به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ نشست رسانه‌ای نمایش «شنیدن» صبح روز دوشنبه ۲۹ تیرماه در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر برگزار شد. در این نشست رسانه‌ای امیررضا کوهستانی کارگردان نمایش، مهین صدری و آیناز آذرنوش بازیگران، آنکیدو دارش طراح صدا و موسیقی و علی شیرخدایی مدیر تکنیک و تولید ویدئوهای نمایش حضور داشتند.
در ابتدای این نشست کوهستانی با اشاره به تکنیک هایی که در این نمایش مورد استفاده قرار گرفته، عنوان کرد: امیدوارم گروه های نوپای تئاتر در کشور ما به استفاده از تکنولوژی روز تشویق شوند چون استفاده از تکنولوژی در همه جای دنیا باب شده است که هم باعث دامنه دارتر شدن فعالیت های تئاتری شده و هم نسل نویی را که وارد دانشگاه ها شده اند و جهان شان با دنیای ما متفاوت است به دیدن تئاتر دعوت می کند.
وی افزود: مدتی است که به اکثر دپارتمان های تئاتر دنیا دپارتمان ویدئو هم اضافه شده است که همین امر اهمیت این تکنولوژی را نشان می دهد. البته سرمایه گذاری و به روز کردن سخت افزار ها یکی از نکات مهم در استفاده از تکنولوژی است و چون استفاده از آن در تئاتر بسیار هزینه بر خواهد بود، نیازمند حمایت است.
ورود ویدئو به تئاتر تقابل جهان واقع و مجازی را شکل می دهد
کوهستانی درباره نمایش «شنیدن» بیان کرد: ایده این نمایشنامه بر اساس متنی از حامد نجابت بوده است. نمایشنامه نجابت «ما ۱۵ نفر» نام داشت و داستان دختران دبیرستانی‌ای را به تصویر می کشید که همگی در امتحان شیمی نمره های بالایی آوردند و همین امر باعث شد که مدیر مدرسه به آنها مشکوک شود و به همین دلیل همه این ۱۵ دختر یکی یکی روبروی یک مدیر فرضی از خودشان دفاع می کنند. از آنجایی که مهین صدری قبلا مدت کوتاهی را در خوابگاه دانشجویی سپری کرده بود موضوع خوابگاه دختران همیشه گوشه ذهن من قرار داشت. بنابراین زمانی که نمایشنامه نجابت را خواندم ساختار کار برایم جالب بود و به نظرم رسید که جای کار کردن دارد. یکی دیگر از دلایل انتخاب این سوژه فیلم «مشق شب» عباس کیارستمی بود چون عباس کیارستمی مهمترین آرتیستی است که روی من و آثارم تاثیر گذاشته است. برآیند این سه دلیل باعث شد که به سراغ کارگردانی «شنیدن» بروم.
کارگردان نمایش «کوارتت» بیان کرد: سال گذشته من یک اقامت هنری به عنوان فرصت مطالعاتی در کشور آلمان داشتم و خوشبختانه زمان آزادی برای فکر کردن روی کارهای آینده ام در اختیارم قرار داشتم. نمایش «شنیدن» هم در این فرصت مطالعاتی شکل گرفت. در آغاز تمرین ها را با حدود ۱۰ صفحه نمایشنامه آغاز کردیم که به مرور کار کامل شد. تمرکز نمایش روی خوابگاه دختران است و بخش حال آن که الهام کردا در آن بازی می کند آینده این دختران خوابگاه را به تصویر می کشد.
در ادامه آنکیدو دارش طراح اصوات این نمایش بیان کرد: تمام اتفاقاتی که در صدای بازیگران و همچنین در صحنه نمایش می شنوید طراحی و از قبل پیش بینی شده است. این نمایش دومین کاری است که با امیررضا کوهستانی انجام می دهم، کار کردن با او همیشه برایم لذت بخش است چون می توانم ایده هایم را ارائه داده و آنها را عملی کنم.
در ادامه علی شیرخدایی نیز بیان کرد: من ویدئو آرتیست هستم و تا به حال کمتر کار تئاتر انجام داده ام اما این نمایش اولین اثری بود که خودم دوست داشتم آن را انجام دهم. البته بعد از صحبت با کوهستانی ابتدا به این نتیجه رسیدم که توانایی انجام این کار را ندارم چون کار از لحاظ تکنیکی خیلی پیشرفته بود اما نهایتا با همکاری و هم‌فکری که با هم داشتیم، توانستیم به نتیجه دلخواه دست یابیم.
در بخش دیگری از این نشست کوهستانی درباره استفاده از تکنولوژی بیان کرد: اینکه ویدئو باید در یک اثر نمایشی به کار برده شود یا نه، دیگر بحث معتبری نیست اما نوع استفاده از ویدئو جای سوال دارد. از آنجا که تئاتر عقبه ادبیاتی دارد این فرهنگ باعث شده که چنین تصوری به وجود آید که همه چیز باید از طریق کلام به مخاطب منتقل شود.
وی یادآور شد: در واقع ویدئو هم می تواند یک استفاده دکوراتیو در بک راند نمایش داشته باشد که استفاده دوبعدی و تک ساحتی است و البته ایرادی هم ندارد اما استفاده فراتر از این تکنولوژی که اختصاصا در هنر تئاتر می توان از آن بهره برد این است که ورود ویدئو به تئاتر باعث تقابل جهان واقعی و جهان مجازی شده است. تماشاگر به واسطه زندگی در جهان امروز آنقدر کدهای صدایی و تصویری برای‌اش راحت‌تر رمزگشایی می شود که آرتیست ها ترجیح می دهند به جای استفاده از کلام موقعیت های نمایشی را با ویدئو بسازند.
بازیگران تنهاترین موجودات روی زمین هستند
مهین صدری بازیگر این اثر نمایشی درباره تجربه حضورش در این کار عنوان کرد: باید عنوان کنم که بازی در این نمایش سخت ترین بازی‌ای بوده که در این سال ها داشته ام چون در این کار من در میان تماشاگران نشسته ام و تنها صدایم شنیده می شود، بنابراین اینکه چطور انرژی ممکن را در صدایم انتقال دهم در این کار از اهمیت زیادی برخوردار است.
کوهستانی نیز در این زمینه گفت: معتقدم بازیگران تنهاترین موجودات روی زمین هستند چون در لحظه ای که روی صحنه بازی دارند در محاصره تماشاگران قرار داشته و در مقابل ۱۲۰ جفت چشم کاملا غریبه هستند. وقتی بازیگر روی صحنه است تنها خودش می تواند در لحظه درباره برخی موقعیت های غیر منتظره تصمیم بگیرد که کار بسیار مشکلی است.
آیناز آذرنوش یکی از بازیگران نمایش که پیش از این تجربه بازی در آثار کیانوش عیاری و شهرام مکری را داشته است، درباره تجربه حضورش در این اثر گفت: حضور در این نمایش برایم بسیار لذت بخش بود چون تجربه کردن صدا و ویدئو در این کار بسیار لذت بخش است که در عین سختی، کار را برای ما جذاب می کرد.
کوهستانی درباره بازی آذرنوش نیز بیان کرد: بازیگران برای حضور در این نمایش مجبور بودند یکسری توانایی هایشان را کنار بگذارند و نابازیگرانه بازی کنند. به این ترتیب که مجبور شدند جویده جویده حرف بزنند و یا توی حرف هم بپرند. معتقدم دیگر دوره این گذشته است که هنرمندی پشت میزش بنشیند و به تنهایی دست به کار خلاقه بزند و بعد از آن دیگر عوامل کار خلاقیت او را به تصویر بکشند. در حال حاضر همه عوامل پشت صحنه و همچنین بازیگران در کار ،خلاقیت فردی خود را به نمایش می گذارند و تنها کار کارگردان این است که بهترین تصمیم را بگیرد و نکاتی را به آنها گوشزد کند. در واقع بسیاری از چیزهایی که به حساب کارگردان ها گذاشته می شود متعلق به دیگر عوامل گروه است.
حضور در فستیوال های خارجی دلیل برتری من نیست
در ادامه این نشست کوهستانی درباره حضور در فستیوال های خارجی و تئاتر خصوصی بیان کرد: اینکه فستیوال های خارجی مجبور هستند همه هزینه های نمایش های ایرانی را بدهند فقط درباره یک آرتیست ایرانی صدق می کند. در کشورهای دیگر این دعوت به عنوان یک همکاری مشترک بین دو کشور وجود دارد و بسیاری از هزینه ها را خود دولت ها تقبل می کنند. مدتی قبل مدیربرنامه من به من می گفت که اجرای نمایشنامه های تو در فستیوال های خارجی از اجرای پیتر بروک هم هزینه برتر است چون برخی از هزینه های آثار او را دولت کشورش پرداخت می کند. در خارج از کشور روی آرتیست هایشان سرمایه گذاری می کنند اما در ایران این اتفاق رخ نمی دهد.
مهین صدری نیز در این باره یادآور شد: چرا در ایران همه فکر می کنند اگر نمایشی در خارج از کشور اجرا شد آن اثر بهترین است در حالی که این برداشت درست نیست چون عوامل زیادی برای اینکه یک کار به خارج از کشور برود وجود دارد و ارتباط زیادی هم به کیفیت کار ندارند در واقع اینکه از مرزهای کشور بیرون برویم و نمایشی را در فستیوال های خارجی اجرا کنیم، ربط زیادی به کیفیت کار ندارد.
کوهستانی نیز ادامه داد: نابرابری هایی که در تئاتر کشور ما وجود دارد باعث می شود به اجراهای خارجی ما به عنوان موفقیت نگاه شود در حالی که هنرمندانی چون علیرضا نادری و جلال تهرانی که بیشترین بار دراماتیک آثارشان روی زبان است هنرمندان ملی ما هستند که نمایشنامه هایشان نیز به زبان های دیگر ترجمه نشده است چون زبان آثارشان سخت است و به سختی قابل ترجمه هستند. این هنرمندان زبان ملی و گفتاری کشور را ارتقا می دهند و این خود دولت است که باید به آنها بها بدهد اما ممکن است به جای آنها من که آثارم را در کشورهای مختلف به صحنه برده ام، به عنوان آدمی موفق محسوب شوم و برخی فکر می کنند چون آنها آثارشان ترجمه نشده حتما کارهای خوبی نداشتند.
تئاتر برای سیاستمداران ما هنری تزئینی است
کارگردان نمایش «دیوار چهارم» و «رقص روی لیوان ها» متذکر شد: اینکه سیاستمداران ما هنوز تئاتر برای‌شان هنری تزئینی است و آماری به این هنر نگاه می کنند، نشان‌دهنده کج سلیقگی‌شان است چون آنها متوجه نیستند که تماشاگران تئاتر فعال ترین و فکورترین بخش جامعه ما هستند.
وی در پایان صحبت هایش درباره به صحنه نرفتن این نمایش در تماشاخانه باران گفت: به لحاظ معماری و آکوستیک صحنه نمی توانستیم این نمایش را در تماشاخانه باران به صحنه ببریم البته قبل از درخواست برای اجرا در این تماشاخانه، ما با تئاتر شهر توافق داشتیم. نکته دیگر اینکه اگر من می خواستم «شنیدن» را در سالن خصوصی اجرا کنم به دلیل هزینه های بالای کار مجبور بودم بلیت نمایش را ۳۰ هزار تومان به فروش برسانم و در عوض تعدادی از تماشاگرانم را از دست بدهم در حالی که الان یکشنبه ها این نمایش به قیمت ۷ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش می رسد و بقیه هفته نیز ۱۵ هزار تومان و به این ترتیب من تماشاگران فرهیخته و علاقمند تئاتر را از دست نداده ام.