به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شبستان؛ از بجنورد در حاشیه جشنواره تئاتر رضوی، فرصتی پیش آمد تا به بهانه این رویداد مهم فرهنگی، درباره مسائل مهم تئاتر کشور نظیر جریان تئاتر دینی، حمایت از تماشاخانه های خصوصی و گروه های نمایشی با علی مرادخانی، معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفتگو کنیم. گفتگویی که از صحبت درباره تئاتر دینی آغاز شد و با بحث درباره جشنواره ها و حمایت از تئاتر خصوصی ادامه یافت.
چقدر از جریان امروز تئاتر کشور دینی است؟
قبل از اینکه تقسیم بندی کنیم و به این معانی برسیم، باید ببینیم جای خالی مباحثی که مربوط به هویت ما می شود چه به لحاظ باورهایمان، چه به لحاظ جغرافیای تفکری ما همیشه احساس می شده. باید شرایطی را ایجاد کنیم تا فعالیت نمایشی برای اینگونه موارد که باورها و هویت دینی و مذهبی ما را در بر می گیرد، در جایگاهی تعریف شده صورت بگیرد. وقتی این خواسته محقق شد و جایگاه مناسبی برای تئاتر دینی پیدا کردیم بحث کیفی اهمیت می یابد و از آن پس باید کمک کنیم تا پله پله رشد کند و ارتقا پیدا کند و به جایگاه مطلوب خود از نظر کیفی هم برسد.
نقش جشنواره «تئاتر رضوی» در شکل گیری این جریان چیست؟
جشنواره تئاتر رضوی، جشنواره ای دینی و ارزشی ست که با نگاه ویژه به موضوعات دینی و نمایش هایی که ارائه می کند خواهد توانست به سطح و جایگاه مد نظر برسد.
یکی از مسائلی که موجب شده تئاتر دینی جریانی پویا و مستمر نباشد، نگاه مدیریتی ست که تنها به مناسبت ها و جشنواره ها محدود می شود، برنامه شما برای استمرار این جریان چیست؟
انشاالله با عنایات خاصه امام رضا (ع) تلاش می کنیم دبیرخانه جشنواره تئاتر رضوی را در طول سال مستمر کنیم، تا فعالیت مداوم داشته باشد و بتواند در حوزه های مختلف، با تعامل فرهنگی با کشورهای مسلمان همسایه به تولید آثار بهتری در آینده برسد که به ارتقای سطح تئاترما منجر خواهد شد.
برای نیازهای استمرار این جریان نظیر زیر ساخت ها چه برنامه ای دارید؟
خوشبختانه زیر ساخت های لازم برای این امر در حال آماده سازی ست و از جمله تماشاخانه تازه تاسیس شمس بجنورد است که پایگاهی برای تمرین و اجرای نمایش های آتی خواهد بود. همچنین باید سر فصلی را مشخص کنیم تا تئاتر رضوی با فعالیت های مستمر سالیانه جایگاه مشخصی در تئاتر کشور پیدا کند وقطعا زمانی که تمهیدات لازم اندیشیده شود، هنرمندان هم ورود خواهند کرد و نمایش های مختلف تولید و اجرا خواهد شد.
استمرار جشنواره تئاتر رضوی چه پیامدهای مثبتی را می تواند در پی داشته باشد؟
اگر جشنواره تئاتر رضوی مستمر باشد با توجه به ظرفیتی که فرهنگ خراسان به واسطه نزدیکی با سه کشور مختلف و گستردگی مرزهای خود دارد، می تواند علاوه بر این قرابت جغرافیایی، با اتکا بر قرابت فکری و باوری با این کشورها به جشنواره ای بین المللی و با شکوه فرهنگی تبدیل شود.
پیش تر جشنواره های موضوعی دیگری هم نظیر جشنواره تئاتر دفاع مقدس و یا جشنواره تئاتر عاشورایی داشتیم، که در چند سال اخیر متوقف شدند. با توجه به راه اندازی مجدد جشنواره تئاتر رضوی، برنامه ای برای احیای جشنواره های دیگر هم دارید؟
بله. انشاالله همه را احیا خواهیم کرد. ضمن اینکه برآنیم تا هر استان بتواند جشنواره ای تعریف کند که قابلیت گسترش و ارائه در سطح ملی داشته باشد. همانطور که جشنواره تئاتر رضوی برای استان خراسان شمالی می تواند یک جشنواره ملی باشد، در سایر استان ها هم می توانیم شاهد این اتفاق مبارک باشیم.
پس برای استان های دیگر هم برنامه دارید.
بله. همانطور که در کرمان موسیقی نواحی را تعریف کردیم، در کردستان علاوه بر جشنواره تئاتر خیابانی مریوان، جشنواره ذکر و ذاکرین هم داریم که سالهای گدشته هم بوده و با برگزاری در هفته وحدت محلی برای گردهمایی فکری ما با برادران اهل سنت کشوراست. همچنین در حال رسیدن به تفاهم نامه ای با استان ها هستیم که طی آن هر استان بتواند به یک موضوعی فکر کند و با تمرکز بر آن به گسترش و پویایی آن حوزه در سطح کشور کمک کند. همانطور که در همدان جشنواره کودک و نوجوان را داریم که شاید برای سال های آتی و زمانی که تولیدات مان به حد کافی رسید، در دو بخش کودک و نوجوان برگزار شود. در تبریز جشنواره های موسیقی و تئاتر داریم و همینطور در حوزه های دیگر نظیر هنرهای تجسمی، استانی نظیر قزوین را داریم که بعنوان یکی از قطب های خوشنویسی کشور است.
حاصل گرایش استان ها به جشنواره های خصوصی چیست؟
معتقدیم که با استفاده از ظرفیت استان های مختلف می توانیم جشنواره ها و یا دو سالانه هایی را داشته باشیم که موجب رونق فعالیت های هنری در آن حوزه باشیم. در همه زمینه ها آهسته آهسته داریم به یک جمع بندی می رسیم که مهم این است که استان ها با بررسی بضاعت، سبقه و توانایی خود وارد این عرصه شوند و بتواند سهم ویژه ای از هنر کشور را به خود اختصاص دهند.
بگذارید درباره سالن های تئاتر خصوصی هم پرسشی داشته باشم، در همه جهان حمایت از این نوع تماشاخانه مرسوم است که معمولا توسط شهرداری ها صورت می گیرد، تعاملی با شهرداری تهران در این باره داشته اید؟
شهرداری نسبت به گذشته زحمات بسیاری در حوزه تئاتر می کشد و بیشترین همکاری را با ما داشته اند اما با توجه به شرایطی که در سازمان فرهنگی هنری شهرداری ایجاد شده، این همکاری بهتر از این هم خواهد شد. با معاونت اجتماعی فرهنگی شهرداری تهران هم مذاکراتی داشته ایم که چند سالن جدید هم آنها افتتاح خواهند کرد که به زودی آماده خواهد شد.
مهمترین مسئله حمایتی از تئاتر خصوصی چیست؟
درباره حمایت از بخش خصوصی هم مهمترین مسئله این است که بتوانیم شرایطی را بوجود بیاوریم که در مسائل زیر ساختی به آنها کمک کنیم. این کمک می تواند از طریق تسهیلات کم بهره و یا شرایط دیگری نظیر صدور مجوزها و غیره باشد.
آیا در این باره برنامه مدونی را خواهید داشت؟
یکی از روش هایی که می توانیم برای حمایت از سالن های خصوصی داشته باشیم این است که برنامه های شان را به صورت شش ماهه و یا حتی در صورت امکان، برنامه یکسال آینده خود را ارائه دهند و با یک مراجعه برای نمایش های یکسال خود مجوز بگیرند و برای هر نمایش دنبال صدور مجوز نباشند. این مسئله اگر عملیاتی بشود، هم ما برنامه تماشاخانه ها را می دانیم، هم تکلیف تماشاخانه مشخص است و هنرمند هم وقتی بداند شش ماه دیگر اجرا دارد، از حالا می تواند شرایط مناسب تبلیغی نمایش را هم محیا کند و در نتیجه در مسائل اقتصادی هم موثر خواهد بود.
در مورد حمایت های مالی از گروه های نمایشی که متاسفانه با حذف قرارداد تیپ به معضل جدی تئاتر بدل شد، نظرتان چیست؟ ظاهرا آقای شفیعی به دنیال احیای این حمایت هاست؟
من نظراتم را به آقای شفیعی گفتم و برنامه ریزی توسط اداره کل هنرهای نمایشی در حال انجام است اما در این باره مسئله ای وجود دارد و این است که اگر حمایت کنیم چه اتفاقی میفتد و حمایت نکنیم چه اتفاقی خواهد افتاد. ما از تئاتر حمایت می کنیم اما مهم است که این حمایت چه گونه صورت بگیرد. اگر گروه ها را کاملا وابسته به یارانه دولتی کنیم ممکن است همین قدر آسیب داشته باشد که عدم حمایت آسیب زاست. ما باید یک راه حلی پیدا کنیم که گروه ها به میزانی که می توانند کار کنند یک عدد و یا اندازه مشخصی را برای حل نیازهای اولیه دریافت کنند و در واقع تلاش و انگیزه برای جذب مخاطب بیشتر هم داشته باشند.
تا آنجا که من میدانم سرفصلی در اعتبارات بعنوان یارانه نمایشی وجود دارد، بهتر نیست از طریق آن بخشی از هزینه تمام شده بلیت آثار را به عنوان یارانه پرداخت کرد تا گروه بابت هزینه های سنگین اولیه مشکلی نداشته باشد؟
بله. پیشنهاد شما را به مرکز هنرهای نمایشی منتقل می کنیم.
گفت و گو: علی یزدان دوست