به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نشست «شبکههای اجتماعی و کتابخوانی» شامگاه پنجشنبه (۱۷ اردیبهشت‌ماه) با حضور محسن حاجی زین‌العابدینی، مسئول کمیته روابط عمومی و بین‌الملل انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، امیر اصنافی، استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی و سیدکاظم حافظیان موسوی، عضو هیات مدیره انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران در تالار گفت‌‌وگوی بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
کمک‌های متقابل شبکههای اجتماعی و کتاب
حاجی زین‌العابدینی در این نشست گفت: درباره «شبکههای اجتماعی و کتابخوانی» باید به این پرسش پاسخ دهیم که شبکههای اجتماعی و کتاب چه کمک‌های متقابلی به هم عرضه می‌کنند.
وی در ادامه درباره تحولات حوزه وب اظهار کرد: در محیط وب شاهد ظهور وب ۱ و ۲ بوده‌ایم، در وب ۱، یک روند ارائه اطلاعاتی یک‌سویه وجود داشت و این در حالی است که در وب ۲ ارتباط دوسویه ایجاد شد. کاربران در وب ۲ توانستند علاوه بر دریافت اطلاعات، دانسته‌های خود را نیز ارائه کنند؛ وب ۲، ایجاد جریان چندصدایی است.
فیسبوک سومین کشور پرجمعیت دنیا
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: نشست «شبکههای اجتماعی و کتابخوانی» با هدف شناخت شبکههای مجازی اجتماعی برگزار می‌شود، هرچند این شبکههای مجازی اجتماعی، موجب کاهش رابطه مستقیم انسانی می‌شود، اما این شبکه‌‌ها وجود دارند.
حاجی زین‌العابدینی ادامه داد: اگر شبکههای اجتماعی را نشناسیم، نمی‌توانیم از آنها استفاده کنیم. سال ۲۰۰۱ شبکههای اجتماعی به ۱۴۱ شبکه و ۲۰۰ کاربر رسید. بعد از چین و هند، شبکه مجازی فیسبوک پرجمعیت‌ترین کشور دنیاست.
فضای مجازی یک فرصت است
امیر اصنافی نیز در ادامه این نشست گفت: اطلاعات تولید شده طی پنج سال در شبکههای مجازی با حجم اطلاعاتی که طی هزاران سال پیش تولید شده است، برابری می‌کند.
وی اظهار کرد: انبوه حجم بالای اطلاعات طی کمتر از یک دهه گذشته، به دلیل تغییر ساختار ارائه اطلاعات و تمایل افراد در تعاملات انسانی است. فضای مجازی به‌عنوان یک فرصت مطرح است.
استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی افزود: هرچند کنترل عرضه اطلاعات در فضای مجازی بسیار سخت است، اما از سوی دیگر نیازمند دریافت اطلاعات هستیم. فضای مجازی فرصتی برای همزیستی است. بنابراین این فضا، موقعیتی را ایجاد می‌کند تا با افراد صاحب اطلاع همزیستی داشته باشیم.
شبکههای اجتماعی موضوع جدیدی نیست
حافظیان موسوی دیگر سخنران این نشست در ادامه گفت: استفاده از همه ابزار‌های نوین تبادل اطلاعات حق کسی است که خوب از آنها استفاده کنند. باید توجه داشت که شبکههای اجتماعی موضوع جدیدی نیست. برای اهالی کتاب در طول تاریخ به دنبال عرضه و گرد‌همایی، شبکه اجتماعی وجود داشته است.
وی اظهار کرد: شبکههای مجازی اجتماعی فرصتی را برای تعامل بیشتر اندیشمندان ایجاد می‌کنند، بنابراین موضوع قابل بررسی، اتفاق درون شبکههای اجتماعی است.
عضو هیات مدیره انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران با تأکید بر اهمیت کتابخوانی با وجود شبکههای مجازی ادامه داد: تحول تکنولوژی به نام شبکههای مجازی هیچ ارتباطی با موضوع کتابخوانی ندارد. کتاب، کتابخوان و شمارگان کتاب راه خود را در فضای بازار نشر و گسترش فضای مجازی ادامه می‌‌دهند.
تأثیر شبکههای اجتماعی در افزایش سرانه مطالعه
حاجی زین‌العابدینی در ادامه بحث با اشاره به تأثیر شبکههای مجازی در توسعه کتابخوانی گفت: شبکههای اجتماعی در افزایش میزان مطالعه مردم مؤثر بوده است، اما آیا در کیفیت و عمق مطالعه تأثیر داشته است؟
اصنافی در پاسخ به پرسش زین‌العابدینی اظهار کرد: شکل و شیوه مطالعه تغییر کرده و شابد نتوان ادعا کرد که با وجود توسعه شبکههای مجازی میزان مطالعه کاهش پیدا کرده است.
جذابیت‌های چندرسانه‌ای شبکههای اجتماعی
وی افزود: یکی از چالش‌های شبکههای اجتماعی، جذابیت‌های چندرسانه‌ای این شبکه‌هاست. عمیق فکر کردن درباره محتوای شبکههای مجازی، به سطح علمی و تعلق نسلی کاربران شبکههای مجازی بستگی دارد. باید مراقب کاربران کودک، نوجوان و حتی جوان باشیم تا مطالعه آنها سطحی نشود.
زین‌العابدینی در ادامه نشست خطاب به حافظیان موسوی گفت: ویژگی‌های مطالعه در شبکههای مجازی چیست؟ آیا با مطالعه در شبکههای مجازی موافقید یا مخالف؟
حافظیان موسوی پاسخ داد: در بررسی مطالعه در شبکههای مجازی با کتاب چاپی، باید یک نگاه مقایسه‌ای داشت. برخی با مطالعه در شبکههای مجازی راحت‌ترند، اما باید توجه داشت این افراد مطالعه را جزو کارهای اصلی خود می‌دانند. بنابراین نمی‌توانیم درباره لذت‌بخش بودن این دو روش مطالعه قضاوت کنیم. نباید از اثرات منفی یعنی ایجاد نگاه سطحی به محتوا غافل شد.
حس نوستالژیک مطالعه کتاب کاغذی
زین‌العابدینی در واکنش به پاسخ حافظیان موسوی گفت: اعتقاد به لذت بخش بودن مطالعه کتاب کاغذی شاید به موضوع حس نوستالژیک وابسته است.
وی با اشاره به آسیب‌های شبکههای اجتماعی اظهار کرد: اعتیاد به استفاده از شبکههای اجتماعی، یکی از آسیب‌های شبکههای اجتماعی است. ایجاد مراکز ترک اعتیاد کاربران فضای مجازی، نشان آسیب‌های استفاده از این شبکه‌هاست.
شبکه مجازی، ظرفیتی برای معرفی کتاب
حافظیان موسوی نیز ادامه داد: شبکه مجازی می‌تواند به‌عنوان ظرفیتی برای معرفی کتاب باشد. ناشران می‌توانند با سرمایه‌گذاری، از فضای مجازی بهره ببرند. آموزش و پرورش به جای تأکید بر ممنوعیت قانون استفاده از تلفن همراه در مدارس، در کتاب‌های درسی به معرفی شبکههای اجتماعی بپردازد.
عضو هیات مدیره انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران گفت: پرداختن به این مقوله در کتاب‌های درسی، در واقع حرکتی جایگزین در ممنوعیت بحث استفاده از تلفن همراه است.
وی افزود: شبکههای صوتی معرفی کتاب و بهره‌گیری کتابداران از ابزار‌های نوین از مباحث مهمی است که در فضای نشر مورد توجه قرار می‌گیرد.