به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ نظام آموزشی حوزه با وجود تربیت هزاران نخبه و عالم دینی، امروز در مواجهه با پدیده‌های نوظهور و مدرن، وارد چالش‌های جدیدی شده است.
از یک سو عده‌ای معتقدند که منشا افول تحصیلی طلاب علوم دینی را می‌توان در کمرنگ شدن سنت‌های اصیل و کارآمد حوزه همچون پیش مطالعه، انس بین طلاب و استادان، مباحثه و... یافت. این افراد عمدتا از استادان شاخص حوزه‌های علمیه هستند که بارها نسبت به کمرنگ شدن این سنت‌ها در حوزه هشدار داده‌اند.
عده‌ای دیگر معتقدند که پیشرفت علوم و پیدایش مسائل جدید ایجاب می‌کند که طلاب علوم دینی همپای سایر نظام‌های آموزشی، راه مدرنیته را در پیش بگیرند.
اما به نظر می‌رسد تفکر بیشتر نخبگان حوزوی به در هم آمیختن سنت و مدرنیته باشد؛ روشی که ضمن حفظ سنت‌های اصیل حوزه، طلاب علوم دینی را به تبحر در پاسخگویی به مسائل روز و بکارگیری از تجهیزات مدرن رهنمون می‌کند.
حجت الاسلام حسن قاسمی - مدیر سابق مدرسه علمیه امام رضا (ع) ، در خصوص وضعیت علمی و آموزشی در مدارس و حوزه های علمیه گفت: اینکه بصورت کلی گفته می شود حوزه های علمیه از نظر علمی عقب افتاده اند این حرف غلطی است، چراکه ما قیاس مع الفارغ می کنیم چون امروز سرعت حرکت علم بسیار بالا رفته و حوزه های علمیه نسبت به سابق عقب نیستند. پیشرفت ها خوب است و حرکت حوزه های باید با این سرعت علم همخوانی داشته باشد تا این تداعی نشود که حوزه ها عقب هستند.
وی با بیان اینکه برنامه آموزشی حوزه های علمیه باید پویا تر باشد گفت: سرعت علم در عصر فعلی زیاد است، تنوع و کیفیت و نوع ارائه آموزش ها متنوع شده و اگر حوزه بخواهد ساز و کار قدیمی و سبک ثابتی را پیش بگیرد قطعا نمی تواند در اهدافی که دارد موفق باشد لذا دوستان دچار یک مغالطه شده اند که می گویند حوزه های علمیه دچار غفلت علمی شده اند. از جهتی هم درست می گویند و هم درست نمی گویند. نظام حوزه باید یک نظام واقع بینانه باشد و سیستم آموزشی و پژوهشی حوزه باید سازوکارهای خاصی که برای کیفی کردن لازم است را بشناسد و بومی کند تا با آرمان ها و سیاست ها و راهبردهای حوزه همخوانی داشته باشد.
مدیر سابق مدرسه علمیه امام رضا (ع) ادامه داد: امروز حوزه های علمیه پر از جوانان با استعداد و با اشتیاقی است که تعداد آنها از گذشته بیشتر است، اما چون ساز و کار حوزه ها به روز نیست، بسیاری از این جوانان تلف می شوند و در میان راه می مانند و به اهداف عالیه اجتهاد و تحقیق نمی رسند. بنابراین حوزه ها را رها می کنند باید حوزه ها بگونه ای اداره شوند و درسها بگونه ای چینش شود که این افراد با استعداد سرشار از علم شوند.
حجت الاسلام قاسمی در خصوص نقاط ضعف سیستم آموزشی فعلی حوزه های علمیه گفت: چینش درس ها در برخی از پایه ها منطقی نیست و به گونه ای سنتی چیده شده. سالهای تحصیل برای طلاب زیاد است و طلبه باید بالغ بر ۲۰ سال درس بخواند تا بتواند اصل کار را یاد بگیرد. از طرفی طلبه ای که بتواند ۲۰ سال ممارست کند کم است چون با این همه مشکلات زندگی و گرفتاری های اقتصادی و اجتماعی نمی شود به مرحله آخر رسید.
وی افزود: باید کمیت را منطقی کنیم. البته این به آن معنا نیست که کیفیت را فدا کنیم، اما می شود با شیوه های آموزشی جدید طی ۶ سال دورس سطوح عالیه را گذراند به شرطی که دوستان از این روند فعلی دست بردارند. این موضوع قابل اجرا است که طی ۱۳ سال طلبه ای به اجتهاد برسد.
مدیر سابق مدرسه علمیه امام رضا (ع) در پاسخ به این سوال که آیا افت تحصیلی در حوزه ها وجود دارد یا خیر؟ گفت: بله وجود دارد، چون شما تصور کنید طلبه ای از دیپلم وارد حوزه می شود و تا بخواهد به سطوح عالی برسد اگر خوب درس بخواند در سن ۲۹ سالگی موفق می شود و اگر قرار باشد ازدواج کند گرفتار زندگی و مشکلات اقتصادی می شود و به تبع آن به دنبال مشاغلی برای تامین هزینه های زندگی می رود که خارج از هدفی است که دارد، لذا همین امر افت تحصیلی ایجاد می کند.