به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه ایران؛ متن تلگراف خبر ترور اتابک اعظم بدین شرح است:

 رضا سلیمان نوری: انتخاب میرزا علی اصغر خان امین السلطان از سوی محمدعلی شاه قاجار به عنوان صدر اعظم را اهل تاریخ نشانه‌ای دال بر مخالفت این شاه با مشروطه می‌دانند. این انتصاب با مخالفت شدید مشروطه خواهان مواجه شد. البته این مخالفت‌ها تأثیری در رأی ششمین شاه قاجار نگذاشت زیرا وی کسی را بهتر از امین السلطان برای اجرای مقاصد خود پیدا نکرده بود. اتابک اعظم سال‌ها صدر اعظم دو شاه قبلی قاجار بود و همگان بر طرفداری شدید او از روسیه و مخالفتش با آزادیخواهی مردم اذعان داشتند. این رفتار شاه باعث شد تا طرفداران مشروطه برنامه‌ای دیگر را برای حذف اتابک اعظم از صحنه سیاسی کشور و مطیع کردن شاه طرح‌ریزی کنند. برنامه‌ای که در روزی چون امروز از سال ۱۲۸۶خورشیدی توسط عباس آقا تبریزی و به تحریک سید حسن تقی‌زاده، اجرایی شد و بر اساس آن اتابک اعظم هنگام خروج از مجلس شورای ملی با شلیک گلوله به قتل رسید.

از تهران به سایر شهرهای ایران

(سند مزبور: طهران به همدان)

تلگرافخانه‌های عموم ولایات به حکام و انجمن‌های ایالتی و ولایتی اطلاع بدهند دیروز بیست و یکم ماه [رجب سنه ۱۳۲۵] اتابک اعظم [(میرزا علی اصغر خان امین السلطان)] وزیر داخله برای معرفی وزرای جنگ و عدلیه حسب الرسم به مجلس مقدس شورای ملی حاضر شده بعد از انقضای مجلس دو ساعت از شب رفته در [...] بهارستان در موقع درشکه نشستن از طرف دو نفر شخص مجهول الحال به گلوله رولور مضروب و به فاصله چند دقیقه به رحمت ایزدی پیوست. قاتل با رفیق قاتل بلافاصله خود را کشته مجلس شورای ملی به اتفاق امنای دولت به جد تمام مشغول تحقیقات است که منشأ این سوء قصد و مرتکبین آن را به‌دست آورد. فوت مرحوم اتابک اعظم طاب ثراه از ضایعات عظیمه و موجب تأسف و تحسر کلی است. امید است کشف منشأ [...] و جزای قانونی مرتکب و شرکای او در سایه قدرت و سطوت مجلس شورای ملی به سهولت میسر و از برای عموم ملت ایران تشفی عادلانه حاصل گردد.

تذکر: رسم الخط متن فوق، برای خوانش بهتر، اصلاح شد.

از آرشیو شخصی ناصرالدین حسن‌زاده