستانشناسی ایران در می‌یابیم هنوز بسیاری از مسائل و پرسش‌های بنیادین در دوره‌های مختلف فرهنگی پاسخ داده نشده است.
به اعتقاد وی، هنوز علوم میان رشته‌ای که در دهه اخیر در موضوع میراث فرهنگی بسیار فعال شده‌اند و اهمیت پیدا کرده‌اند مانند باستان گیاه‌شناسی، باستان جانورشناسی و حتی استفاده از روش‌های نوین مانند ژئوفیزیک، آنچنان که باید به خدمت گرفته شود به نسبت این سرزمین به خدمت گرفته نشده است، کتاب‌ها و کتابخانه‌های غنی باستانشناسی معدود هستند و نتایج کاوش‌ها به کندی منتشر می‌شود.
وی گفت: باحفاظت از محوطه‌ها بعد از کاوش آنچنان که باید به روش علمی انجام شود فاصله داریم گرچه گام‌های موثری در حال برداشته شدن است. سازمان به عنوان متولی باستانشناسی باید در تعامل بین این نهاد و جامعه باشد و تربیت کیفی دانشجویان را در رأس قرار دهد.
وی افزود: موضوع معرفی و پژوهش هر کدام بخشی از مرمت هستند و هیچ وقت نمی‌شود اینها را از هم جدا کرد البته این اتفاق هم اکنون افتاده و هر بخش به تنهایی کار خودش را انجام می‌دهد، اما اقداماتی را در راستای یکسان‌سازی کار پژوهش، حفاظت، معرفی و آموزش انجام داده‌ایم.
رویکرد حفاظت و تداوم پژوهش بلند مدت؛ مجوز حضور باستانشناسان در پژوهشکده
حمیده چوبک، رئیس پژوهشکده باستانشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در سخنانی با یادی از عزت‌الله نگهبان، بنیانگذار باستانشناسی ایران به بیان گوشه‌ای از فعالیت‌های این پژوهشکده پرداخت.
وی گفت: گردهمایی سالانه باستانشناسی فرصتی است که این جامعه با هر گونه نگرش، اندیشه، مکتب، توان علمی، درون یا برون پژوهشکده، ایرانی و غیر ایرانی برای فهم درست باستانشناسی همدل وهمرنگ شوند.
رئیس پژوهشکده باستانشناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: در مدیریت نزدیک به یکسال مسئولان دولت تدبیر و امید در پژوهشگاه و پژوهشکده باستانشناسی کوشش شده است برای دستیابی به ضوابط و مقررات در زمینه‌های مختلف اندیشیده شود.
چوبک اظهار کرد: به منظور نظام‌مندی و اجرایی کردن نقش حاکمیتی و نظارتی پژوهشکده باستانشناسی بر روند پژوهش‌های باستانشناسی کشور نقشه راه مشخص و بر اساس آن برنامه‌ریزی شده است.
وی ادامه داد: تنها باستانشناسانی مجوز حضور و فعالیت خواهند داشت که متعبدانه و مسئولانه رویکرد حفاظت و تداوم پژوهش بلند مدت را داشته باشد.
اهتمام ویژه دولت تدبیر و امید در حفاظت از میراث فرهنگی کشور
مسعود سلطانی‌فر نیز در این نشست با ابراز نگرانی عمیق و شدید نسبت به حوادثی که در روزهای اخیر در شمال عراق اتفاق افتاده است گفت: در نامه‌هایی به مدیر کل یونسکو ، وزیر گردشگری و میراث فرهنگی عراق و وزرای فرهنگ و میراث فرهنگی کشورهای عضو کنفرانس اسلامی خواستار رسیدگی به این وضعیت شده و آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای نگهداری از آثار تاریخی عراق اعلام کرده‌ام.
وی با اشاره به برپایی دوازدهمین همایش باستانشناسی افزود: با عزم و اراده قابل تقدیر و تحسینی که در پژوهشگاه و پژوهشکده باستانشناسی بود سیزدهمین همایش به خوبی برگزار شد. این عزم و اراده نمونه‌ای است از کار باستانشناسان و دیگر همکاران مجموعه بزرگ میراث فرهنگی که به کارشان، حرفه‌شان، فرهنگ، تاریخ و میراث فرهنگی کشور عشق می‌ورزند.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری عنوان کرد: دولت جدید در کنار بسیاری از چالش‌های درون و برون مرزی بین‌المللی در کنار برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی عمرانی و زیر ساختی به توسعه فرهنگ و حفاظت از میراث فرهنگی نیز اهتمام ویژه دارد.
سلطانی‌فر افزود: با دست در دست هم نهادن زبان‌شناسان، مردم‌شناسان، باستانشناسان، معماران، مرمت‌گران و هنرمندان ما گنجی در اختیار خواهیم داشت که با آن تمامی قله‌های فرهنگی را می‌توانیم فتح کنیم و داشته‌های برازنده خود را به رخ جهانیان بکشیم.
برقراری عدل در حوزه باستانشناسی
سید محمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نیز در سخنانی با ابراز خرسندی از اینکه همایش باستانشناسی سیزدهمین دوره خود را برگزار می‌کند، گفت: اینکه این گردهمایی توانسته به سیزدهمین برسد کار بسیار مبارکی است.
وی افزود: در طول سال‌هایی که در این سازمان فعالیت کرده‌ام در ارتباط با جامعه باستانشناسان یک دغدغه مشترک بین همه آنها یافتم که در روزگاران خوشی و روزگار ناخوشی همواره این دغدغه به نحوی تکرار می‌شد آن هم دغدغه درباره جایگاه باستانشناسی است.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه باستانشناسی در جایگاه خودش نیست و با آن عادلانه رفتار نشده است، افزود: حقیقتا اگر ما توقعاتی را که از این دانش داریم از جمله فراهم شدن شرایط اولیه برایمان جدی باشد، باید باستانشناسی در جایگاه خودش قرار گیرد.
وی با اشاره به این نکته که در جایگاه واقعی خود قرار گرفتن از دو زاویه مورد تأمل است، گفت: معمولا باستانشناسان عقیده دارند رفتاری که از بیرون با این جامعه می‌شود، مناسب نیست و دیگران جایگاه باستانشناسان را رعایت نمی‌کنند. باستانشناسان از سویی حق دارند ولی از سویی این نباید بهانه‌ای شود که به عوامل درونی بی‌توجه شویم زیرا که به اعتقاد من جامعه درونی باستانشناسی هم از نبود استقرار باستانشناسی در جایگاه واقعی‌اش بی تأثیر نیست و ما پیش از اینکه از دیگران توقع داشته باشیم باید در درون جامعه باستانشناسی دست به اقدام بزنیم برای این که عدل را در این جامعه برقرار کنیم؛ عدل به این معنی که هر چیزی در جای خودش قرار گیرد.
بهشتی با ابراز امیدواری برای برداشتن قدم‌های بلندی در برقراری عدل در حوزه باستانشناسی در سال آینده افزود: این همایش‌ها به مثابه نوروز باستانشناسی است زیرا که سال باستانشناسی با این نشست‌ها پایان می‌یابد و آغاز می‌شود.
در پایان این مراسم از محمدیوسف کیانی و رضا مستوفی، پیشکسوتان باستانشناسی ایران و پرفسور امبرتو شراتو تجلیل شد و نمایشگاه یافته‌های کاوش‌های باستانشناسی سال 92 و نمایشگاه‌های جانبی گردهمایی توسط سلطانی‌فر گشایش یافت. نشست‌های تخصصی این گردهمایی دوشنبه (11 اسفندماه) در سالن همایش موزه ملی ایران ادامه می‌یابد.