به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ یازدهمین دوفصلنامه علمی-پژوهشی «معرفت اقتصاد اسلامی» به صاحب امتیازی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی (ره) منتشر شد. در این شماره هفت مقاله به شرح ذیل منتشر شده است: «تعامل نرخ بهره پولی و رشد اقتصادی؛ رحیم دلالی اصفهانی، اسماعیل محمدی»، در تاریخ اندیشه اقتصادی، مسائل مربوط به نرخ بهره، از جمله بحث انگیزترین مسائل اقتصادی بوده است.
در این میان، بررسی تعامل نرخ بهره و رشد اقتصادی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. فرضیه مقاله این است که بین نرخ ترجیج زمانی و نرخ رشد اقتصادی و به تبع، بین نرخ بهره پولی و نرخ رشد رابطه منفی وجود دارد. یافته‌های تحقیق ضمن تأیید فرضیه تحقیق، نشان می‌دهد که نرخ ترجیح زمانی و به تبع، نرخ بهره پولی طی دوره مورد بررسی تأثیری منفی بر رشد اقتصادی داشته است.
«جایگاه مالیات تورمی در اقتصاد اسلامی؛ نصرالله خلیلی تیرتاشی» یکی از راه‌های کسب درآمد برای تأمین هزینه‌های عمومی در اقتصاد متعارف، افزایش بدون پشتوانه انتشار پول توسط دولت‌هاست. افزایش حجم پول مازاد بر رشد اقتصادی، موجب انتقال قدرت خرید پول مردم به دولت، افزایش تقاضای کل و بالا رفتن نرخ تورم می‌شود؛ پدیده‌ای که با عنوان «مالیات تورمی» شناخته می‌شود. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی، به بررسی فرضیه عدم مشروعیت مالیات تورمی در اقتصاد اسلامی می‌پردازد. بر اساس یافته‌های تحقیق، مالیات تورمی با توجه به منافات داشتن با مقاصد اقتصادی شریعت، جایگاهی در اقتصاد اسلامی نداشته و نمی‌توان آن را یکی از منابع درآمدی دولت اسلامی دانست.
«نقش بورس اوراق بهادار در تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی؛ محمدنقی نظرپور، یحیی لطفی‌نیا»، این مقاله برای ارائه روش‌هایی مؤثر برای پیاده‌سازی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، با استفاده از روش توصیفی و تحلیل محتوا به بررسی نقش بورس اوراق بهادار در تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی می‌پردازد. بر اساس یافته‌های پژوهش، بورس اوراق بهادار از طریق تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان، واگذاری بنگاه‌های دولتی در قالب عرضه سهام حمایت از تولید، عرضه کالاهای استراتژیک در بورس تخصصی کالا و بین‌المللی شدن خود در تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نقش بسزایی دارد.
«شاخص بانکداری اسلامی؛ محمدجواد توکلی، عبدالخالق کریمی»، سؤال اصلی این مقاله این است که چگونه می‌توان وضعیت بانکداری اسلامی را ارزیابی کرد. یافته‌های این مقاله، با روش تحلیلی، نشان می‌دهد که رعایت موازین فقهی اسلام و تحقق اهداف شریعت، دو بُعد محوری در بانکداری اسلامی را تشکیل می‌دهند. در این مقاله، برای سنجش میزان رعایت موازین فقهی نماگرهای قرارداد واقعی، اطلاعات بانکداری اسلامی، اطلاع از مفاد قرارداد، سلامت بانکی، تخصیص در زمینه قرارداد و مطالبات غیرمعوق معرفی شده‌اند. برای ارزیابی تحقق اهداف شریعت نیز نماگرهای کارایی، حاشیه سود بانکی، برابری فرصت، تسهیلات غیررانتی، امهال معسر، توازن منطقه‌ای تسهیلات، کارمزد عادلانه، تخصیص تسهیلات تکلیفی، تأمین مالی طیب، پرداخت به موقع تسهیلات، و تخصیص قرض‌الحسنه مطرح شده‌اند.
«روش‌شناسی شهید صدر در اقتصاد اسلامی؛ از نگاهی دیگر؛ عبدالحمید معرفی محمدی»، بنا به فرضیه مقاله، شهید صدر به دنبال استفاده از منطق متفاوتی برای استدلال بود. این منطق مبنای معرفی روش کشف و تفکیک میان مکتب و علم اقتصاد قرار گرفته است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که رویکرد ایشان شباهت بسیاری به روش‌شناسی کانت در به کارگیری قیاس‌های استعلایی برای تحقق شرایط امکان تجربه و وحدت سیستمی علم دارد. در این زمینه، شهید صدر مکتب اقتصاد اسلامی را به‌عنوان وحدت سیستمی، مجموعه‌ای از گزاره‌ها و به‌عنوان شرط امکان علم اقتصاد اسلامی بازسازی می‌کند. در این بازسازی، ایشان مجموعه احکام فقهی را به‌عنوان داده به کار می‌گیرد تا با مفروض گرفتن صدق این داده‌ها در یک روش بازگشتی به نام «قیاس استعلایی»، به اصول و قواعد مکتبی برسد؛ اصول و قواعدی که اقتصاد اسلامی در چارچوب آن امکان‌پذیر می‌شود.
«تحلیلی بر احکام حکومتی رسول خدا صلی الله علیه و آله در حوزه اقتصاد کشاورزی؛ سیدعلی حسینی»، در این مقاله با استفاده از روش تاریخی ـ تحلیلی به تجزیه و تحلیل احکام حکومتی پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در حوزه اقتصاد کشاورزی می‌پردازیم. بنابه یافته‌های پژوهش، در آن عصر، کشاورزی از مهم‌ترین ابعاد جامعه اسلامی و شئون حکومت الهی رسول خدا بود. آن حضرت در این حوزه، احکام حکومتی متعدد و متنوعی صادر فرمودند. حضرت، همراه با احکام حکومتی مربوط به زمین، آب، دام و گیاهان، به شیوه‌های گوناگون آن‌ها را واگذار فرمودند. ایشان شرایطی مانند ایمان، عمران و آبادانی را برای واگذاری تعیین فرمودند. این سیاست‌گذاری، رونق کسب و کار، ارتقای سطح اشتغال، رفع فقر و ارتقای کارآمدی و تخصیص بهینه منابع و در نتیجه، توسعه و پیشرفت بخش کشاورزی و شکوفایی اقتصادی را به‌دنبال داشت.
«حساب‌های قرض‌الحسنه اختصاصی راهکاری بهینه برای هدایت و مدیریت منابع قرض‌الحسنه در نظام بانکداری اسلامی؛ سیدعباس موسویان، علی راه نشین»، چگونگی مدیریت و مصرف منابع قرض‌الحسنه، همواره از چالش‌های پیش روی بانکداری بدون ربا بوده است. در این مقاله، با تعریف حساب‌های جدیدی به عنوان حساب‌های قرض‌الحسنه اختصاصی، راهکاری مناسب برای مدیریت بر این منابع ارائه شده است. حساب قرض‌الحسنه اختصاصی، حسابی است که طی آن بانک به‌طور اختصاصی برای بانی و به نام وی، وجوه عمومی را به صورت قرض‌الحسنه از عموم دریافت می‌کند. در این مقاله، که با استفاده از روش تحلیلی سامان یافته، ساختار و منافع این حساب‌ها برای ذی‌نفعان مختلف از جمله سپرده‌گذاران، بانک‌ها و نهادهای خیریه (بانیان) و در نهایت، ریسک‌های نقدینگی و اعتباری در این حساب‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.