فرهنگ امروز: انصاری در ابتدا درباره علت دیدن فیلم گفت: یک بخش از دلیل دیدن این است که سینمای ایران به عنوان بخش مهمی از عناصر فرهنگی کشور، الان تلاش می کند که وارد مناسبات جهانی شود و با کمکی که از آدم های کاربلد سینما در جهان گرفته فیلمی با طراز نسبتا خوب در سینمای جهان ساخته و می خواهد آن را اکران کند، این بخشی از نگاه اولیه به فیلم است. نکته بعدی این است که شخصیت بزرگواری مثل پیغمبر صلوات الله علیه که اسوه ی مسلمین هستند و یکی از نقاط مهمی که تمام مسلمانان بر آن اشتراک دارند، سینمای ایران مفتخر شده که درباره این شخصیت و خلق بزرگ و روحیه عظیم فیلم بسازد و زیبایی های شخصیتش را به تصویر بکشد.

وی افزود: ارادت مردم به ایشان الان در عرصه هنر تجلی می یابد و با حضور و ابراز علاقه ای که در دیدن این فیلم برایشان حاصل می شود در این دوران پیش آمده و بنابراین خود نفس این فیلم اتفاق تازه ای در سینمای ایران است و هم اینکه رجوع به شخصیت پیغمبر برای سینمای ایران دستاورد معنوی فوق العاده دارد و اگر این فیلم را به عنوان محصول بین المللی بدانیم دستاورد معنوی آن ابتدا برای جهان اسلام و بعد برای کشورهایی هست که مسلمانان برایشان مسئله هستند و در حوزه اسلام دغدغه دارند.

انصاری در پاسخ به این سوال که چرا درباره این فیلم وحدت، حمایت و فراخوان برای دیدن شکل گرفت، بیان داشت: شخصیت های بزرگ اینقدر در سینما عظیم و دست نیافتنی هستند که خیلی سخت می توان بخش کاملی از اینها را به تصویر کشید، فیلم مختارنامه در مورد قیام اباعبدالله و پس از آن بود، چرا موفق است و فیلم رستاخیز در زمینه هایی کمتر از مختارنامه است؟ دلیل اصلی این است که مختارنامه به متن حادثه عاشورا نمی پردازد و پس از اتمام آن به حواشی می پردازد. در مجموعه هایی که به خود شخصیت بزرگانی مثل ائمه و انبیاء پرداختیم و مقایسه با زمانی که قصه های حاشیه ای در مورد آنها تعریف کردیم از حاشیه به متن رسیده ایم و موفق تر بودیم، دلیل واضح آن هم این است که بضاعت تصویر خیلی کم است و تسلط کارگردانان و فیلمنامه نویسان کمتر است و همچنین مناقشات تاریخی هم هست.

وی افزود: مثلا در فیلم «رستاخیز» از نماز ظهر عاشورا که نشان داده مسئله بود تا اجزایی که در عصر عاشورا و حتی وقایع قبل از آن رخ داد، تصویر هرکسی از عاشورا قطعا با تصویر فیلم مغایرت دارد و باعث مشکل می شود. مسئله فیلم رستاخیز هم همین است که نیت خالص با کم دقتی همراه بود که نباید اصل داستان را کامل نشان داد البته خود نمایش اثر وضعی دارد اما اتفاقات ناگواری برایش محتمل است که متاسفانه رخ داد ولی در مورد فیلم «محمد رسول الله (ص)» آقای مجیدی تفاوتی داریم که در این فیلم اساسا به دوران حکومت پیامبر کاری نداریم و یک مقطع شعب ابی طالب را داریم و بعد متن اصلی فیلم که دوران کودکی پیامبر است. دوران کودکی هم ملاحظات جهان اسلام و ملاحظات کشور خودمان لحاظ شده و چهره پیامبر نشان داده نشده است و آن بحث نورانی کردن کمتر است ولی دوره کودکی ایشان مهم است به این خاطر که با اتفاقاتی همراه شده است.

انصاری سپس به دلایل پرداختن به مقطع کودکی پیامبر در فیلم اشاره کرد و گفت: در این سال ها از مدعیان آزادی بیان توهین های متعدد و بی منطق و احساسی به پیامبر را دیدیم که در جهت خدشه دار کردن این چهره نورانی بوده است. پرداختن به دوران کودکی پیامبر که همراه با معصومیت کودکانه است می تواند تبلیغ خوب و زیبایی از چهره ایشان باشد تا اینکه در مورد جنگهای پیغمبر و دوران حاکمیت ایشان صحبت کنیم، گرچه وفاق جهان اسلام سخت به نظر می رسد ولی نزدیکی و رسیدن به دوران کودکی پیامبر کمکی شده که در جهان اسلام و مخاطبان غیر مسلمان وفاق ایجاد کند.

این کارشناس افزود: بحث دیگر این است که شخصیت های نورانی مثل حضرت عبدالمطلب، حضرت ابوطالب در تاریخ اسلام کمتر دیده شده اند و کمرنگ هستند در حالی که این شخصیت ها بر پیغمبر تاثیر دارند به این خاطر که بر اساس اعتقاداتمان تاکید داریم که اینها موحد بوده اند یعنی پیغمبر در خانواده ای رشد یافتند که موحد هستند و این خانواده توحیدی هستند پس در نتیجه مخالفت هایی که با پیامبر انجام می شود قابل فهم تر است و تبار پیامبر برایمان عینی تر است.

وی ادامه داد: برایمان بحث است که چرا اینقدر رژیم اشغالگر قدس با دولت اسلامی مسئله دارند، این مسئله دیروز و امروز نیست و متن آیه قرآن در روح کلی فیلم جریان دارد. در آیه 82 سوره مبارکه مائده خداوند تاکید می کند دشمن ترین دشمنان با مسلمانان مشرکین و یهود و نزدیکترین انسان به مسلمین نصارا هستند و دلیلش این است که دنیاگریزند و روحیه استکباری ندارند، یکی از شان نزول های این آیه داستان مهاجرت جعفر به حبشه و ملاقات با نجاشی است که پایگاهی برای مسلمین ایجاد می شود و عده ای از طرف نجاشی می آیند و مسلمان می شوند، این را خیلی خوب در فیلم می بینیم که پیامبر به عنوان موعود توسط ادیان مختلف انتظار کشیده می شد اما وقتی پیغمبر در جای غیر قابل باور یعنی در خانواده ای غیر یهود به دنیا می آیند شروع به مخالفت می کنند، پس این پدیده امروز و زائیده این سالها نیست بلکه مخالفتی دامنه دار است و روایات مستندی هم دارد.

سپس سجاد اسلامیان به بازتاب های خارجی فیلم محمد رسول الله (ص) پرداخت و گفت: واکنش های منفی قبل از آغاز تصویربرداری از سال 90 شروع شده بود و علت اصلی که عنوان می شود چیزی ست که تحت عنوان تصویر سازی از پیغمبر اکرم (ص) یا تجفید سرچشمه می گیرد و می دانید در فیلم رستاخیز این را داشتیم که در میان اهل سنت شدت اعتقاد به اینکه نباید پیامبران و بزرگان دین تصویرسازی بشود بیشتر هست.

ایشان در ادامه گفت: در این فیلم کمی قبل از اکران و در این یک هفته پس از اکران سه طیف داریم، یکی طیف وهابیت در عربستان است که تندترین واکنش را دو روز پیش مفتی بزرگ وهابیون انجام داد و گفت این فیلم مجوسی است! یعنی همان نسبتی که بعثی ها زمان جنگ به ایرانی ها می دادند. معتدل تر از اینها الازهر است که تا الان به صورت رسمی بیانیه ای نداشته ولی به صورت غیررسمی اظهار نظر کرده اند که مهم ترین آن در شبکه های اجتماعی از معاون شیخ الازهر منتشر شده که فتوای دائمی الازهر را توضیح داده است، جریان سوم جریانیست که به اسلام سیاسی در میان اهل سنت می شناسیم که نمونه ی بارز این افراد جناب شیخ غرقاوی هستند که هم تصویر کشیدن پیامبر را تحریم کرده و از طرفی از اینکه فیلمی درباره پیامبر ساخته شده استقبال کرده است. الازهر از سالها پیش در مورد به تصویر کشیدن پیامبر ثابت بوده و یکسان حکم داده ولی عربستان یا جناب غرزاوی در مورد دو سریال عربی الحسن و الحسین و عمر فاروق ضد و نقیض عمل کرده و به این شدت واکنش نداشته اند که این واکنش سیاسی است و آنطور که آقای مجیدی گفته اند بعضی دلسوزان درباره این فیلم هستند که نگران عقاید مردم در میان اهل سنت و ... هستند و به حکم شرعیشان پایبند هستند که به اینها احترام می گذارم.

این کارشناس سینما درخصوص واکنش نخبگان و اندیشمندان جهان عرب بیان داشت: فیلم هنوز در کشورهای عربی دیده نشده و خیلی ها هنوز منتظرند، اما بعضا کسانی بوده اند که گفته اند فیلم را ببینید و بعد واکنش نشان دهید یا از این فیلم تعریف کردند و امیدوار بودند که در کشورهای عربی فیلم دیده شود. برخی جریان های سینماگر هم کمپینی را علیه برخی جریان های مذهبی راه انداخته اند و برای اکران فیلم در کشورهای عربی حمایت کرده اند.

وی افزود: جریان های دیپلماسی فرهنگی ما باید به شدت کار کنند و اگر قرار است فیلم برای کشورهای عربی پخش شود باید بسیار فعالیت کنند تا وحدت جهان اسلام تحقق یابد، بدون تبلیغ ممکن است نتیجه عکس در کشورهای عربی ایجاد شود.

در ادامه امیرعباس نیز در خصوص دیدگاه خود درباره فیلم «محمد رسول الله» بیان داشت: تاکید بیشتری دارم که باید این فیلم را دید، چون جای سینمای دینی همیشه یک جای خالی در سینمایمان بوده است. دیده شدن این فیلم و استقبال از آن و اینکه قشری را که خیلی وقت است سینما نرفته اند به این بهانه با سینما آشتی دهیم خیلی لازم و واجب هست. باید چنین فیلم هایی ساخته شود و نقد شود تا در محصولات بعدی بهتر شویم، فیلم رستاخیز از لحاظ سینمایی ایرادات زیادی دارد و در ذهنم این بود که دراماتیک ترین و جذاب ترین و عاشقانه ترین موضوع سینمایی غیر از موضوع عاشورا چه می تواند باشد؟ از هر جنبه نگاه کنید می توانست نقطه اوج باشد ولی محصول وقتی به نمایش درآمد و با نمایش یک روزه در سینما دیدیم که نمایش خنثی از این واقعه هست و تمام جذابیت های دراماتیک آن گرفته شده است، ولی برخورد بد با این فیلم و حواشی زیاد که جلوگیری از پخش کردند کار درستی نبود و باید اجازه اکران داده می شد تا روی آن بحث و نظر شود و آسیب شناسی شود ولی برخورد بسیار منفی موجب شد که خیلی از کارگردانان دیگر طرف این موضوع نیایند.

وی ادامه داد: فیلم محمد رسول الله (ص) به شکل دیگری تکرار شد و با اکران فیلم همه گفتند چرا این فیلم سالن های بیشتری دارد یا بلیطش گران تر است و یکسری فیلمسازان هم اعتراضات عجیب کردند و گارد گرفتند. گویا دوستان غربی بیشتر فیلم را دوست داشتند و نقدهای آن مثبت تر از عده ای از دوستان بود!

صباغ در مقایسه این فیلم با فیلم هایی همچون مریم مقدس، یوسف پیامبر، مختارنامه و ... بیان داشت: علیرغم ایرادات فیلمنامه و موارد دیگر فیلم محمد رسول الله (ص) در رتبه بالاتری از این آثار قرار می گیرد و جزو معدود فیلم هایی است که می توان آن را سینمای فاخر نامید. اکثر فیلم های ایران در جشنواره های خارجی به لحاظ تکنیکی و فرمی حرفی برای گفتن ندارند و معمولا به خاطر مضامین ملتهب و ... دیده می شوند، فیلم محمد رسول الله (ص) به لحاظ تکنیکی و فنی کاملا قابل رقابت با محصولات روز سینمای دنیاست.

این کارشناس سینما در مورد بازتاب فیلم در رسانه های مکتوب دنیا اظهار داشت: یکی ازنقدهایی که روی فیلم نوشته شده بود و در خبرگزاری ها هم منتشر شد برای یک نشریه فرانسوی به نام هافینگتن پست بود که فیلم را باشکوه دانسته بود و گفته بود یادآور فیلم های اسطوره ای مذهبی دهه پنجاه هست که همه احساسات خوب را منعکس می کند، در ادامه مقایسه ای با فیلم محمد رسول الله (ص) کرده بود و اشاره ای کرده بود که فیلم به تفکر شیعه نزدیکتر است. چون در فیلم خیلی معجزات می بینیم و گفته بود اگر فکر می کنید بی طرف است، اینطور نیست و به این بحث گران بودن فیلم اشاره شده بود که گران ترین محصول سینمای ایران است و اطلاعاتش هم برای مورخان کم بوده و از چند منبع اندک مذهبی گرفته شده و به چشم انداز، فیلمبرداری و موسیقی فیلم به عنوان نکات مثبت تاکید کرده بود ولی با این حال از شخصیت های کم تحرک و خنثای فیلم هم به عنوان نقطه ضعف فیلم اشاره کرده بود.

وی در ادامه گفت: روزنامه گاردین هم در نقد مثبت خود یک جمله کلیدی داشت که فیلم به طرز روشنفکرانه ای صادق، متعهد و شاعرانه است اما امیدواریم مجبور نباشیم آن را شجاعانه بخوانیم. شاید به این خاطر است که فیلمنامه تلاش کرده هیچ حساسیتی را به وجود نیاورد. فرانسیس پورت کاپولا فیلم اینک آخرالزمان که در فیلمبرداری جایزه اسکار برد یک نقطه مشترکی در اینجا بین فرانسیس پورت کاپولا و محمد رسول الله (ص) هست.

صباغ در مورد موسیقی فیلم خاطرنشان کرد: برای احساس خوبی که در نقد هافینگتن پست آمده موسیقی فوق العاده ی فیلم خیلی در خلق احساسات اثر داشته که برای آقای رحمان هست که هندی بوده و چندسال پیش از آئین بودا به اسلام روی آورده و در روزمه کاری اش هم جایزه .......... و هم جایزه برده است و دو اسکار هم گرفته است و یکی از نقاط قوت فیلم همین موسیقی است.

وی در ادامه، با اشاره به جلوه های ویژه بیان داشت: فیلم یک سکانس فوق العاده دارد که مربوط به لشکر ابرهه برای حمله به خانه خداست که اسکات اندرسن جلوه های ویژه اش را کار کرده که جلوه های ویژه کین کنگ، ترمیناتور 2، دروازه نهم استخوان های دوست داشتنی برای پیتر جکسون را کار کرده بود و جایزه اسکار نیز دریافت کرده است.

صباغ یکی دیگر از نکات مثبت فیلم را لهجه های آن عنوان کرد و گفت: لهجه ها خیلی خوب روی آن کار شده است. چه لحظه صحنه پادشاه حبشه و دیالوگ های آنجا، چه ساموئل یهودی، به لحاظ فنی فیلم خیلی حرف برای گفتن دارد. ولی فکر می کنم که در جاهایی از فیلمنامه کار غفلت هایی شده است. ولی حرف اولم را می زنم که باید تجربه ای داشته باشیم که بر اساس آن تجربه مسیری را آغاز کنیم و آن را بهتر کنیم. تا به حال برای پیامبرمان هیچ کار عملی انجام نداده ایم و این فیلم می تواند شروع خیلی خوبی باشد، تا سینمای ایران به ساخت آثار فاخر روی بیاورد و هم بزرگان دینی را واقعا به تصویر بکشیم و به جهانیان نشان دهیم، باید به دیده شدن فیلم کمک کنیم و جا برای نقد و نظر بیشتر باشد.

وی افزود: یکی از مدیران سینمایی در مورد تبلیغات فیلم گفته بودند که خیلی زیاد است و بوی اشرافی گری، رانت و حکومتی بودن می دهد و هیچ اطلاعاتی به مخاطب نمی دهد و فیلم را لو می دهد. سال گذشته شهر موش ها و سال های قبل اخراجی ها هر زمان و هر کانال تبلیغاتش را می دیدید، آیا فیلم محمد رسول الله (ص) در آن حد تبلیغ دارد؟ به نظرم خیلی کمتر است، متاسفانه به نام عدالت حرفهایی را می زنیم و انگ هایی می چسانیم! اشرافی گری چه معنایی دارد؟ همه باید تلاش کنند این فیلم دیده شود، این حرفها همان افراط و تفریط ها است که بیشتر جنبه دیده شدن دارد تا دغدغه دیگر.

همچنین مهدی انصاری در صحبت های پایانی خود درخصوص فیلم محمد رسول الله(ص) گفت: اساسا فیلم های دینی یا برایمان جنبه پیام دینی و یا جنبه تاریخی دارد، در فیلم آقای مجیدی شاید نگاه اول این باشد که جنبه تاریخی و اطلاعات تاریخی برایمان داشته باشد، اما اتفاقی که می افتد این است که مخاطبین بعد از فیلم به احساس خوبی می رسند و حال خوبی پیدا می کنند، نام این را باید چه چیزی گذاشت؟ آیا این یک پیام دینی است یا اثر یک فیلم تاریخی؟ بعد از آن هم نشاط هست و این اتفاقاتی است که باید کمی صبر کرد تا با گذشت زمان تحلیلش کرد. در ادبیات دینی نگاه به کعبه، قرآن، پدر مادر و ... عبادت است و بعد از آن نگاه احساس سبکی داریم، این احساس سبکی را باید چه تعبیر کرد؟ احساس سبکی بعد از دیدن فیلم پیغمبر چیست؟ احساس و حال خوب بر اساس این نیست که حواس تو را از مشکلات پرت کند، با علم به اینکه مشکلات داری احساس خوب داری و حس رشد داری که باید در مورد این صحبت کرد.

صباغ نیز نهایتا عنوان کرد: حتی کسانی که به فیلم ایراد و نقد داشتند یا از فیلم خوششان نیامده است فیلم را تا آخر دیده اند و وقتی این را کنار جشنواره فجر و آن ده روز می گذاریم چقدر فیلم ها و محصولات یک ساله را با عذاب می بینیم و شاید بعضی هایشان را تا 20 یا 40 دقیقه بیشتر نمی توانیم تحمل کنیم، این واقعا یک هنر است که سه ساعت فیلم تا پایان دیده می شود.

برنامه رادیویی سینمامعیار پنجشنبه‌ها ساعت 14:30 دقیقه از رادیو گفت‌وگو پخش می‌شود. برنامه‌ای با اجرای سید امیر جاوید و تهیه کنندگی و سردبیری محمد جواد طالبی که سعی دارد ضمن پرداختن به مسائل اساسی سینمای ایران سطح آگاهی مخاطب از فیلمهای روی پرده را بالا ببرد.