به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ مناظره ای با عنوان «نقش علوم انسانی در تمدن اسلامی» روز یکشنبه ۲۰ اردیبهشت ماه با حضور صادق زیباکلام و ابراهیم فیاض، اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران با عنوان نقش علوم انسانی در تمدن اسلامی به همت بسیج دانشجویی دانشگاه علامه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه برگزار شد.
در این برنامه صادق زیباکلام گفت: زمانی از فرهنگ صحبت می کنیم که یکی از برترین ملتها و فرهنگهای روی زمین ایم ولی از نظر حفظ میراث گذشتگان تاریخ غنی و عمیق ضعیف عمل کرده ایم. خداوند بی هویت تر از تهران خلق نکرده! اکنون در آن چیزی جز پاساژ و برج های بلند نداریم که قدمت و تمدن تهران را یادآور باشد.
وی با بیان اینکه دیگر کشورهای دنیا از تاریخشان به خوبی یاد می کنند اظهار داشت: اگر در رم و یا پاریس قدم بزنید برخی ساختمانها را به دلیل قدمت آن حفظ کرده اند. تهران ۲۰۰ سال و اندی سال است که پایتخت محسوب می شود و این در صورتی است که از آثار و خانه ها و مکان هایش چیزی باقی نمانده است. حال صحبت از تمدن و گذشتگانی می‌کنیم که چیزی از آن باقی نمانده و دیگر نمی توانیم به چیزی اشاره کنیم.
زیباکلام با بیان اینکه، علم اسلامی و غیر اسلامی ندارد گفت: به نظر من علم، علم است و علم یهودی، مسیحی و بودایی وجود ندارد. مسأله ما این است که باید بیایم علم را تعریف کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه همه چیز ما کلی گویی و شعار است گفت: تا الان چند نفر شما نقشه جامع علمی کشور را دیده‌اید؟ شورای عالی انقلاب فرهنگی گروهی را برای طراحی نقشه جامع علمی کشور بر روی الگوی ایرانی اسلامی و توسعه و جمع دیگری را برای بومی سازی علمی، گرد هم آورده است. این در صورتی است که همه اینها دروغ است و وقتی دنبال آنها در جامعه می گردی از آنان چیزی یافت نمی شود. گروهی از سال ۸۸ روی اسلامی شدن علوم انسانی کار کرده اند ولی نشان آن را در جامعه ندیدیم. چرا نقشه علمی کشور در دانشگاه هایمان یافت نمی‌شود؟
زیباکلام با بیان اینکه سال هاست عده ای را برای کشیدن نقشه جامع علمی کشور گردهم آورده ایم افزود: تا امروز نشنیده ام که در دانشگاه های لندن عده ای برای طراحی نقشه جامع لندن گرد هم بیایند و وقت خود را تلف کنند. از طرفی کلی گویی ها به کشور وارد و از سوی دیگر مشکلات اجتماعی ما در حال تکثیر شدن است زمانی در اوایل انقلاب راجع به نظام اسلامی صحبت می کردیم ولی معتقد بودیم که مزیتی نسبت به الگوی غربی دارد ولی امروز مصرف داروهای روان گردان، اعتیاد و طلاق را که می بینیم می فهمیم که راه را اشتباه آمده ایم و با کلی گویی درباره الگوی اسلامی و تمدنی چیزی عوض نمی شود.
وی با اشاره به اینکه عنوان مناظره اشتباه بوده است، گفت: نمی توانیم بگوییم اسلام حلال تمام مشکلاتمان است. روزگاری در چهل سال پیش توسط بازرگان، دینی مطرح شد که نگاه جدیدی داشت یعنی به ما فهماند دین آمده تا دنیای ما، اقتصاد، مناسبات اجتماعی، مدل سیاسی حکومت، نظام تجاری بانکی غیر رباخواری روابط اجتماعی ما را بسازد.
وی گفت: این نگاه در آن روزگار در دانشگاه ها به شدت با استقبال مواجه شد و اولین مریدان این سبک، دانشجویان دانشگاه تهران و پلی تکنیک بودند و مرحوم طالقانی و مطهری نیز به این امر نگاه ویژه ای داشتند. این حرف ها تأثیر بر حوزه هم گذاشت که حتی توانست عده ای از روحانیون جوان را مجذوب این امر کند و آنها فهمیدند مباحثی که امروز می گویند ۱۴۰۰ سال پیش اسلام بیان کرده است.
در این برنامه ابراهیم فیاض عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: دانشگاه ها باید در نهایت به عقلانیت برسند. البته در این روزگار از دانشگاه چیزی جز اسمش باقی نمانده است. امروز از دانشگاهی نام می بریم که علمی در آن تولید نمی شود و در نهایت نمی تواند علم ایرانی را باز تولید کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه زمانی که علم و تولید با هم ادغام شوند می توان به موفقیت دست پیدا کرد گفت: امروز سیاست داریم ولی سیاست مان عقلانی نیست، اقتصاد که مبنای عقلانیت است را در ایران نداریم و با این وضعیت ما به رشد نمی رسیم.
وی افزود: حکومت فئودالی در حال حرکت است و این برای مان ضرر محسوب می شود. دانشگاهمان تنها مصرف کننده بوده و هیچ وقت وارد جریان صنعت نمی شود که بتواند روزی خود دارای استقلال باشد که اگر با این سیکل کور جلو برویم همچنان عقب هستیم.
فیاض با بیان اینکه اگر می خواهیم به تمدن برسیم، باید عقلانیت را با دانش در مباحث مان ورود کند، تأکید کرد: مولفه اخلاق به همراه عقلانیت می تواند چیزهای بزرگی را خلق کند در واقع بدون اخلاق چیزی رشد نخواهد کرد.
وی افزود: انحطاطی در کشورمان در حال رقم خوردن است که هرگز نتوانسته ایم در رسانه دانشگاه و اقتصاد موفق عمل کنیم. برای مثال ده سال پیش که ضرغامی مسنددار صداوسیمای کشورمان بود بینندگان اکثر شبکه های ماهواره ای به ایرانی ها تبدیل شدند که البته باید گفت اگر سازمان سیا تمام بودجه خود را برای جذب مردم به سوی غرب می کرد هرگز نمی توانست به این سرعت ملت ما را به سمت فساد سوق دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه این ساختار به جایی نخواهد رسید اظهار داشت: دین، نقش مثبتی در جامعه ما دارد و هرگز نمی گذارد دردهای جامعه مشخص شود. ما کشور غرب زده ای هستیم که باید اصلاح دینی در کشورمان رخ دهد. دین باید بررسی شود تا اصلاح دینی رخ دهد. امروزه شاهدیم فضای ضد دینی در کشورمان اوج گرفته و در واقع علوم انسانی فارغ از دین نیست. چرا که علوم فرهنگی دین در آن جاری است.
وی بیان داشت: کسی مانند حدادعادل همه جا وجود دارد؛ مجلس، آموزش و پرورش، آموزش عالی، تحول در علوم انسانی، کمیسیون فرهنگی، فرهنگستان ادب، بنیاد سعدی، عضو شورای عالی آموزش و پرورش، استاد تمام فلسفه دانشگاه، همه این منسب ها به دست وی می باشد و باید گفت ما در علوم انسانی مصداقاً و مفهوماً دچار مشکلیم.
فیاض با بیان اینکه حوزه و دانشگاه عقیم است، گفت: ساختار علمی کشور رو به انحطاط است مخاطب ما تنها شورای عالی انقلاب فرهنگی است که جمهوری اسلامی بعد از گذشت ۳۶ سال از انقلاب همچنان مانند قبل از انقلاب عقب مانده می باشد چرا که در تولید علم بومی تلاشی نکرده ایم و همان طور که می بینیم تمام کتب های ما تنها به ترجمه پرداخته است.
وی افزود: قبل از انقلاب کتاب های ما تولید علم بومی بود. روشنفکری ما را در جهالت نگاهداشته است. من از ساختار دانشگاه ها نا امیدم چرا که از دیگر کارکردهای جوامعمان به دلیل پیشرفت عقب مانده ایم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه دانشگاه ها محافظه کاری را پیش گرفته اند اظهار داشت: اگر در علوم انسانی دین را نبینیم، سیکل کور پیش می رود اصلاح دینی برای عقلانیت اجتماعی لازم است