به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه شرق؛ از زمانی که عباس‌میرزا، شاهزاده قجری و ولیعهد فتحعلی‌شاه به این نتیجه رسید که برای رسیدن به رشد و توسعه راهی جز تحصیل علم و فن وجود ندارد تاکنون نزدیک به دو قرن می‌گذرد. در طول این زمان الگوهای زیادی برای توسعه پیشنهاد شده است که اغلب آنها بر آموزش و تحصیل نیروی انسانی به‌عنوان کارگزاران توسعه تأکید دارند.
درحال‌حاضر نرخ باسوادی به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه در تمام دنیا شناخته شده است و به‌همین‌دلیل سازمان فرهنگی، علمی و تربیتی ملل متحد، یونسکو، سالانه آمار سواد خواندن و نوشتن جمعیت بالای ١٥ سال در دنیا را ارائه می‌دهد.
البته این آمار براساس اطلاعاتی است که خود کشورها از میزان باسوادی در کشورشان ارائه می‌دهند. براساس این آمار، درحال‌حاضر ٨٤,١ درصد مردم دنیا می‌توانند بخوانند و بنویسند. البته بین مردان و زنان از نظر نرخ باسوادی تفاوت‌های چشمگیری وجود دارد زیرا معمولا دسترسی زنان به آموزش سخت‌تر است و به‌همین‌دلیل نرخ باسوادی زنان خود یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی است و هرچه این نرخ در یک کشور بالاتر باشد، آن کشور توسعه‌یافته‌تر محسوب می‌شود.
یونسکو می‌گوید اکنون در کل دنیا ٨٨,٦ درصد مردان باسواد هستند درحالی‌که این عدد برای زنان ٧٩.٧ درصد است و تفاوتی ٨.٩ درصدی بین زنان و مردان در زمینه میزان باسوادی وجود دارد. در میان کشورهای جهان، هفت کشور فنلاند، نروژ، کره‌شمالی، لیختن‌اشتاین، جزایر نورفک، آندورا و لوکزامبورگ همه جمعیتشان باسواد هستند و از نرخ باسوادی صددرصد برخوردارند.
همچنین هفت کشور سیرالئون، اتیوپی، چاد، گینه، بورکینافاسو، نیجر و مالی کمترین نرخ باسوادی را دارند. در ایران براساس آنچه یونسکو اعلام کرده است ٨٦,٨ درصد جمعیت باسواد هستند که نرخ باسوادی مردان ٩١.٢ درصد و نرخ باسوادی زنان ٨٢.٥ درصد است و تفاوتی ٨.٧ درصدی بین زنان و مردان باسواد در کشورمان وجود دارد. اما وضعیت بی‌سوادی در جهان چگونه است؟ براساس آنچه یونسکو اعلام کرده، درحال‌حاضر ٧٧٥ میلیون بزرگ‌سال بی‌سواد در جهان وجود دارند که ٧٥درصد از آنها در ١٠ کشور هند، چین، پاکستان، بنگلادش، نیجریه، اتیوپی، مصر، برزیل، اندونزی و جمهوری دموکراتیک کنگو ساکن هستند. همان‌طور که مشخص است، این جمعیت در سه منطقه جنوب و غرب آسیا و کشورهای جنوب صحرای آفریقا متمرکز شده‌اند. دراین‌میان، زنان دوسوم جمعیت بزرگ‌سال بی‌سواد در سطح جهانی را به خود اختصاص می‌دهند.
در ایران تعداد بی‌سوادان براساس آنچه در سال گذشته توسط رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور بیان شد، ٢٠ میلیون نفر است.
به گفته «علی باقر‌زاده» از میان جمعیت ٧٠ میلیونی کشور حدود ٣٠ میلیون نفر سطح سوادشان حداکثر تا دوره راهنمایی است. ازاین‌میان حدود ٣,٥ میلیون نفر بی‌سواد مطلق در کشور وجود دارد. این در حالی است که براساس برنامه پنجم توسعه تا پایان سال ١٣٩٤ در کشور بی‌سوادی در گروه سنی ١٠ تا ٤٩سال باید ریشه‌کن شود. در حالی از آمار بی‌سوادی و کم‌سوادی در کشور صحبت می‌کنیم که بسیاری از متخصصان معتقدند برای برخورداری از سطح زندگی و کار بهتر اگرچه توان خواندن و نوشتن لازم است اما به‌هیچ‌وجه کافی نیست.