به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ دنيس ديدِرو، فيلسوف و دانشمند فرانسوی، پنجم اکتبر سال ۱۷۱۳ میلادی در شهر لانگِر فرانسه به دنيا آمد و تحصیلات اولیه خود را نزد عالمان فرقه یسوعی طی کرد و در همین دوره بود که به مطالعه کتاب علاقه‌مند شد و در این میان آثار کلاسیکی مانند هوراس و هومر نزد او محبوبیتی خاص پیدا کرد. با اینکه پدرش او را به تحصیل در رشته پزشکی و حقوق توصیه می‌کرد، وی بیشتر وقت خود را صرف مطالعه کتاب و تفریحات شبانه می‌کرد. با توقف حمایت‌های مالی پدر، دیدرو به ناچار در دفتر کار وکیلی به نام کلمان دوریس مشغول به کار شد و با گذشت دو سال کار در دفتر وکالت را رها و در یک کتابفروشی کار خود را آغاز کرد.
از ترجمه دیکشنری پزشکی تا تالیف نخستین دایره‌المعارف جهان
دیدرو که از اوایل دهه ۴۰ به عنوان مترجم کار خود را آغاز کرده بود، در طول این دوران «دیکشنری پزشکی» رابرت جیمز و آثار متنوع دیگری را به زبان فرانسه برگرداند. وی در سال ۱۷۴۶ میلادی کتابی فلسفی نوشت که تمام نسخه‌های این کتاب به واسطه عقاید ضدمسیحی آن از سوی پارلمان پاریس سوزانده شد. دیدرو در سال ۱۷۴۹ میلادی در کتابی با عنوان «نامه یک کور» به طرح پرسشی درباره وجود خدا پرداخت و به همین دلیل سه ماه به زندان افتاد.
«لغتنامه روشمند علوم» و «هنرها و صنایع» از دیگر آثار تاثیرگذار دیدِرو به‌شمار می‌روند. وی از اوایل سال ۱۷۴۵ تا اواخر ۱۷۷۲ به‌عنوان سردبیر و سرپرست گروه تدوین‌کننده «دائرةالمعارف جامع» مشغول به کار بود.
دیدِرو بیش از ۲۶ سال از عمر خود را صرف این اثر ۲۸ جلدی کرد و در نهایت ۱۷ جلد آن به‌صورت متن و ۱۱ جلد آن شامل تصاویر منتشر شد که به معرفی دستاوردهای گوناگون بشر در طول تاریخ می‌پردازد. در کنار اطلاعات مختصر و مفیدی که در این مجموعه در زمینه تمام علوم نظری آمده، در بخش نویسنده به مخالفت با قدرت و صلاحیت رهبری کلیساهای کاتولیک پرداخته است.
انتشار ۳۲۸ دایره‌المعارف در ۳۶۵ روز
در یک سال گذشته ۳۲۸ عنوان دایره‌المعارف در زمینه‌های مختلف علوم در کشور منتشر شده که ۱۷۵ عنوان از آن‌ها چاپ نخست و ۱۵۳ عنوان نیز تجدیدچاپی است. در این یک سال ۱۹۷ دایره‌المعارف تالیفی و ۱۳۱ اثر ترجمه شده راهی بازار نشر شده که سهم ناشران تهرانی از انتشار این کتاب‌ها ۲۳۹ عنوان بوده و سهم ناشران شهرستانی نیز از این بازار چاپ ۸۹ دایره‌المعارف بوده است.
در زیر گزیده‌ای از دایره‌المعارف‌های منتشر شده در یک سال گذشته (۱۳ مهر ۹۳ تا ۱۳ مهر ۹۴) معرفی شده‌اند.
«۱۰۰ حقيقت شگفت‌انگيز درباره آب و هوا»
كلر اليور؛ مترجم: مسعود سلطانی - ذكر - ۴۸ صفحه - وزيری (شوميز) - چاپ ۳ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۴۲۰۰۰ ريال.
«۱۰۰ حقيقت شگفت‌انگيز درباره اقيانوس‌ها»
كلر اليور؛ مترجم: پريسا همايون‌روز - ذكر - ۴۸ صفحه - وزيری (شوميز) - چاپ ۳ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۴۲۰۰۰ ريال.
«۱۰۰ حقيقت شگفت‌انگيز درباره علم»
استيو پاركر؛ مترجم: مسعود سلطانی - ذكر - ۴۸ صفحه - وزيری (شوميز) - چاپ ۳ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۴۲۰۰۰ ريال.
«۱۰۰ حقيقت شگفت‌انگيز درباره فضا»
سو بكليک؛ مترجم: مسعود سلطانی - ذكر - ۴۸ صفحه - وزيری (شوميز) - چاپ ۳ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۴۲۰۰۰ ريال.
«۱۰۰ حقيقت شگفت‌انگيز درباره كره زمين»
پيتر ريلی؛ مترجم: مسعود سلطانی - ذكر - ۴۸ صفحه - وزيری (شوميز) - چاپ ۳ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۴۲۰۰۰ ريال.
«آشنايی با آبزيان (دانستنی‌های علمی برای كودكان و نوجوانان)»
گردآورنده: سميه مظفری - شهرزاد - ۲۴ صفحه - رحلی (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۳ - ۱۰۰۰ نسخه - ۶۰۰۰۰ ريال.
«اربابان سينما: پول و قدرت در هاليوود»
ادوارد. جی. اپستين؛ مترجم: الهام شوشتری‌زاده؛ زيرنظر: مجيد شاه‌حسينی - سايان - ۳۸۶ صفحه - رحلی (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۵۰۰ نسخه - ۴۵۰۰۰۰ ريال.
«از پرندگان قابل شكار چه می‌دانيم؟»
مسعود عطوفت شمسی - جاويدان، بدرقه جاويدان - ۳۶ صفحه - رقعی (شوميز) - چاپ ۲ سال ۱۳۹۴ - ۵۰۰ نسخه - ۳۰۰۰۰ ريال.
«اطلاعات عمومی پيام»
سيدمحمود اختريان؛ به‌اهتمام: محمد عالمگير تهرانی؛ ويراستار: ناهيد فرشادمهر - عالمگير - ۸۳۲ صفحه - جيبی (گالينگور) - چاپ ۳ سال ۱۳۹۴ - ۳۱۰۰ نسخه - ۲۵۰۰۰۰ ريال.
«المعجم فی فقه لغه القرآن و سر بلاغته»
زيرنظر: محمد واعظ‌زاده خراسانی - مجمع البحوث الاسلاميه - ۹۴۲ صفحه - جلد ۲۸ - وزيری (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۴۷۰۰۰۰ ريال.
«اولين دائره‌المعارف طرز كار اشياء پيرامون ما»
كری لاو؛ اسميت پنی؛ مارگارت پريش - ليدا - ۱۲۸ صفحه - رحلی (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۲۲۰۰۰۰ ريال.
«به من بگو از همه چيز؟»
گروه مولفان؛ مترجم: قاسم قاليباف؛ ويراستار: رضا شيرازی - پيام آزادی - ۲۰۸ صفحه - وزيری (گالينگور) - چاپ ۵ سال ۱۳۹۳ - ۱۰۰۰ نسخه - ۵۷۰۰۰۰ ريال.
«پوشاک در ايران‌زمين (مصور)»
مترجم: پيمان متين مقدمه: علی بلوكباشی - موسسه انتشارات اميركبير - ۵۰۴ صفحه - وزيری (گالينگور) - چاپ ۴ سال ۱۳۹۳ - ۱۰۰۰ نسخه - ۲۴۰۰۰۰ ريال.
«چراهای شگفت‌انگيز: دايناسورها: پاسخ به سوال‌های كودكان و نوجوانان»
رود تئودور؛ مترجم: رويا خوئی؛ ويراستار: شهرام رجب‌زاده - محراب قلم، كتاب‌های مهتاب - ۳۲ صفحه - رحلی (شوميز) - چاپ ۲۵ سال ۱۳۹۴ - ۲۲۰۰ نسخه - ۵۰۰۰۰ ريال.
«حيوانات»
جو كانر؛ مترجم: فرزاد رضايی؛ ويراستار: هديه افشار - آبشن - ۵۸ صفحه - خشتی (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۲۰۰۰ نسخه.
«حيوانات جهان را بهتر بشناسيم»
مسعود عطوفت شمسی - جاويدان، بدرقه جاويدان - ۶۴ صفحه - جلد ۲۰ - رقعی (شوميز) - چاپ ۲ سال ۱۳۹۴ - ۵۰۰ نسخه - ۳۰۰۰۰ ريال.
«دائره‌المعارف بزرگ اسلامی: ثابت‌بن محمد جرجانی – جزء»
زيرنظر: محمدكاظم موسوی بجنوردی - مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامی - ۷۷۸ صفحه - جلد ۱۷ - رحلي (گالينگور) - چاپ ۲ سال ۱۳۹۳ - ۵۰۰ نسخه - ۵۵۰۰۰۰ ريال.
«دائره‌المعارف گل و گياه: مركبات»
حسين متقی - سپيدان - ۴۱۲ صفحه - جلد ۵ - وزيری (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۲۵۰۰۰۰ ريال.
«دائره‌المعارف گياه‌درمانی ايران»
احمد حاجی شريفی - حافظ نوين - ۱۰۸۰ صفحه - وزيری (گالينگور) - چاپ ۱۳ سال ۱۳۹۴ - ۵۰۰۰ نسخه - ۳۰۰۰۰۰ ريال.
«دانستنی‌های دانش‌آموزی: همراه با مطالب علمی و آموزشی مورد نياز دانش‌آموزان»
حسين عباس‌زاده - موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی ضريح آفتاب - ۱۱۲ صفحه - جلد ۱ - وزيری (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۳۰۰۰ نسخه - ۴۵۰۰۰ ريال.
«دانشنامه رياضی»
پرويز شهرياری؛ حميدرضا اميری؛ يدالله ايلخانی‌پور - كانون فرهنگی آموزش - ۸۸۰ صفحه – رقعی (شوميز) - چاپ ۲ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۲۹۰۰۰۰ ريال.
«دانشنامه ايران»
زيرنظر: محمدكاظم موسوی بجنوردی - مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامی - ۸۶۰ صفحه - جلد ۴ - رحلی (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۲۰۰۰ نسخه - ۷۰۰۰۰۰ ريال.
«دانشنامه پزشكی»
زيرنظر: شورای علمی دانشنامه پزشكی؛ ويراستار: ريما مرشد؛ ويراستار: كامبيز بنی‌هاشمی - بنياد دانشنامه‌نگاری ايران - ۱۰۶۸ صفحه - رحلی (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۱۰۰۰ نسخه - ۶۰۰۰۰۰ ريال.
«دانشنامه دانشنامه‌ها»
اصغر اسمعيلی - بنياد دانشنامه‌نگاری ايران - ۲۴۸ صفحه - وزيری (شوميز) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۵۰۰ نسخه - ۱۷۰۰۰۰ ريال.
«دانشنامه كامپيوتر = Computer»
مايک گلداسميت؛ مترجم: شراره اسماعيل‌نمازی؛ ويراستار: ليلا مينايی - ايده‌پردازان چكاد - ۷۴ صفحه - رحلی (گالينگور) - چاپ ۱ سال ۱۳۹۴ - ۲۰۰۰ نسخه - ۲۲۰۰۰۰ ريال.
«دانشنامه فشرده بدن انسان»
ديويد برنی؛ مترجم: مجيد رضائی‌راد؛ محمدرضا سيداحمديان - موسسه فرهنگی مدرسه برهان - ۲۱۶ صفحه - وزيری (گالينگور) - چاپ ۷ سال ۱۳۹۳ - ۱۵۰۰ نسخه - ۳۰۰۰۰۰ ريال.
«دانشنامه موضوعی دانش و فناوری: زمين، فرزند خورشيد»
مترجم: نعمت‌الله گلستانيان - مبتكران،پيشروان - ۱۱۶ صفحه - (در۹جلد ) - جلد ۱ - رحلی (شوميز) - چاپ ۲ سال ۱۳۹۳ - ۲۰۰۰ نسخه - ۱۷۵۰۰۰ ريال.
«دانشنامه موضوعی دانش و فناوری: مواد و فناوری»
مترجم: نعمت‌الله گلستانيان - مبتكران،پيشروان - ۱۱۲ صفحه - (در۹جلد ) - جلد ۵ - رحلی (شوميز) - چاپ ۲ سال ۱۳۹۳ - ۲۰۰۰ نسخه - ۱۷۵۰۰۰ ريال.
«دانشنامه‌ی موضوعی دانش و فناوری: نور و انرژی»
مترجم: نعمت‌الله گلستانيان - مبتكران،پيشروان - ۱۴۸ صفحه - (در۹جلد ) - جلد ۶ - رحلی (شوميز) - چاپ ۲ سال ۱۳۹۳ - ۲۰۰۰ نسخه - ۲۰۰۰۰۰ ريال.
«دانشنامه موضوعی دانش و فناوری: نيرو و حركت»
مترجم: نعمت‌الله گلستانيان - مبتكران،پيشروان - ۱۶۴ صفحه - (در۹جلد ) - جلد ۷ - رحلی (شوميز) - چاپ ۲ سال ۱۳۹۳ - ۲۰۰۰ نسخه - ۲۱۰۰۰۰ ريال.