به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نشست نقد و بررسی مجموعه «مطالعات قرآن و حدیث» (سه‌شنبه، ۱۹ آبان ماه) با حضور حجت‌الاسلام سید محمدعلی ایازی، قرآن‌پژوه، امیر مازیار، پژوهشگر و یکی از دست‌اندرکاران انتشارات حکمت، مهرداد عباسی، دبیر مجموعه «مطالعات قرآن و حدیث»، محمدکاظم رحمتی، عضو هیات علمی بنیاد دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و مرتضی هاشمی‌پور، به عنوان دبیر نشست در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.
تاثیر «شریعت‌گرایی» در تحقیقات
حجت‌الاسلام ایازی گفت: مجموعه «مطالعات قرآن و حدیث» که شامل دایره‌المعارف قرآن نیز می‌شود، مجموعه‌ای مهم و اساسی مطالعات قرآنی از نگاه «دیگرانی» است. سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که این مطالعات چه آثاری در حوزه تحقیقات ما دارد؟ و به لحاظ فرهنگی و پژوهشی چگونه این مطالعات بر اقدامات علمی ما تاثیرگذار است؟ در دوره‌ای از تاریخ ایران مسائل تحقیقاتی تنگ‌تر و محدود‌تر شد و فرهنگ بالنده ایران را دچار مشکل کرد و به نوعی به «شریعت‌گرایی» مبتلا شدیم که همه چیز را از مجرای قالب خاصی ببینیم.
وی با بیان این‌که، انتشار این مجموعه از سوی نشر حکمت، کاری کارستان است، اظهار کرد: مجموعه‌ای اینچینی، پس از چند دهه، اهمیت خود را نشان می‌دهد. مطالعات امروز اسلام‌شناسی از سوی غربیان و مستشرقان همدلانه شده و به طور کامل از نظام‌های سیاسی جدا شده است، هرچند آنها در مطالعات به مبانی خود متکی هستند و ما نیز در مطالعات اسلامی به مطالعات خودمان متکی هستیم. در جهان امروز، مستشرقان برای آراء خود در اسلام‌شناسی «تز» صادر می‌کنند و نظریه‌پردازی می‌کنند. مرحوم علامه طباطبایی (ره) نیز در تفسیر «المیزان» با طرح موضوع تفسیر «قرآن به قرآن» نظریه‌ای را طرح می‌کنند.
انتشار مجموعه؛ به مثابه انتقال فرهنگ
وی با اشاره به این‌که، مطالعات اسلامی در حال تبدیل شدن به حوزه‌ای میان‌رشته‌ای است، اظهار کرد: یکی از فواید نشر این مجموعه، آشنایی محققان ایرانی با اصول و روش‌های محققان خارج از مرزهای ایران است. تاثیر این مجموعه به وضوح در دانش‌افزایی ما در مطالعات قرآنی بومی دیده می‌شود.
ایازی ادامه داد: انتخاب این مجموعه برای انتشار، یک نوع انتقال فرهنگی به شمار می‌آید. اگر بخواهیم به یک نقد عالمانه دسترسی داشته باشیم باید به شناخت درست برسیم. مجموعه حاضر، با نثری روان می‌تواند به این شناخت کمک کند.
این پژوهشگر حوزه دین با بیان این‌که محققان ایرانی هنوز نتوانسته‌اند مبانی تفسیری خود را منقح کنیم، گفت: اگر ما اعتقاد به فرهنگ خودمان داریم و آن را درست می‌دانیم باید تحمل نقد را داشته باشیم.
مطالعات اسلامی؛ دریچه‌ای نو به تحقیقات
امیر مازیار، پژوهشگر فلسفه و یکی از دست‌اندرکاران انتشارات حکمت، در ادامه این نشست گفت: اهمیت مطالعات اسلامی از چند جنبه دارای اهمیت است. مطالعات اسلامی که حاصل کار علمی غربیان و مستشرقان است به ما توان این را می‌دهد را با نگاه «دیگران» نسبت به خودمان آشنا شویم. این نگاه دیگرانی، دریچه‌ای جدید به اسلام را برای ما می‌گشاید.
وی در ادامه سخنانش به «روش» و اهمیت آن در مطالعات قرآنی پرداخت و افزود: کارهای تحقیقاتی ما بسیار ضعیف شده است. اساسا مطالعات اسلامی به معنای جدید ادامه مطالعات معلوف ما نیست. این مطالعات نگاه جدیدی به سنت و تاریخ دارد. عده‌ای در همان روش‌های سنتی و معلوف باقی مانده‌اند و عده‌ای نیز رابطه‌شان با سنت گسسته شده است. مطالعات اسلامی برآمده از گفتمان فرهنگی در فضای جدید است.
کتاب‌های برگزیده کتاب سال را دریابیم
در ادامه نشست مجموعه «مطالعات قرآن و حدیث» محمدکاظم رحمتی، درباره دو کتاب «تاریخ‌گذاری حدیث» و «شفاهی و مکتوب» گفت: این دو کتاب از مجموعه «مطالعات قرآن و حدیث» به چاپ رسیده است. کتاب «شفاهی و مکتوب» به عنوان اثر برگزیده در کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد و انتشارات حکمت آن را در این مجموعه ترجمه و منتشر کرد.
وی اظهار کرد: نباید از کنار کتاب‌های برگزیده سال به این آسانی گذشت، کتاب‌هایی که ۵۰ سکه بهار آزادی به عنوان جایزه دریافت می‌کنند، باید در نظام تحقیقاتی کشور خودی نشان بدهند و ترجمه شوند. متاسفانه محققان ما، مشکل روشی دارند. انبوهی از اطلاعات در دسترس محققان ما است اما نمی‌توانیم آنها را سامان بدهیم. مطالعات اسلامی، ما را با یک بحثی آشنا می‌کند که آن تدوین میراث اسلامی است. این پژوهش‌ها، تحریفات را به کناری زده و لایه اصلی آن را نشان می‌دهند.
نشر «حکمت» را آکادمی می‌کنیم
مهرداد عباسی، دبیر مجموعه «مطالعات قرآن و حدیث» در ادامه این نشست گفت: در مجموعه حاضر، چهار مجموعه مقاله و یک کتاب به چاپ رسیده است. مهمترین نقص ما در قرآن و حدیث «درد بی‌مسالگی» است. پژوهش‌های ما در بسیاری از اوقات، پژوهش‌محور نیست. هدف ما از انتشار این مجموعه این است که مسائل موجود در دنیا را در رشته قرآن و حدیث مشخص کنیم.
وی افزود: این مجموعه درصدد است تا با رویکردی آکادمیک تصویری از دیدگاه‌های جدید را ارائه دهد و رهیافت‌های جدید در علوم انسانی را منتشر کنیم.
عباسی با اشاره به این‌که، نشر مجموعه از سال ۱۳۹۳ آغاز شده است، گفت: در نظر داریم انتشارات حکمت را به یک آکادمی تبدیل کنیم.
دبیر مجموعه «مطالعات قرآن و حدیث» ادامه داد: پراستفاده بودن کتاب‌ها، یکی از مهمترین معیارهای ما در انتخاب کتاب بوده است. در این مجموعه در تلاش هستیم تا آنچه در خارج اتفاق می‌افتد را ارائه دهیم.