به گزارش فرهنگ امروز به نقل ازشبستان؛ فیلم سینمایی «سیصد و شونزده» این روزها در گروه سینمایی هنر و تجربه به روی پرده رفته است. در این فیلم تمامی مراحل زندگی یک زن از بدو تولد تا مرگ از زبان خودش به تصویر کشیده شده است. فیلم«۳۱۶» بر اساس طرحی از پیمان حقانی، کارگردان آن و فیلمنامه مشترک او و حمیدرضا کشانی ساخته شده است و نکته بسیار جالب و قابل توجه این است که در هیچ صحنه‌ای از آن، چهره بازیگرانش دیده نمی شود بلکه روایت تصویری قصه بر عهده کفش‌ها، دست‌ها و پاها است، کفش‌هایی که از به دنیا آمدن تا زمان مرگ با ما هستند و شاید ما به آن‌ها اهمیتی ندهیم و ساده از کنارشان عبور کنیم. بخشی از قصه این فیلم در تاریخ معاصر روایت می شود و برخی از اتفاقات مربوط به انقلاب اسلامی ایران و سال های جنگ و هشت سال دفاع مقدس به تصویر کشیده می شود. بر همین اساس با کارگردان و نویسنده این فیلم تجربی و جذاب به گفت‌وگو نشستیم که در زیر سخنان کارگردان آن را می خوانید.
ایده ام را از مترو گرفتم
پیمان حقانی کارگردان فیلم سینمایی «۳۱۶»،در مورد نحوه شکل گیری ایده این فیلم گفت: ایده این فیلم برای من در مترو شکل گرفته است ولی همیشه دغدغه من این بوده است که آیا می شود بازیگر که گرانترین و مهمترین عنصر سینما است را حذف کرد و یک فیلم جذاب ساخت؟ البته گرچه خودم ندیدم اما زیاد شنیده‌ام که فیلم‌های کوتاه چند دقیقه ای با موضوع دست ، پا و یا کفش ساخته شده ولی فیلم بلند سینمایی نه. بنابراین اگر این اتفاق می افتاد و موفق می‌شد یک پیشنهاد جدیدی برای اقتباس از رمان‌های بزرگ در سینما بود.
این هنرمند جوان افزود: بسیار پیش آمده که مخاطبین این رمان‌ها در حین مطالعه برای هر کاراکتری یک چهره‌ای را در ذهن خود تصور کرده‌اند اما پس از تماشای فیلم در ذوقشان خورده چرا که چهره به تصویر درآمده با تصویر ذهنی‌شان تفاوت بسیار داشته است. بنابراین به نظر من این پیشنهادی است برای سینما که بتوان فیلم‌هایی ساخت که در آن چهره ها را نشان نداد.
حقانی در پاسخ به این که آیا این تجربه تنها یکبار برای همیشه کاربرد داشته گفت: شاید بتوان تکرارش کرد کما اینکه من در حال آماده سازی مقدمات کار دیگری هستم که مدلی از این سبک و نه عین آن است که قطعا ایده‌های جدیدتری دارد و فعلا نمی توانم توضیح بیشتری در مورد آن بدهم.
این یک اثر رادیویی نیست
کارگردان «سیصد و شونزده» در پاسخ به این سوال که آیا فکر نمی کنید اگر با این سبکی که در این فیلم در پیش گرفته‌اید اگر تصاویر حذف شوند و تنها صدای راوی باقی بماند بیش از ۷۵ درصد داستان روایت می شود و در واقع تصاویر کاربدی نداشته اند گفت: من معتقدم که تصاویر بسیار گویا هستند و اگر که می بینید که نریشن خیلی کمک می کند این بخاطر مخاطب عام‌تر است. من می توانستم خیلی از این نریشن‌ها را کم کنم و تماشاچی «فیلم‌بین» ما به راحتی نکات را بگیرد چرا که همه چیز در فیلم واضح است اما از این حجم نریشن بهره برده‌ام چرا که هدفم مخاطب خاص نبود و می خواستم همه اقشار درگیر فیلم بشوند.
وی افزود: این اثر به هیچ وجه یک اثر رادیویی نیست و بسیاری از دوستان فیلمساز من بودند که معتقد بودند که می توانم نریشن را کمتر کنم اما این انتخاب من بود که می خواستم تماشاچی گسترده‌تری داشته باشم و به هرحال ما گوشه چشمی هم به گیشه داشته ایم.
حقانی در ادامه تاکید کرد: قطعا این فیلم یک فیلم تجربی محسوب می شود چرا که تا کنون یک فیلم سینمایی نبوده که تنها با پا و کفش روایت شود.
روشی برای عبور از سانسور
این کارگردان جوان در مورد اینکه آیا به لحاظ قوانین برای نمایش این فیلم مشکلی داشته یا خیر، گفت: یکی دیگر از انگیزه‌های من در انتخاب این سبک و ایده این بود که در سال های اخیر برای فیلمسازی درگیر محدودیت هایی هستم؛ به هرحال ما در کشوری زندگی می کنیم که قوانین عرفی و اسلامی دارد. به همین دلیل به این بسیار فکر کردم که چگونه می توان با درنظر گرفتن محدودیت ها روابط عاطفی را درست تعریف کنیم؟ بنابراین این ایده خلاقانه برای درک روابط بدون عبور از خط قرمزهاست.
پیمان حقانی در مورد چگونگی روایت و رسیدن به احساسات یک زن توسط نویسندگان و کارگردان مرد این فیلم گفت: ما با تحقیقات بسیار توانستیم به این نتیجه دست پیدا کنیم. به عنوان مثال من دست کم با سی زن در این خصوص صحبت کردم و کشانی، نویسنده دیگر فیلمنامه، با ده پانزده خانم دیگر که در مجموع نزدیک به پنجاه نفر می شدند.
در این شرایط وظیفه نداریم فیلم تلخ بسازیم
این سینماگر جوان در پاسخ به این نکته که آیا تعمدی در کار بوده که برخلاف اینکه داستان این فیلم با مرگ تمام می شود اما اصلا اثری تلخ یا نا امیدکننده نیست، گفت: بله، برای اینکه وظیفه ما این نیست که در این برهه از زمان که جامعه ما با بحران‌های اقتصادی، اجتماعی، فلسفی، هویتی سروکار دارد اثری تلخ بسازم. گرچه اولین فیلم سینمایی من بسیار تلخ بود اما در دومین اثرم تعمدا می خواستم که زیبایی زندگی را نشان دهم و بگویم که زندگی زیباست. به همین دلیل کاراکتری که انتخاب کردم، کاراکتری است که زندگی خوبی داشته باشد.
فیلمی با مخاطب جهانی
وی در خصوص اینکه این داستان در محل و تاریخ معاصر ایران اتفاق می افتد اما قاب بندی‌ها، رنگ‌ها و برخی المان‌های دیگر خیلی بومی نیستند و به نظر می‌آید که شما جهانی‌تر فکر کرده‌اید، گفت: من اصولا برخلاف بسیاری از فیلمسازان سینما را این گونه می‌بینم که قرار نیست که ما همیشه وابسته به واقعیت باشیم برای اینکه بگوییم ما واقعی هستیم. بر همین اساس ما خیلی جاها می توانیم خیلی شیک و پررنگ باشیم به عنوان مثال کفش چراغدار در سال پنجاه نبوده و من هم این نکته را می دانستم اما برای اینکه تصویر زیبایی بسازم از آن استفاده می کنم.
حقانی اظهار داشت: سینما یعنی اینکه چیزی که غیرواقعی است را به گونه‌ای تحویل مخاطب بدهی که از آن لذت ببرد. این چیزی است که جایش در سینمای ما خالی است.
نویسنده و کارگردان فیلم سینمایی «۳۱۶» در پاسخ به این سوال که آیا برای حضور جهانی فیلم برنامه‌ای هم دارید، تاکید کرد: ما به مخاطب جهانی فیلم فکر کرده‌ایم و از معدود آثاری است که راوی می تواند یک خانم فرانسوی، ژاپنی و یا اهل هر کشور دیگری باشد و کماکان جذابیت خود را داشته باشد.
حقانی افزود: این فیلم توسط پخش کننده آن خانم شهابی مدیر شرکت مووی پیکچرز برای چند جشنواره خارجی ارسال شده است و برنامه های توزیع و اکران جهانی در اختیار ایشان است.
گفت‌وگو:محمدصالح حجت الاسلامی