به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ نشست تعریف کتاب گویا و جایگاه آن در حوزه فرهنگ، عصر یکشنبه ۱۸ مرداد با حضور حسن کیائیان، ناشر و صاحب امتیاز انتشارات چشمه، مصطفی رحماندوست، شاعر و نویسنده حوزه کودک و نوجوان، مجید غلامی جلیسه مدیرعامل موسسه خانه کتاب و فاطمه محمدی مدیرعامل موسسه نوین کتاب گویا در سرای اهل قلم در تهران برگزار شد.
مخاطبان هدف اولیه کتاب‌های گویا کم‌بینایان بودند
در این نشست، فاطمه محمدی ضمن اشاره به اینکه کتاب گویا به متن خوانده شده یک کتاب گفته می‌شود که دارای جزئیات مختلفی است، درباره تاریخچه کتاب گویا چنین توضیح داد: در سال ۱۹۳۱ برای نخستین بار تولید کتاب گویا تصویب شد، اما تولید این کتاب‌ها در سال ۱۹۳۴ با کتاب انجیل و آثار شکسپیر به شکلی محدود برای افرادی که مشکل بینایی داشتند، شروع شد و در سال ۱۹۷۴ رشد ناگهانی پیدا کرد.
مدیر موسسه نوین کتاب گویا از کتابخانه‌ها به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده کتاب‌های گویا در سراسر جهان نام برد که این آثار را به علاقه مندان امانت می‌دادند و دراین باره گفت: به دلیل صرف وقت و انرژی زیاد در آن زمان تولید کتاب‌های گویا بیشتر مربوط به کتاب‌های خاص و پرمخاطب بود که با صدای هنرپیشگان منتشر می‌شد.
وی از آمریکا به عنوان کشوری که هم اکنون بزرگ ترین مصرف کننده کتاب‌های گویا است نام برد که در ۱۲ ماه گذشته، ۵ میلیون نفر از جمعیت آن حداقل یک کتاب گویا خریداری کرده اند و درباره تاثیر رشد اینترنت در مطالعه نیز گفت: در طول سال‌های گذشته، رشد اینترنت و فراگیر شدن آن در سطح جهان از یک سو و کاهش اوقات فراغت مردم برای مطالعه از سویی دیگر سبب شده که کتاب‌های گویا بیش از پیش مورد توجه و استقبال مخاطبان قرار بگیرد.
مدیر موسسه نوین کتاب گویا همچنین بیان کرد: بر اساس تحقیقات صورت گرفته افراد بالغ تحصیل‌کرده و علاقه مند به مطالعه از این کتاب‌ها بیشتر از دیگران استفاده می‌کنند. این افراد در عین حالی که به خواندن کتاب‌های چاپی تمایل دارند برای پرکردن اوقات فراغتشان از کتاب‌های گویا هم استقبال می‌کنند.
کتاب گویا نمی‌تواند جای کتاب کاغذی را بگیرد
حسن کیائیان؛ مدیر نشر چشمه نیز در ابتدای سخنانش درباره وضیعت نشر گفت: از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۸ حدود ۲۵۰ مرکز فروش کتاب و مرکز نشر تعطیل شد. البته بخشی از این مساله طبیعی است چون خواه ناخواه کتابفروشی‌های کوچک جای خود را به کتابفروشی‌های بزرگ می‌دهند.
کیائیان ادامه داد: کتاب، نخستین کالایی است که در شرایط بحران از سبد خانواده حذف می‌شود. در حالی که این مساله در کشورهای غربی وجود ندارد، زیرا کتاب در این کشورها به شکل درختی تناور در فرهنگ مردم ریشه دوانده است، اما ما هنوز نتوانسته ایم به این گستردگی برسیم.
مدیر نشر چشمه بیان کرد که کتاب گویا نمی‌تواند جای کتاب کاغذی را بگیرد و در این باره گفت: مخاطبان کتاب گویا لزوما مخاطبان کتاب کاغذی نیستند. معمولا افرادی از کتاب گویا استفاده می‌کنند که تمایل زیادی برای تهیه و مطالعه کتاب کاغذی ندارند. این افراد جزو گروه دیگری از مخاطبان هستند که به مطالب شنیداری علاقه مندند.
کتاب‌های گویا امکان درست خواندن کتاب‌ها را فراهم می‌کنند
مصطفی رحماندوست؛ نویسنده و شاعر کتاب‌های کودک و نوجوان هم در این جلسه به این موضوع اشاره کرد که در ابتدا مشتری کتاب‌های گویا بوده و سپس به جمع تولیدکنندگان آن پیوسته است.
رحماندوست در این باره توضیح داد: حدود ۱۵ سال پیش اوقات مرده ای که در اتومبیل و در ترافیک می‌گذراندم، مرا بسیار آزار می‌داد. بنابراین تصمیم گرفتم به عضویت کتابخانه نابینایان درآیم و کاست‌های کتاب‌های مختلف را از آن‌ها امانت بگیرم.
وی تاکید کرد که با استفاده از کتاب‌های گویا می‌توان اوقات مرده ای را که در طول روز وجود دارد، زنده کرد و درباره تاثیر این گروه از کتاب‌ها بر تیراژ کتاب گفت: به عنوان کسی که سابقه زیادی در شنیدن کتاب‌های گویا دارم باید بگویم که انتشار این آثار تاثیری بر تیراژ کتاب‌های کاغذی ندارد زیرا جنس مشتریان این کتاب‌ها متفاوت است.
این نویسنده و شاعر کودک و نوجوان، از تولید کتاب‌های گویا به عنوان روشی برای افزایش مطالعه در سطح کشور یاد کرد و گسترش قصه گویی را در علاقه مند کردن کودکان به کتاب خواندن موثر دانست.
رحماندوست همچنین درباره ویژگی‌های مثبت کتاب‌های گویا گفت: یکی از خوبی‌های کتاب گویا این است که امکان درست خواندن کتاب را فراهم می‌کند. این کار باعث می‌شود افراد درست بشنوند و حس درستی از کتاب و مفهومش دریابند.
وی افزود: از سویی دیگر حسی که صداپیشه در زمان اجرا دارد و تاکیدهایی که بر کلمات می‌کند به راحتی، مفاهیم را به مخاطب منتقل می‌سازد.
تبلیغات در زمینه کتاب‌های گویا بسیار ضعیف است
مجید غلامی جلیسه؛ مدیر عامل موسسه خانه کتاب هم در این نشست بیان کرد که اتفاقات خوبی در عرصه کتاب‌های گویا رخ داده، اما در زمینه تبلیغات این حوزه کار چندانی صورت نگرفته است.
جلیسه درباره حمایت از انتشار این گروه از کتاب‌ها گفت: به منظور حمایت از انتشار این کتاب‌ها، در موسسه خانه کتاب، جلساتی با کارشناسان این حوزه و ناشران تشکیل داده ایم. تلاش می‌کنیم در این جلسات، نظرات مختلف و مشکلات این حوزه را شناسایی و نتایج جلسات را به مسئولان و دستندرکاران وزارت فرهنگ و ارشاد منتقل سازیم.
وی افزود: نقش اصلی در گسترش کتاب‌های گویا بر عهده ناشران و علاقه مندان به این کتاب‌ها است زیرا توسعه و گسترش این کتاب‌ها با تلاش این افراد بسیار آسان‌تر و سریع‌تر است. اگر قرار است حمایت‌هایی در این حوزه از سوی دولت انجام شود، می‌تواند در زمینه فراهم کردن امکانات و زیرساخت‌های لازم، تبلیغات و ایجاد مکان‌هایی برای عرضه این گروه از کتاب‌ها باشد.
جلیسه، ضمن اشاره به این موضوع که هنوز نتوانسته‌ایم در حوزه کتاب‌های گویا مخاطب شناسی و علاقه مندان را به این سمت هدایت کنیم، تبلیغات را در زمینه کتاب‌های گویا بسیار ضعیف دانست و گفت: موسسه خانه کتاب وظیفه خود می‌داند که در حد امکان زیرساخت‌ها و امکانات لازم را در این عرصه برای ناشران فراهم کند و تبلیغات لازم را انجام دهد.