به گزارش فرهنگ امروز به نقل از هنرآنلاین؛ احتمالا فکر می‌کنید اولین نوبلیست عجیب غریب تاریخ سیاستمدار معروف انگلیسی وینستون چرچیل باشد، اما نه تاریخ حواشی نوبل مطول‌تر از این حرف‌هاست. هر چند خیلی‌ها هنوز هم فکر می‌کنند چرچیل برنده نوبل صلح شده بوده؛ اما نه واقعیت دارد: آقای چرچیل برنده نوبل ادبیات شده بود. به اسامی عجیب غریب نوبلیست دست کم ۲۰ عنوان دیگر می‌شود اضافه کرد. پرداختن به جزئیات حواشی نوبل مجال بسیار مفصلی می‌طلبد چرا که جایزه ادبی نوبل دست کم هر پنج سال با اعطای جایزه به یک کاراکتر عجیب به حواشی‌ای که همیشه دور و برش هست دامن می‌زند. اما در این مجال اندک بد نیست اشاره‌ای کنیم به اینکه نوبل خیلی اوقات با انتخابات عجیبش از اعتبار خود در میان مخاطبان حرفه‌ای ادبیات کم می‌کند.
آخرین انتخاب نوبل پیش از آنکه انتخابی ادبی باشد؛ انتخابی غیرادبی و البته تا حدودی سیاسی بوده است. گویا اعضای آکادمی نوبل سر عناد با روسیه هم شده گفتند این جایزه را ببخشیم به الکسیویچ؛ نویسنده‌ای که ابدا کارنامه درخشانی در حوزه ادبیات ندارد. کافی است سری بزنید به گوگل و اسم لاتین ایشان را جست و جو کنید. اما آکادمی نوبل از این کارها زیاد می‌کند.
سِلما لاگرلوف را می‌شناسید. این نویسنده سوئدی اولین زن برنده جایزه نوبل در ادبیات است. و البته که سوئدی هم هست. بد نیست بدانید که ۵ سال بعد از دریافت نوبل به عضویت آکادمی سوئد هم درآمد.
"ورنر فون هایدنشتام" را چه، می‌شناسید؟ او هم سوئی است... او هم برنده نوبل ادبیات در سال ۱۹۱۶ است و البته که ۴ سال پیش از دریافت نوبل یعنی در سال ۱۹۱۲ به عضویت آکادمی سوئد درآمده بود.
"اریک اکسل کارلفلدت" نوبلیست بعدی سوئدی است. او استثنائا بعد از مرگش صاحب نوبل شد؛ در سال ۱۹۳۱. باز هم اجازه دهید بنویسیم که او هم از سال ۱۹۰۴ عضو آکادمی نوبل بود.
پار فابیان لاگرکویست هم نمی‌شناسید، نه؟ معلوم است نوبلیست‌های سوئدی اصلا بنام نیستند. اما خب ایشان هم برنده نوبل در سال ۱۹۵۱ شد. لازم است به این هم اشاره کنیم که او هم استثنائا سوئدی و استثنائا از سال ۱۹۴۹ تا سال ۱۹۷۴ عضو آکادمی نوبل بود.
دیگر ازتان نمی‌پرسیم و مطمئنیم برندگان سوئدی نوبل ۱۹۷۴ را نمی‌شناسید: "هری مارتینسون" و "ایونید جانسون". این دو نفر هم استثنائا عضو آکادمی بودند.
گویا تنها برنده سوئدی نوبل که عضو آکادمی نبوده توماس گوستا ترانسترومر بوده. نویسنده و شاعری که همین امسال درگذشت. هر چند از این موضوع هم چندان مطمئن نیسیتم.
نوبل ۲۰۱۵ و روزنامه نگاری به نام سوتلنا الکسیویچ
برنده نوبل امسال هم همچون بسیاری از نوبلیست‌های سال‌های مختلف، سوال بزرگی برای مخاطبان ادبیات به وجود آورد. اینکه چرا واقعا جایزه هفت میلیارد تومانی و معتبر جهانی نوبل از آن روزنامه نگاری بشود که نمی‌توان او را نویسنده‌ای تراز اول، یا رمان نویس، داستان کوتاه نویس یا شاعر دانست. الکسیویچ روزنامه نگاری محقق است که همیشه دست به نوشتن آثاری مستند و غیر داستانی زده است که البته به لحاظ کمی نیز صاحب آثار زیادی نیست.
نوبل امسال هم، دغدغه مطالعه را محو کرد
همانطور که گفتیم سوتلنا الکسیویچ برنده نوبل سال ۲۰۱۵ بیش از همه ژورنالیستی مستندگراست تا نویسنده آثار داستانی و ادبی. بیشتر کتاب‌های او هم - که البته پر شمار نیست- آثاری درباره جنگ و علیه سیاست‌های روسیه است. برای همین هم با همه این احوالات اعطای جایزه نوبل به نویسنده‌ای مثل الکسیویچ یک ویژگی مثبت هم دارد؛ اینکه لازم نیست نویسنده‌ای که در حوزه ادبیات شاهکاری خلق نکرده است وقت‌مان را بگیرد.
در نشست "نوبل و مترجمان" كه چهارشنبه هفته گذشته با حضور لیلا سبحانی، مهدی غبرایی، خجسته كیهان، فؤاد نظیری و محمد حسینی برگزار شد، مهدی غبرایی به این موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: خانم استولانا آلكسوویچ را نمی‌شناختیم. امسال وقتی نام او را شنیدم به جای این‌كه ناراحت شوم خوشحال شدم چون باری از روی دوش من برداشته شد. دیگر لازم نیست كتاب‌های او را بخوانم و ترجمه كنم چون كتاب‌های او جزو علایق من نیست. اگر رمان بود می‌خواندم اما به این دلیل به اعضای كمیته نوبل تبریك می‌گویم كه مرا خلاص كردند.