دکتر عبدالرسول خیراندیش، تاریخنگار و مترجم استاد گروه تاریخ دانشگاه شیراز در گفتوگو با خبرنگار ظهار کرد: کتاب «سواحل خلیج فارس» را در دست انتشار دارم. این اثر ترجمه قسمتی از کتاب مفصل درباره جنوب ایران، عمان، عربستان، یمن و عراق است و گزارشی از سوی ماموران انگلیسی بهشمار میآید که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم نوشته شده است.
وی اظهار کرد: این گزارشها مدتها یک سند دولتی به شمار میآمد و منتشر نشده بود، اما بعدا از سوی جان گوردون لویمر، کنسول انگلیس در بوشهر تدوین شد و شخصی به نام رابرت بریدوود آنرا به چاپ رساند. این کتاب برای نخستینبار به زبان انگلیسی منتشر و بعدا به زبان عربی نیز ترجمه شد.
این تاریخنگار در شرح مراحل ترجمه و تالیف کتاب «سواحل خلیج فارس» افزود: کتاب همانطور که عرض کردم شامل گزارشهای مفصلی از جنوب ایران و برخی کشورهای عربی است که بنده تنها به ترجمه قسمت استان بوشهر فعلی آن مبادرت کردم که این قسمت شامل دشستان، تنگی، شیرکوه، تنگالی و... بود که وقت بسیاری صرف برگردان آن به فارسی کردم.
وی افزود: تا حدی باید بگویم من در این اثر چند کار انجام دادم؛ نخست بخشی از کتاب که مربوط به استان بوشهر میشد را جدا و ترجمه کردم. از طرفی مطالب آن را تنظیم و مدخلهایی به آن افزودم و تنویب آن از من است. همچنین دو مقدمه در آن گنجاندم و یک پیوست نیز اضافه کردم و فهرست اعلام مفصل آن نیز از سوی محمدرضا تبریزنیا انجام شد.
خیراندیش بیان کرد: در پانویس کتاب توضیحات مفصلی درباره برخی اسامی آوردهام و نامهایی نیز که اشتباه درج شده بود را در همین قسمت متذکر شدم. بنابراین باید بگویم این اثر بیشتر تالیف است تا ترجمه.
وی درباره مجلدهای بعدی کتاب «گزارشهای ماموران انگلیسی از جنوب ایران» عنوان کرد: بنده قصد داشتم که بخش دیگری از این کتاب را که شامل گزارشهای ماموران انگلیسی درباره بندرعباس، مکران و جنوب بلوچستان است را نیز ترجمه کنم، اما هم چشم من توانایی این کار سنگین را ندارد و همزمان بسیاری برای ترجمه این قسمتها که نام بردم، لازم است که بنده این وقت را ندارم.
استاد گروه تاریخ دانشگاه شیراز گفت: این کتاب، یک گزارش جغرافیایی دقیق و مفصل از دیدگاه ماموران انگلیس در بوشهر است که امروز ما برخی از اطلاعاتی را که در این متن آمده، در دسترس نداریم. ضمن اینکه این گزارشها یک منبع مفصل درباره خلیج فارس است که به عنوان یک سند رسمی نیز به شمار میآید.