به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایسنا؛ سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد، توضیحاتی درباره وضعیت بودجه این مرکز در سال جاری، حضور نداشتن نماینده در جشنواره کن، دشواری‌های سینمای مستند اجتماعی، آسیب‌هایی که نگاه‌های سیاسی به امور هنری می‌زند و... ارائه کرد و از تولید انیمیشن به عنوان دستور کار این مرکز در سال جاری خبر داد.
در این دیدار که شهنام صفاجو (مدیر روابط عمومی مرکز گسترش) نیز وی را همراهی می‌کرد، طباطبایی‌نژاد درباره‌ی وضعیت بودجه مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی توضیح داد: خوشبختانه بحران مالی را که برای اجرای پروژه‌ها داشتیم، پست سر گذاشتیم و با حمایت سازمان سینمایی، مسیر تولید مستند و انیمیشن روی روال افتاده است. در حال حاضر در مرکز گسترش به یک نظم مالی رسیده‌ایم. بودجه مرکز تعادل یافته و به نظم قابل قبولی رسیده است، در حالیکه وقتی به اینجا آمدم حساب مرکز تقریبا صفر بود.
با این بودجه‌های حداقلی داریم شق‌القمر می‌کنیم
وی با بیان اینکه در این مدت ۱۲۰ فیلم مستند ساخته‌ایم، خاطر نشان کرد: البته اساسا بودجه‌های تولید پایین است. سال ۸۷ که قائم مقام مرکز بودم، بودجه‌ای معادل ۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان تخصیص یافته بود، اما سال ۹۳ بودجه ما ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بود. در حالی که اگر در بهترین حالت، میانگین تولید در این فاصله چهار برابر شده باشد، بودجه ما نه تنها افزایش نداشته بلکه کاهش هم یافته است.
طباطبایی‌نژاد ادامه داد: برای امسال هم حدود ۱۰ میلیارد اعتبار در نظر گرفته شده اما معلوم نیست چه میزان آن تخصیص می‌یابد!
وی اضافه کرد: با این وضعیت و با این بودجه‌های حداقلی، داریم شق‌القمر می‌کنیم، چون این بودجه‌ها حتی برای حوزه شعر هم کم است و چه برسد به سینما که اصولاً پرهزینه است.
دستور کار امسال تولید انیمشن است
طباطبایی‌نژاد از تولید فیلم انیمیشن به عنوان دستور کار امسال این مرکز خبر و توضیح داد: برای ساخت دو انیمیشن سینمایی برنامه‌ریزی کرده‌ایم و تلاش می‌کنیم سرمایه‌هایی را از دیگر مراکز جذب کنیم، اما از آنجا که همه ادارات و نهادها درگیر معضل بی‌پولی هستند، جذب مشارکت به ویژه در حوزه انیمیشن دشوار شده است.
مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان از بودجه‌ای که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای ساخت انیمیشن تخصیص می‌دهد، مبلغی را در مرکز گسترش جذب کرد، توضیح داد: این بودجه نگاه کارآفرینی دارد و فقط ویژه طرح‌های بخش خصوصی است؛ یعنی کسانی که طرح‌های نوآورانه دارند می‌توانند آن را جذب کنند، اما ما به عنوان ارگان دولتی طرف این ماجرا نیستیم.
تصمیم‌گیری که هیچ عایدی برای ما نداشت
طباطبایی‌نژاد در بخش دیگری از گفت‌وگویش در ایسنا درباره حضور نداشتن نماینده رسمی مرکز در جشنواره فیلم کن توضیح داد: سازمان سینمایی امسال تشخیص داد موسسات تابعه حضور مستقلی نداشته باشند و سازمان در شاکله واحد، یکی دو نماینده به عنوان مسوول فروش و بازار در جشنواره داشته باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که این شیوه چه دستاوردی برای مرکز گسترش داشت؟ تصریح کرد: دستاوردی نداشت، در حالی که سال گذشته بخش عمده‌ای از فعالیت‌های بین‌الملل جشنواره سینماحقیقت را در جشنواره کن برنامه‌ریزی کردیم. میهمان‌ها را در همین جشنواره دعوت کردیم و تمام قرار‌ها برای برگزاری کارگاه‌ها را در همین جشنواره گذاشتیم یعنی شرایط خوبی بود.
طباطبایی‌نژاد ادامه داد: قضاوت دوستان درباره‌ی حضور موسسات تابعه در کن جامع نبود و این شیوه تصمیم‌گیری هیچ عایدی برای ما نداشت، اما به هرحال تجربه تازه‌ای است. فکر می‌کردند هزینه‌ها کمتر و تمرکز بیشتر می‌شود و حال از آنجا که این تجربه را پشت سر گذاشته‌ایم، می‌توانیم آن را نقد کنیم و بگوییم که موفق نبوده است.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در ادامه این گفت‌وگو درباره‌ی حساسیت‌های ذاتی که در حوزه مستند وجود دارد و گاه باعث بی‌اعتمادی به هنرمندان این رشته می‌شود، گفت: در این سال‌ها خود مستندسازان بسیار تلاش کردند تا ثابت کنند هنرمندان مسوول و متعهد به دین و کشور خود هستند. ما امیدواریم با فعالیت‌هایمان بتوانیم شکیبایی را در جامعه گسترش دهیم، چرا که به فرموده امام علی (ع) "فراوانی حقیقت، موجب افزایش شکیبایی می‌شود؛" در حالی که متاسفانه قبلا به مستند‌ساز حتی به چشم دشمن هم نگاه شد.
طباطبایی‌نژاد با اشاره به دشواری‌های ساخت مستند‌های اجتماعی اضافه کرد: این حوزه یکی از دشواری‌های همیشگی ماست و من خود ناچارم گاهی به خاطر خود فیلمسازان، بیش از اندازه سخت‌گیری کنم، چرا که مشکلات این حوزه غیرقابل انکار است؛ اما نسبت به گذشته وضعیت بهتر شده است. امروز بسیاری از فیلمسازان که قبلا مورد بی‌مهری قرار گرفتند هم آثارشان نمایش داده می‌شود و هم حمایت می‌شوند و متقابلاً فیلم‌هایشان مقبولیت عام دارد.
نمی‌توان فقط گل و بلبل نشان داد
وی با بیان اینکه سینمای مستند اجتماعی به قول یکی از دوستان همچون راه‌رفتن در میدان مین است، خاطرنشان کرد: به هرحال نواقص و کمبودها در جامعه وجود دارد و نمی‌توان فقط گل و بلبل نشان داد. ضمن اینکه اعتماد محصول یک رابطه دو طرفه است؛ هم ما باید مسیر اعتماد را طی کنیم و هم مسوولان باید شکیبا و منطقی به مسائل اجتماعی بنگرند. نمی‌شود ما مدام کوتاه بیاییم و آنها مدام سختگیرانه‌تر بنگرند.
تاسف از نگاه سیاسی به حوزه فرهنگ
این مدیر هنری یکی از مشکلات بزرگ را در نگاه‌های سیاسی به حوزه فرهنگ دانست و تصریح کرد: مشکل ما این است که در حوزه فرهنگ کسانی اهل فرهنگ را نقد می‌کنند که اولا شناختی از این حوزه ندارند و دیگر اینکه نگاه کاملا سیاسی جناحی و هدف‌دار دارند. در حالیکه اگر منتقد ما اهل فرهنگ باشد، مساله‌ای وجود ندارد، اما وقتی از حوزه‌ای دیگر به این حوزه وارد می‌شوند، همان داستان «فیل و تاریکی» مولانا را تداعی می‌کند.
طباطبایی‌نژاد متذکر شد: گاه افرادی از حوزه سیاست، حوزه فرهنگ را نقد می‌کنند که هرچند نگاه مثبت دارند، اما به دلیل نبود شناخت کافی، قضاوت‌شان کامل نیست و این مدام قصه هر روزه اهل فرهنگ است که مورد نقد حوزه سیاست قرار می‌گیرند.
وضعیت تولید در مرکز به روایت مدیر
وی در بخش دیگری از این گفتگو درباره‌ی پذیرش طرح‌های جدید برای ساخت مستند در سال جاری افزود: در طول اردیبهشت ماه سایت مرکز برای جذب طرح‌های جدید باز شد که در این فاصله، بیش از ۲۰۰ طرح دریافت کردیم. ضمن اینکه در طول یکسال و نیم گذشته، بیش از ۷۰۰ طرح را بررسی کردیم و بیش از ۱۰۰ فیلم هم ساخته شده است. در حال حاضر هم شوراهای ما شامل سه شورای پژوهش، مستند و انیمیشن می‌شود که هر هفته ۳۰- ۴۰ طرح را بررسی می‌کنند.
طباطبایی‌نژاد درباره‌ی میانگین پاسخگویی به طرح‌های متقاضی اضافه کرد: سال گذشته حدود ۴۰۰ طرح دپو شده داشتیم که کار بررسی را بسیار سخت کرد، اما الان بیش از ۲۰۰ طرح ثبت شده است و دریافت طرح‌های جدید را متوقف کرده‌ایم تا به طرح‌های رسیده، پاسخ بدهیم.
وی درباره‌ی معیار رسیدگی به طرح‌ها توضیح داد: معیار ما الویت‌بندی بر اساس زمان ثبت طرح در سایت است، مگر در موارد خاص که ضرورت فصلی و زمانی دارند و مواردی که جزو تعهدات قبلی ما بوده‌اند.
این مدیر هنری ادامه داد: امسال دو فعالیت عمده داریم؛ اول برگزاری همایش ملی انیمیشن ایران که مرداد یا شهریورماه با حضور تمام دست‌اندرکاران، کارشناسان و صاحب نظران سینمای انیمیشن برگزار می‌شود و پنل‌های علمی، تولیدی، اقتصادی و... را برای آن طراحی می‌کنیم.
وی از برگزاری جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت به عنوان دومین فعالیت مهم این مرکز در سال جاری خبر داد و افزود: فراخوان این جشنواره در چند روز آینده منتشر می‌شود.
نمی‌خواهیم در حقیقت تغییر ویژه‌ای بدهیم
طباطبایی نژاد درباره تغییرات این دوره نسبت به دوره‌های پیش توضیح داد: به استاندارد معقولی رسیده‌ایم و نمی‌خواهیم تغییر ویژه‌ای بدهیم، جز اینکه راه بیشتری را برای ورود مخاطب عام به سینمای مستند باز کنیم.
این مدیر هنری درباره‌ی وضعیت تولید مستند در شرایط فعلی گفت: بسیاری از دوستان حرفه‌ای مشغول به کار هستند و بعضی هم در مراکز دیگر فعال هستند.
طباطبایی‌نژاد درباره نمایش فیلم‌های مستند در تلویزیون توضیح داد: ممکن است بعضی فیلم‌های ما قابل عرضه در تلویزیون نباشد؛ از سوی دیگر یکی از مشکلات بزرگ تلویزیون، مسائل مالی و خرید آثار است. هرچند تلویزیون فضای جدی و خوبی برای نمایش آثار مستند است، اما تلاش می‌کنیم با وجود محدودیتی که در پخش آثار ما دارد، خدمات دیگری هم از رسانه ملی بگیریم.
مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی پیرامون اکران آثار مستند در گروه هنر و تجربه تصریح کرد: یک اتفاق جدی برای اکران فیلم‌های مستند در گروه «هنر و تجربه» رخ داد که آنها سال گذشته ۲۰ درصد ظرفیت خود را به فیلم مستند اختصاص دادند و تلاش می‌کنیم امسال این ظرفیت را افزایش دهیم که با توجه به استقبال مخاطبان از فیلم‌های مستند، اعضای شورای سیاست‌گذاری «هنر و تجربه» هم با این پیشنهاد موافق هستند.
وی در ادامه صحبتش، ضمن اشاره به استقبال چشم‌گیر مخاطبان از فیلم‌های مستند در فضای مجازی افزود: در حال حاضر چهار پنج فضای عرضه فیلم در فضای مجازی داریم که فعلاً بخش عمده‌ای از آنها رایگان است و میزان بازدید‌ها بسیار فراتر از انتظارات ما بوده است.
طباطبایی‌نژاد ادامه داد: تلاش می‌کنیم باکس ویژه‌ای برای انیمیشن هم تهیه کنیم. متاسفانه قبلا در این زمینه خیلی جلو نرفتیم و امسال هم سینمای انیمیشن ما به واسطه اکران همزمان دو فیلم انیمیشن در زمان نامناسب ضربه خورد؛ در حالی که می‌توانست به فرصتی استثنایی بدل شود. به همین دلیل جلسه‌ای با دوستان و آقای ایوبی برگزار و تلاش داریم اکران خوبی برای انیمیشن بگیریم.
مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی درباره‌ی ساخت فیلم‌های سینمایی انیشمین گفت: بهرام عظیمی فیلمنامه‌ای دارد که در حال تکمیل است و احتمالا مهرماه وارد مرحله پیش تولید می‌شود. در کلیات به توافق رسیده‌ایم، اما به هرحال انیمیشن پُرهزینه است و اول باید مقدماتش فراهم شود.
حواشی جشنواره‌ی شهر و مستندهایی که انتخاب نشد
طباطبایی‌نژاد در بخش دیگری از گفت وگویش با ایسنا درباره نمایش داده نشدن بعضی از آثار برگزیده بخش ویژه مستند شهر جشنواره سینماحقیقت در جشنواره فیلم شهر گفت: با هیچ جشنواره‌ای مشکلی ندارم چون به هرحال اختلافات سلیقه‌ای وجود دارد. عرصه هنر عرصه سلایق حرفه‌ای است نه هر سلیقه‌ای. از دوستان برگزار‌کننده جشنواره شهر نیز گله‌ای ندارم و قواعد جشنواره را می‌پذیرم؛ هرچند ممکن است سوال داشته باشم که مثلا فیلمسازی دو فیلم به جشنواره ارایه کرده که یکی از آنها هیچ ارتباطی با موضوعیت جشنواره نداشته و اتفاقا فیلم دیگرش کاملا مرتبط بوده است، اما هیات انتخاب در یک تصمیم عجیب، فیلم غیرمرتبط را برای شرکت در جشنواره پذیرفته‌اند!
وی ادامه داد: اگرچه نسبت به برخی از این عدم انتخاب‌ها منتقد و معترضم، اما از نظر حرفه‌ای به همه سلیقه‌ها احترام می‌گذارم.
مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی درباره‌ی واکنش سایت سینماتجربی (سایت مرکز گسترش) در اعتراض به شیوه انتخاب آثار مستند جشنواره فیلم شهر توضیح داد: طرح سوال و رفتار حرفه‌ای بود زیرا نمی‌شود فیلمی که در یک جشنواره معتبر بین‌المللی برگزیده شده و جایزه گرفته است، در جشنواره دیگر حتی انتخاب هم نشود! این وضعیت یا توهین به آن جشنواره حرفه‌ای است یا به هیات انتخاب و داوری آن. بنابراین بدیهی است که رفتار هیات انتخاب جشنواره فیلم شهر، غلط و ناشی از یک رفتار غیرحرفه‌ای است ؛ در یک محیط حرفه‌ای، قاعدتاً این موارد رعایت می‌شود.
طباطبایی‌نژاد خاطرنشان کرد: مثلا فیلم «اهالی خیابان یک‌طرفه» کاملا! موضوع مرتبط با جشنواره فیلم شهر را داشت، تولید یکسال اخیر سینمای مستند بود و در بخش ویژه مستند شهر جشنواره سینماحقیقت نیز جایزه بهترین کارگردانی را گرفته بود، اما این فیلم حتی در حد انتخاب هم تشخیص داده نشد و بعد فیلم دیگری از همین کارگردان که هیچ نسبتی با شهر نداشت، برای جشنواره انتخاب شد که شگفتی خود کارگردان را هم در پی داشت!
مدیر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در عین حال متذکر شد: البته این مسائل فقط در مورد جشنواره شهر نیست. در جشنواره سینماحقیقت هم که خودم دبیرش هستم، گاه نسبت به انتخاب برخی فیلم‌ها معترض بوده‌ام. به هرحال این مسائل پیش می‌آید و حرف نادرستی است که به خاطر احترام به یکدیگر، دهان نقد را ببندیم، چرا که فضای جامعه حرفه‌ای و با نشاط باید اجازه حرف‌زدن و نقد را بدهد.
به جای ویترین کردن جشنواره‌ها ...
طباطبایی‌نژاد در پایان این گفتگو با اشاره به برگزاری جشنواره‌های متعدد توسط نهادهای مختلف، خواستار هم‌افزایی فعالیت‌های هنری شد و توضیح داد: آنچه باعث ارتقاء فعالیت‌های ما می‌شود، همین هم‌افزایی است؛ یعنی به جای ویترین کردن جشنواره‌ها که خیلی وقت‌ها کالایی هم در آن مجموعه یافت نمی‌شود، باید فعالیت‌هایمان را یکپارچه کنیم. به این معنا که اگر مراکز به جای اینکه خود مستقیماً مجری برگزاری جشنواره باشند، از مراکز تخصصی حمایت کنند، هم‌افزایی خوبی خواهیم داشت و با این شیوه هم هزینه‌ها کمتر می‌شود و هم سطح کیفی جشنواره‌ها بالا می‌رود.