به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ مراسم رونمایی از رمان «غریب قریب» عصر امروز سه‌شنبه ۳ شهریور با حضور جمعی از اصحاب فرهنگ و هنر در خبرگزاری مهر برگزار شد.

در ابتدای این مراسم علی ثابت‌نیا مدیر موسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در سخنانی با اشاره به برنامه این مرکز برای استفاده از زبان هنر به منظور گسترش فرهنگ رضوی گفت: تمام تلاش ما این است با استفاده از ظرفیت‌های انیمیشن، موسیقی، رمان و ...، فرهنگ رضوی را بدست مخاطبانمان برسانیم.

در همین راستا انتشار برخی از کتاب‌ها نیز می‌تواند اطلاعات قابل توجهی را به جوانان امروز ما بدهد تا با این فرهنگ ارتباط بیشتری بگیرند و امکان متبرکه را بیشتر بشناسند.

ما هیچ کاری انجام نداده‌ایم 

در ادامه این مراسم حجت الاسلام محمدرضا زائری مدیر مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی نیز در سخنانی عنوان داشت: امروز باید به آقای تشکری تبریگ بگوییم که افتخار پیدا کرده تا بعد از رمان ولادت این کتاب را بنویسد. ما گاهی اوقات فکر می‌کنیم چه کاری انجام داده‌ایم اما واقعیت این است که ما هیچ کاری انجام نداده‌ایم و هر اتفاقی افتاده لطف و کرم ائمه در  زمینه این کتاب بوده است.

زائری تصریح کرد: ما نویسندگان و سوژه‌های بسیاری در ادبیات خودمان داریم اما اینکه کسی انتخاب شود تا درباره امام رضا(ع) بنویسد بحث دیگری است. خدا می‌داند که چه دلهایی با خواندن این کتاب می‌لرزد، چه اشک‌هایی سرازیر و چه آدم هایی شوق زیارت به‌دست می‌آورند. کار این کتاب و آقای تشکری این بوده است که تکلیف ما را در تاریخ روشن کرده است. این اتفاق درست در زمانه‌ای رخ می‌دهد که ما فکر می‌کنیم همه تاریخ منحصر به ما است در حالی اگر بدانی که در کجای تاریخ هستیم خیلی از چیزهای عوض می‌شود. اگر بدانیم کجای این جغرافیا ایستاده‌ایم دیگر امکان ندارد مثلا جواب سلام کسی را ندهیم.

وی افزود: این جغرافیا را رسانه‌ها ترسیم و به ما اعلام می کنند که کجای نظام عالم ایستاده‌ایم. امروز وقتی کسی این کتاب را می‌خواند برای این است که بدانیم درباره این حرم چه خبرهایی بوده و چه خدمت ها و تلاش‌هایی برای ساخت و ساز آن شده است.

زائری افزود: هنر آقای تشکری این است که تاریخ را تبدیل به متنی جذاب و قابل فهم کرده است. من وقتی این کتاب را می خوانم احساس می‌کنم در امتداد یک مسیر طولانی هستم که ادبیات و تاریخ ما را مشخص می‌کند. این کتاب همچنین فرم خوش دست و متناسبی هم دارد که به توازن در کنار محتوای زیبای آن قرار گرفته است.

غریب قریب اثری یگانه است

در ادامه این مراسم داریوش ارجمند بازیگر سینما و تلویزیون به سخنرانی درباره سعید تشکری و تازه‌ترین اثرش پرداخت.

وی در سخنان خود با آشنایی‌اش با سعید تشکری در سالهای حضور در مشهد مقدس اشاره کرد و گفت: زمانی که در مشهد مقدس کارشناس هنری بودم سعید را خوب می‌شناختم. می دانستم که این جوان روزی خودش را به جایی می‌رساند، چون بیشتر از بقیه تکاپو داشت و البته بیشتر از بقیه هم نیش می خورد و مقاومت قوی ای هم داشت که برای رسیدن به هدف والایش لازم بود.

این بازیگر پیشکسوت به کتاب «غریب قریب» اشاره کرد و گفت: به نظر من این رمان اثر یگانه‌ای است که تاکنون مانند آن در ادبیات ما خلق نشده است. ما درادبیات فارسی مانند انسان غوطه ور در نهر آب هستیم اگر هم تا پیش از این چیزی مانند این کتاب نوشته شده بسیار شعاری، دم دستی و برخی اوقات ریاکارانه بوده است تا جایی که آدمی را  اذیت می‌کرد مثل برخی از توصیفات مداحان  که کاری جز دین گریزی انجام نمی‌دهند. در این کتاب به باور من چیزی جز ایمان و اعتقاد حضور ندارند و قصه هم با عبور از تاریخ به صورت یکدست و هنرمندانه روایت می‌شود تا جایی که گاهی احساس می کنیم با شعر روبرو هستیم گاهی با نمایشنامه و گاهی با تصویر.

ارجمند در بخش دیگری از سخنان خود افزود: کتاب تشکری امروز ما را تفسیر می‌کند و معنایی تازه به آن می دهد. به ما نشان می‌دهد که مرگ سرانجام روزی همه ما را در بر می گیرد و می گوید همه آنهایی که در این دنیا حضور داشتند چه آنان که حرم امام هشتم را ویران کردند چه آنان که آن را ساختند از دنیا رفته‌اند ولی نام همه به یک شکل نمانده است.

وی ادامه داد: هنر ما ایرانیان فرشبافی است و سعید تشکری به نظر من بافنده قوی است که زیباترین اثر هنری را برای ما خلق کرده است. اثر او از حیث مستندات تاریخ، شخصیت پردازی و داستان پردازی بسیار موفق است و من چیزی جز حرکت سیال ذهن در این کار از او ندیده‌ام انگار که کس دیگری در فکر او بوده است تا آن را به این سمت و سو بچرخاند.

غریب قریب فرش هفت‌رنگ تاریخ ایران است

این هنرمند افزود: قصه «غریب قریب» مانند فرش ۷ رنگ تاریخ است که تشکری آن را بافند و قالب یک رمان را به او داده و در مقام قیاس می توان آن را با شمسه در معماری که نشان دهنده وحدت در عین تکثر است مقایسه کرد همان چیزی که وقتی در فرش می نشیند قلب تپنده آن را شکل می دهد.

وی همچنین به تاثیر فرهنگ حرکت امام رضا از مدینه به خراسان اشاره کرد و گفت: مدارس نظامیه، تشکیل فلسفه اسلامی و بسیاری از آنچه که داریم به برکت هجرت امام بود و به باور من بعد از مکه و مدینه و کربلا هیچ کجای عالم قداستی مانند مشهد ندارد.

این بازیگر سینما و تلویزیون با ذکر خاطره‌ای از خود گفت: تاکنون نشده است که من از امام چیزی را بخواهم و ایشان به من ندهند. زمانی که آقای میرباقری نقش مالک اشتر را پیشنهاد کردنددر حرم  امام از دوست مشترک خودم با سعید تشکری خواهم تا برایم استخاره بگیرد. بیمناک بودم و می دانستم که در بین مسلمانان دنیا اعتقادات شدیدی به این شخصیت هست. جواب استخاره من را از این کار منع می کرد. به آقای میرباقری گفتم که ماجرا چیست. از این اتفاق چند ماه گذشت تا بار دیگر به پیشنهاد حاج حسن خامنه‌ای به این نقش فکر کردم. او به من گفت تو چقدر نقش شیطان را بازی کرده ای اما حالا نقش مالک اشتر را نمی پذیری. به خواست او در شب عاشورا بار دیگر در حرم استخاره کردم این بار به من گفتند نتیجه آن است که فرمان آمده است این کار را بکن و دیگر نمی توانی بگویی نه. و من همین را به آقای میرباقری گفتم بعد از این واقعه یک روز تمام در حرم بودم. ضریح را گرفته بودم و می گفتم آقا قرار است نقش نوکر پدرتان را بازی کنم به من کمک کنید تا این اتفاق انجام شود.

وی در پایان سخنان خود گفت: توفیق آقای تشکری هم از نوع الهام های قلبی است که به انسان وارد می شود.

شبه‌روشنفکران این کتاب‌ها را نمی‌خوانند

در ادامه این مراسم نصرالله قادری استاد دانشگاه و کارگردان تئاتر به سخنرانی پرداخت.

وی در سخنان خود با یادکردی از مرحوم انوشیروان ارجمند اظهار داشت: منتقدان همیشگی ادبیات دینی، این ادبیات را مانند تخت یک پادشاه می‌بینند. هر کسی که اندازه آن تخت بود می‌تواند برود اما اگر قدش بلندتر از تخت بود باید سر و ته آن را کوتاه کرد و اگر قدش کوتاه تر بود باید آن را کشید تا اندازه تخت شود.

این منتقد با اشاره به اینکه این ویژگی مختص منتقدان دینی است گفت: منتقدان شیه‌روشنفکر که اساسا این جنس آثار را نمی‌خوانند و از همان اول می‌گویند مشخص است که روضه‌خوانی است. از دیدگاه این منتقدان امثال سیدمهدی شجاعی روضه خوان هستند و اگر اینگونه باشد حتما سعید تشکری هم یک نوحه خوان است اما وقعیت چیزی جز این است.

قادری در ادامه به ویژگی اصلی این کتاب اشاره کرد و گفت: محوریت این کتاب درباره یک مکان است و چرخه تولد و مرگ را بر پایه آن عنوان می کند. در واقع مکان کاراکتر اصلی رمانی است که درباره یک مکان نوشته می شود و تنها تفاوتش با آثار دیگری که در این زمینه نوشته شده است این است که این مکان صاحبی دارد که از قضا دهمین معصوم ما  است و اتفاقا در ایران دفن شده است.

این کارگردان تئاتر همچنین عنوان کرد: این کتاب تنها یک داستان عاشقانه نیست بلکه به باور من نوعی شطح است که نوعی جنون در آن جریان دارد. این مطلب باعث می شود که قسمتی از این کتاب برای فهمیدن دشوار به نظر بیاید. با این حال به باور من نثر این کتاب بسیار برجسته است.

وی در همین زمینه گفت: من این کتاب را پیش از این مراسم به یک نویسنده ارمنی هم دادم که بخواند او هم به من گفت که برایش متن جذابی بوده و در آن می تواند حس ناپیدای عشق را ببیند.

قادری با تاکید بر اینکه   «غریب قریب» نخستین کتابی است که در آن به جای یک شخصیت یک مکان کاراکتر اصلی است گفت: به باور من این کتاب مانند عروس است که می توان آن را رونمایی کرد.

آخرین سخنران این مراسم سعید تشکری نویسنده کتاب بود.

وی در سخنان خود عنوان کرد: در زندگی خیلی اوقات پیش آمده بود که به خاطر موضوعی که به آن فکر می کردم، مورد ترد اطرافیان قرار بگیرم اما انگار سعید تشکری داستان نویس همان چیزی بوده که با این تردشدن اطرافیان باید متولد می‌شد.

سعید تشکری در ادامه گفت: هر بار یک رمان خوب می خوانم که در آن یک مکان خوب صحبت شده است به این فکر می‌کنم نویسندگان نامدار جهان همگی یک مکان خاص داشته اند که به واسطه آن ماندگار شده اند. درباره امام من تاکنون آثار زیادی دیده‌ام و نوشته ام اما هیچ کدام به سراغ یک مکان نرفته بودند.

وی در ادامه با اشاره پیشنهاد تالیف رمانی بر مبنای حرم اما رضا(ع) به مجموعه فرهنگی آثار قدس گفت: من بخش اول این رمان را در حالی نوشتم که به خاطر بیماری صدایم قطع شده است. جلوتر که رفتم دیدم قهرمانان این رمان، معماران فرهنگی امام رضا(ع) هستند ک باید با قدرت بجنگند، کار کنند و زحمت بکشند که بنایشان بماند و ویران نشود.

این نویسنده تصریح کرد: من در حوزه نوشتن کارهای زیادی کرده‌ام اما از آنها لذت نبرده ام چون فکر می‌کردم فیلمنامه و نمایشنامه جایی نیست که در آن بتوانیم حرف بزنیم. رمان تنها جایی است که در آن تک صدایی نیست و بازیگران به متن الصاق نمی شوند.

در رمان، فضل به کلمه‌ها است و هنوز هم فکر می کنم کشف این واقعیت یک لذت مقدس است.

وی در پایان گفت: از دوستانی که در این جمع هستند می خواهم که به این نکته توجه کنند که آنچه که ما را حول این اثر گرد آورده است هیچ چیزی جز ادبیات نیست.