به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ دکتر محمدجواد مشكور، مورخ و پژوهشگر ایرانی در اسفندماه ۱۲۷۹ خورشیدی در محله باغ خانه تهران زاده شد و پس از این‌که در دبيرستان‌هاي ثروت و «دارالفنون» آموزش‌های لازم را آموخت وارد دانشكده معقول و منقول شد و تحصيلات خود را در دانشسراي عالي و در رشته ادبيات عرب و زبان و ادبيات فارسي ادامه داد و در همین رشته لیسانس گرفت.
وی از دبیرستان ملی تدریس را آغاز کرد و پس از آن به استخدام وزارت دارايي درآمد و تا سال ۱۳۲۷ در این زمینه فعالیت می‌کرد اما در همان سال‌ها که کار اداری انجام می‌داد باز هم به تدریس می‌پرداخت و در مدرسه عالي ايران‌شناسي عهده‌دار آموزش زبان سرياني شد. چند سالي پيش از آن نيز به درخواست علي‌اكبر دهخدا به همكاري با دانشمندان آن موسسه، براي تدوين لغت‌نامه فارسي، پرداخت.
مشكور سال ۱۳۲۷ در دانشگاه تبريز به تدریس پرداخت و علاقه وی به تاریخ باعث شد که ۱۱ سال در این دانشگاه، تاريخ ايران باستان و زبان پهلوي تدریس کند. كشف كتيبه «سقين دل» در قراجه داغ كنوني كارهاي پژوهشي وی در سال ۱۳۳۰ خورشيدي بود. اين كتيبه گزارش لشكركشي پادشاه «اورارتو» در سال ۷۴۵ - ۷۴۷ پيش از ميلاد را دربرداشت.
وی پس از تدريس در دانشگاه تبريز، براي دریافت دكترا در رشته تاريخ، راهي دانشگاه سوربن فرانسه شد. در این دانشگاه درباره تاريخ و فرهنگ خاورميانه از قرن نهم پيش از ميلاد تا قرن نهم ميلادي تحقيق و مطالعه کرد و در نزد استادان برجسته‌ای، پارسي باستان، اوستا و زبان سغدي، زبان پهلوي، عبري و آرامي و زبان سرياني آموخت پروفسور «ماسينيون» استاد عرفان اسلامي و پروفسور «هانری كربن» استاد فرق و مذاهب شيعه، دانش‌های اسلامی را فراگرفت.
دكتر مشكور پس از دریافت دکترای تاریخ در سال ۱۳۳۸ به ايران بازگشت و به پژوهش‌ها و تحقیقات گسترده خود پرداخت. بديع‌الزمان فروزانفر، ملك‌الشعرا بهار و عباس اقبال آشتیانی از استاداني بودند كه مشكور نزد آنان دانش آموخت و بر دامنه معلومات خود افزود.
این استاد فرهیخته بیش از ۵۰ کتاب به رشته تحریر درآورده و مقاله‌های مختلفی را به زبان‌های فارسي، عربي، فرانسوي و انگليسي از خود به يادگار گذاشته است. وی به زبان‌هاي پهلوي، عبري، سرياني، عربي، انگليسي، فرانسوي و آلماني آشنا بوده و توجه ویژه این مورخ به شناسايي زبان پهلوي و ادبيات ديني در زبان پهلوي، باعث شد تا آثار ارزشمند و پژوهشگرانه‌اي را خلق کند.
این آثار هنوز پس از گذشت سال‌ها همچنان روشنگر راه پژوهشگرانی است که درباره زبان‌هاي باستاني ايران تحقيق و مطالعه مي‌كنند اما بي گمان يكي از برجسته‌ترين تأليفات او كتاب «فرهنگ تطبيقي عربي با زبان‌هاي سامي و ايراني» است. اين اثر گرانسنگ كه شهرت علمي بسیاری دارد در دو جلد و نزديك به یک‌هزار صفحه نوشته شده و اثر چشمگير و كارآيي در زبان‌شناسي و ريشه‌يابي زبان‌هاي سامي و ايراني به‌شمار می‌آید.
پژوهش‌هاي تاريخي دكتر مشكور را مي‌توان در سه موضوع «تاريخ ايران و اسلام»، «تاريخ شهرها و اقوام» و «تاريخ ايران باستان» دسته‌بندی کرد. اما با ارزش‌ترين پژوهش تاريخي او را باید ادامه تحقيقات زنده‌یاد حسن پيرنيا در كتاب ارزشمند «ايران باستان» دانست.
«تاريخ اوستا و ادبيات ديني پهلوي»، «تاريخ مذاهب اسلام»، «تاريخ مردم اورارتو»، «گفتاري درباره دينكرد»، «تاريخ ايران از روزگار باستان تا عصر حاضر»، «تاريخ سياسي ساسانيان»، «نام خليج‌فارس در طول تاريخ» و... شناخته‌ترين پژوهش‌ها و كتاب‌هاي دكتر مشکور در زمینه تاریخ است.
«تاريخ ايران باستان به روايت ابن عبدي»، «بخش مربوط به ايران تاريخ طبري»، «كارنامه اردشير بابكان»، «الفهرست ابن‌نديم» و... ترجمه‌های استاد نام‌آور ایران است. همچنین ويرايش متن‌هاي كهن نظير «منطق‌الطير عطار» و « اخبار سلاجقه روم» از جمله فعاليت‌هاي وي به‌شمار مي‌آيد.
«تاريخ ايران از روزگار باستان تا عصر حاضر»، کتابی ارزشمند به قلم مشکور است که تاریخ اجمالی سیاسی ایران از عهد باستان تا انقراض قاجاریه را دربرمی‌گیرد. مطالب كتاب براساس توالی و ترتیب تاریخی خاندان‌های حكومتگر تنظیم شده و شامل ۲۰ فصل است. فلات ایران (موقعیت و ویژگی‌های جغرافیایی و تمدن‌های پیش از تاریخ و قبل از آریایی‌ها در این فلات)، آریایی‌های ایرانی، پادشاهان داستانی ایرانی، دولت ماد، هخامنشیان، سلوكیان، اشكانیان، ساسانیان، عرب و اسلام، از طاهریان تا آل بویه، از غزنویان تا خوارزمشاهیان، حمله مغول، ایلخانان مغول، شهریاران بین مغول و تیمور، تیموریان، سلسله صفوی، قیام افغانان غلجه‌زایی، ظهور نادر و سلسله افشار، خاندان زند، قاجار فصل‌های کتاب را شامل می‌شود و در صفحات پایانی نیز فهرست كلی، شامل اسامی اشخاص، مكان‌ها، كتاب‌ها، رسایل و روزنامه‌ها آمده است.
دكتر مشكور ۲۵ فروردين‌ماه سال ۱۳۷۴ در اثر سكته مغزي درگذشت.
از چپ: ردیف اول ابوالحسن نجفی، فتح‌الله مجتبایی و محمدجواد مشکور
کتابشناسی استاد محمدجواد مشکور/از ایران در عهد باستان تا جشن سده
کتابشناسی که «ایبنا» برای درگذشت دکتر محمدجواد مشکور گردآوری کرده بر اساس آمار اطلاعاتی موسسه خانه کتاب و در بازه زمانی سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۴ است. این کتابشناسی جامع و کامل نیست و همه کتاب‌های این استاد تاریخ را دربرنمی‌گیرد. دو کتاب نیز در این آمار به‌دست آمد که پژوهشگران درباره این استاد ارزشمند کتاب نوشته‌اند.
در ادامه کتابشناسی زنده‌یاد محمدجواد مشکور آمده است.
کتاب‌هایی که درباره مشکور نوشته شده است:
♦ سعي مشكور (يادنامه استاد فقيه دكتر محمدجواد مشكور)
گردآورنده: سيدسعيد ميرمحمدصادق - پايا - ۳۳۶ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۷۴ - ۱۵۰۰ نسخه - ۱۱۰۰۰ ريال
♦ نگاهي به احوال و آثار دكتر محمدجواد مشكور (۱۲۹۷ - ۱۳۷۴)
مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامي، كتابخانه - ۸۰ صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۸۴ - ۵۰۰ نسخه
کتاب‌هایی که مشکور به یادگار گذاشته است:
• امور عامه، يا، مقدمات فلسفه كلام در اسلام
محمدجواد مشكور - وزارت فرهنگ و آموزش عالي، علمي و فرهنگي - ۹۸ صفحه - چاپ ۱ سال ۱۳۶۱ - ۱۲۰ ريال
• ايران باستان: تاريخ سياسي ساسانيان
محمدجواد مشكور - دنياي كتاب - ۱۵۹۸ صفحه - جلد ۴ - وزيري - چاپ ۱ سال ۱۳۶۶ - ۱۵۰۰ نسخه - ۶۰۰۰ ريال
• ايران باستان: تاريخ سياسي ساسانيان
محمدجواد مشكور - دنياي كتاب - ۷۵۶ صفحه - جلد ۱ - وزيري (گالينگور) - چاپ ۳ سال ۱۳۸۸ - ۱۰۰۰ نسخه
• ايران باستان: تاريخ سياسي ساسانيان
محمدجواد مشكور - دنياي كتاب - ۸۴۲ صفحه - جلد ۵ - وزيري (گالينگور) - چاپ ۳ سال ۱۳۸۸ - ۱۰۰۰ نسخه
• ايران در عهد باستان
محمدجواد مشكور - اشرفي - چاپ ۴ سال ۱۳۶۳ - ۱۰۰۰ ريال
• ايران در عهد باستان
محمدجواد مشكور - اشرفي - (در۷جلد ) - چاپ ۴ سال ۱۳۶۳ - ۱۰۰۰ ريال
• ايران در عهد باستان در تاريخ اقوام و پادشاهان پيش از اسلام
محمدجواد مشكور - اشرفي - ۵۷۰ صفحه - چاپ ۶ سال ۱۳۶۹ - ۳۰۰۰ نسخه - ۲۲۰۰ ريال
• تاريخ ايران زمين
محمدجواد مشكور - اشرفي - (در۲جلد ) - وزيري - چاپ ۲ سال ۱۳۶۳ - ۳۰۰۰ نسخه - ۱۰۵۰ ريال
• تاريخ ايران زمين از روزگار باستان تا انقراض قاجاريه
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۴۵۶ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۶ سال ۱۳۷۸ - ۵۰۰۰ نسخه - ۲۸۵۰۰ ريال
• تاريخ ايران زمين از روزگار باستان تا انقراض قاجاريه
محمدجواد مشكور - صفار - ۴۶۸ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۷ سال ۱۳۸۱ - ۲۲۰۰ نسخه - ۳۵۰۰۰ ريال
• تاريخ ايران زمين از روزگار باستان تاانقراض قاجاريه
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۴۵۶ صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ ۴ سال ۱۳۷۳ - ۳۰۰۰ نسخه - ۶۵۰۰ ريال
• تاريخ ايران زمين: از روزگار باستان تا انقراض قاجاريه
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۴۷۰ صفحه - جلد ۲ - وزيري - چاپ ۳ سال ۱۳۶۳ - ۳۰۰۰ نسخه - ۱۵۰۰ ريال
• تاريخ ايران زمين: از روزگار باستان تا انقراض قاجاريه
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۴۵۸ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۵ سال ۱۳۷۵ - ۲۲۰۰ نسخه - ۱۶۵۰۰ ريال
• تاريخ ايران زمين: از روزگار باستان تا انقراض قاجاريه
محمدجواد مشكور - اشراقي،صفار - ۴۵۶ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۸ سال ۱۳۸۹ - ۱۱۰۰ نسخه - ۱۲۰۰۰۰ ريال
• تاريخ بلعمي (ترجمه تاريخ طبري)
محمدبن‌جرير طبري ؛ مترجم:محمدبن‌محمد بلعمي ؛ مترجم: محمدجواد مشكور - دنياي كتاب - ۴۴۰ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۰ - ۵۰۰ نسخه - ۷۵۰۰۰ ريال
• تاريخ سياسي و اجتماعي اشكانيان "پارتيان" يا پهلويان قديم
محمدجواد مشكور؛ مسعود رجب‌نيا ؛ گردآورنده: مشكور - دنياي كتاب - ۸۲۴ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۲ سال ۱۳۷۴ - ۳۰۰۰ نسخه - ۱۹۸۰۰ ريال
• تاريخ سياسي و اجتماعي اشكانيان پارتيان ياپهلويان قديم
محمدجواد مشكور ؛ مسعود رجب‌نيا - دنياي كتاب - ۸۲۸ صفحه - وزيري - چاپ ۲ سال ۱۳۶۷ - ۲۸۰۰ نسخه - ۳۲۵۰ ريال
• تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلام تا قرن چهارم
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۳۱۲ صفحه - وزيري - چاپ ۴ سال ۱۳۶۸ - ۳۰۰۰ نسخه - ۱۷۰۰ ريال
• تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلام تا قرن چهارم
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۳۱۲ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۵ سال ۱۳۷۳ - ۳۰۰۰ نسخه - ۷۰۰۰ ريال
• تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلام تا قرن چهارم
محمدجواد مشكور ؛ مترجم:سيدمحمدباقر حجتي - اشراقي - ۳۲۴ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۶ سال ۱۳۷۹ - ۲۲۰۰ نسخه - ۱۹۵۰۰ ريال
• تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلام تا قرن چهارم
محمدجواد مشكور ؛ مترجم:سيدمحمدباقر حجتي - اشراقي - ۳۲۰ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۸ سال ۱۳۸۶ - ۱۱۰۰ نسخه - ۴۷۰۰۰ ريال
• تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلام تا قرن چهارم
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۳۲۲ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۹ سال ۱۳۹۰ - ۱۱۰۰ نسخه - ۱۵۰۰۰۰ ريال
• تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلام تا قرن چهارم: مشتمل بر فرق اوليه اسلام و سنت وجماعت و مذاهب فقهي و كلامي و فرق شيعه اعم از ...
محمدجواد مشكور ؛ مترجم:سيدمحمدباقر حجتي - اشراقي - ۳۱۲ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۷ سال ۱۳۸۵ - ۵۵۰ نسخه - ۳۸۰۰۰ ريال
• تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلامي تا قرن چهارم
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۲۱۲ صفحه - وزيري - چاپ ۳ سال ۱۳۶۲ - ۳۰۰۰ نسخه - ۶۵۰ ريال
• تاريخ شيعه و فرقه‌هاي اسلامي تا قرن چهارم
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۳۱۲ صفحه - وزيري - چاپ ۳ سال ۱۳۶۲ - ۳۰۰۰ نسخه - ۶۵۰ ريال
• تاريخ طبرستان و دريان و مازندران
ظهيرالدين مرعشي ؛ شارح:محمدحسين تسبيحي ؛ مقدمه:محمدجواد مشكور - شرق - ۳۹۳ صفحه - وزيري - چاپ ۲ سال ۱۳۶۱ - ۳۰۰۰ نسخه - ۹۰۰ ريال
• تاريخ عقايد و مذاهب شيعه (المقالات و الفرق)
سعدبن‌عبدالله اشعري ؛ مترجم:يوسف فضايي ؛ مصحح:محمدجواد مشكور - آشيانه كتاب - ۳۷۶ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۸۲ - ۲۲۰۰ نسخه - ۲۸۰۰۰ ريال
• تاريخ عقايد و مذاهب شيعه (المقالات و الفرق)
سعدبن‌عبدالله اشعري ؛ مترجم:يوسف فضايي ؛ مصحح:محمدجواد مشكور - آشيانه كتاب - ۳۷۸ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۲ سال ۱۳۸۷ - ۱۵۵۰ نسخه - ۵۹۰۰۰ ريال
• تاريخ مختصر زبان‌هاي سامي
محمدجواد مشكور ؛ مترجم:يوسف فضايي - شرق - ۱۴۶ صفحه - ۲۲۰۰ نسخه - ۸۰۰ ريال
• تاريخ مذاهب اسلام: ترجمه الفراق بين الفرق
ابومنصور عبدالقاهربغدادي ؛ مترجم:محمدجواد مشكور - اشراقي - ۵۰۶ صفحه - وزيري - چاپ ۴ سال ۱۳۶۸ - ۳۳۰۰ نسخه - ۲۳۰۰ ريال
• ترجمه الفرق بين الفرق در تاريخ مذاهب اسلام
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۴۸۲ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۵ سال ۱۳۸۵ - ۵۵۰ نسخه - ۵۸۰۰۰ ريال
• ترجمه الفرق بين الفرق در تاريخ مذاهب اسلام
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۵۰۲ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۷ سال ۱۳۸۸ - ۵۵۰ نسخه - ۱۴۰۰۰۰ ريال
• جشن سده
به‌اهتمام:احمد افشارشيرازي ؛ به‌اهتمام:ابراهيم پورداود ؛ به‌اهتمام:اوانس حق‌نظريان - بلور - ۱۶۰ صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ ۲ سال ۱۳۹۳ - ۱۰۰۰ نسخه - ۸۰۰۰۰ ريال
• جغرافياي تاريخي ايران باستان
محمدجواد مشكور - دنياي كتاب - ۱۱۵۴ صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۷۲ - ۱۵۰۰ نسخه - ۹۸۰۰ ريال
• جغرافياي تاريخي ايران باستان
محمدجواد مشكور ؛ محمد حسيني ؛ علي حسيني - دفتر مطالعات فرهنگي و برنامه‌ريزي اجتماعي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري - ۱۲۸ صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۰ - ۳۰۰۰ نسخه
• خلاصه اديان در تاريخ دين‌هاي بزرگ
محمدجواد مشكور - شرق - ۴۶۷ صفحه - چاپ ۱ سال ۱۳۵۹ - ۷۵۰ ريال
• خلاصه اديان در تاريخ دين‌هاي بزرگ
محمدجواد مشكور - شرق - ۴۹۴ صفحه - وزيري - چاپ ۳ سال ۱۳۶۸ - ۲۶۰۰ نسخه - ۱۵۰۰ ريال
• خلاصه اديان در تاريخ دين‌هاي بزرگ
محمدجواد مشكور - شرق - ۴۶۳ صفحه - چاپ ۴ سال ۱۳۷۰ - ۲۶۰۰ نسخه - ۱۷۰۰ ريال
• خلاصه اديان در تاريخ دين‌هاي بزرگ
محمدجواد مشكور - شرق - ۳۶۴ صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ ۵ سال ۱۳۷۲ - ۲۲۰۰ نسخه - ۳۵۰۰ ريال
• خلاصه اديان در تاريخ دين‌هاي بزرگ
محمدجواد مشكور - شرق - ۴۹۰ صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ ۶ سال ۱۳۷۷ - ۲۲۰۰ نسخه - ۱۹۰۰۰ ريال
• خلاصه اديان در تاريخ دين‌هاي بزرگ
محمدجواد مشكور - شرق - ۴۹۰ صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ ۷ سال ۱۳۸۰ - ۲۲۰۰ نسخه - ۲۴۰۰۰ ريال
• خلاصه اديان در تاريخ دين‌هاي بزرگ
محمدجواد مشكور - شرق - ۴۶۰ صفحه - وزيري - چاپ ۲ سال ۱۳۶۲ - ۳۳۰۰ نسخه - ۶۵۰ ريال
• خليج‌فارس، مهد پارسيان از باستان تا پهلوي
محمود مقدس‌جعفري ؛ مقدمه:محمدجواد مشكور - اقبال - ۲۴۴ صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۸۶ - ۱۰۰۰ نسخه - ۳۵۰۰۰ ريال
• دستور نماز خواندن
محمدجواد مشكور ؛ خطاط:خليل بهزادپور - - ۳۹۰ صفحه - چاپ ۱ سال ۱۳۶۱ - ۴۰ ريال
• دستورنامه در صرف و نحو زبان پارسي
محمدجواد مشكور - شرق - ۳۸۳ صفحه - چاپ ۱۳ سال ۱۳۶۸ - ۳۳۰۰ نسخه - ۱۶۰۰ ريال
• دستورنامه در صرف و نحو زبان پارسي
محمدجواد مشكور - شرق - وزيري - چاپ ۱۱ سال ۱۳۶۳ - ۳۳۰۰ نسخه - ۷۰۰ ريال
• دستورنامه در صرف و نحو زبان پارسي
محمدجواد مشكور - شرق - وزيري - چاپ ۱۲ سال ۱۳۶۸ - ۳۰۰۰ نسخه
• روح القرآن در توحيد و مكارم اخلاق انسان
مترجم:محمدجواد مشكور - دنياي كتاب - ۳۸۸ صفحه - وزيري (گالينگور) - ۲۰۰۰ نسخه - ۳۰۰۰ ريال
• زبان‌آموز عربي به فارسي
محمدجواد مشكور - اشراقي - ۲۳۷ صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۷۲ - ۳۰۰۰ نسخه - ۲۰۰۰ ريال
• سير كلام در فرق اسلام
محمدجواد مشكور - شرق - ۵۷۸ صفحه - چاپ ۱ سال ۱۳۶۸ - ۳۳۰۰ نسخه - ۳۶۵۰ ريال