به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نشست هفتگی شهر کتاب با عنوان «سفری فرهنگی از ایران تا چین» به بحث و گفت‌وگو درباره دو کتاب «یاد گذشته و اندیشه‌ی آینده» و «یاداشت‌های پکن» و اهدای هشتمین دوره جایزه «مهتاب میرزایی» اختصاص داشت. این نشست با حضور دکتر محمدعلی موحد، دکتر محمد دهقانی، علی میرزایی، دکتر عزت‌الله فولادوند، دکتر مصطفی ملکیان، طهمورث ساجدی، یحیی یثربی، آبتین گلکار و برخی چهره‌های دیگر سه‌شنبه ۱۹ آبان‌ماه در شهر کتاب برگزار شد.
به تازگی دو کتاب «یاد گذشته و اندیشه‌ی آینده» نوشته دکتر محمدعلی موحد و «یادداشت‌های پکن» نوشته دکتر محمد دهقانی به همت نشر نگاره‌ی آفتاب منتشر شده است. کتاب «یاد گذشته و اندیشه‌ی آینده» شامل ۱۰ مقاله در تاریخ ایران و صنعت نفت ایران است که دانش، بینش و نکته‌سنجی‌های دکتر محمدعلی موحد در باب تاریخ را در برمی‌گیرد. کتاب «یادداشت‌های پکن» حاصل اقامت چند ماهه دکتر محمد دهقانی برای تدریس زبان و ادبیات فارسی در پکن است که با نگاهی فرهنگی و تیزبین به تحولات فرهنگی چین می‌پردازد. این اثر، نفحه ملایم و ماندگاری از عبیر فرهنگ باستانی چین را به خواننده ایرانی می‌رساند.
مقاله‌های کتاب «یاد گذشته، اندیشه فردا» صبغه تاریخی دارند
موحد در معرفی کتاب «یاد گذشته و اندیشه‌ی آینده» گفت: در مقدمه این کتاب به پنج پند درباره تاریخ اشاره شده و پند پنجم که بنده می‌خواهم درباره آن سخن بگویم این است که زمانه ما به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد که حساب خود را به کلی از کشورهای دیگر جدا کند و در انزوای مطلق به سر برد. ارتباط‌ها لاجرم با برخوردها و اختلاف‌ها توام می‌شود و در اختلاف‌ها، این حقانیت و عدالت نیست که سخن آخر را می‌زند، نگاهی به تاریخ این مدعا را ثابت می‌کند. مثلا در رابطه با قیام امام حسین (ع) این که حق به جانب امام بود یا یزید، کسی شک ندارد که حق با ابا عبدالله است. ابن‌خلدون در این رابطه می‌گوید: امام حسین (ع) انسان بسیار ساده، خوش‌نیت و خوش‌باوری بود، زیرا حدس می‌زد که حتما در میدان نبرد حتما برنده می‌شود. در حالی که تاریخ چیز دیگری می‌گوید.»
وی ادامه داد: جای شکی نیست که در زمانه ما هیچ کشوری نمی‌تواند حساب خود را از دیگر کشورها جدا نگه دارد. در همین روزهای اخیر شاهد زنده داشتیم و آن دو کشور برمه و کوبا بودند، که چندین دهه درهای کشورشان را به روی دیگران بسته بودند و مخصوصا برمه که در انزوای کامل بود اما بالاخره مجبور شدند در این بازی شطرنج شرکت کنند. در این بازی باید مواظب ترفندهای کشور مقابل بود. در ارتباط بین کشورها، هیچ چیز از قبل تضمین شده نیست بلکه در این میان ما باید به رموز ارتباط تجهیز شویم.
این مورخ حوزه صنعت نفت بیان کرد: کتاب «یاد گذشته و اندیشه‌ی آینده» از ۱۰ مقاله تشکیل شده که همه این مقاله‌ها صبغه تاریخی دارند. علاوه بر این نامی که میرزایی، مدیر نشر نگاره‌ی آفتاب برای این کتاب انتخاب کرده، فوق‌العاده است. تاریخ یاد گذشته است اما یاد گذشته‌ای که منفصل از فکر آینده و حال باشد، هذیان است و به کار نمی‌آید و آدمی نباید وقتش را صرف این هذیان کند. در حالی که اگر ما یاد گذشته را مرور می‌کنیم باید یک چشم‌اندازی به حال و آینده داشته باشیم. بنابراین بنده مدعی هستم که در ۱۰ مقاله‌ای که در این کتاب تالیف شده، این نگاه تاریخی رعایت شده است.
«یادداشت‌های پکن»؛ نوشته‌ای صادقانه از پکن
دهقانی نیز که کتاب «یادداشت‌های پکن» را نوشته گفت: در این کتاب آنچه را که می‌توانستم بنویسم آورده‌ام اگرچه همه آنچه که در چین تجربه کرده‌ام را نمی‌توانستم در این کتاب بیاورم زیرا فرهنگ ما نمی‌پذیرد که همه اتفاتی که در چین رخ داد را من به نگارش در بیاورم با این همه فکر می‌کنم آنچه که نوشته‌ام به زبان صادقانه است و تا آن جا که می‌توانستم تلاش کردم نوشته‌ها بی‌طرفانه و صادقانه باشد و احساسات و دریافت‌های خودم را از پکن بیان کنم.
وی افزود: به نظر بنده انسان می‌تواند خود را در مقایسه با دیگران از جنبه فرهنگی و اجتماعی بشناسد. اگر ما به ملت‌های دیگر و فرهنگ آنها نظر نداشته باشیم، نمی‌توانیم دریابیم که ما چه چیزهایی داریم و از چه چیزهایی محروم هستیم. در نتیجه نمی‌توانیم نقاط قوت خودمان را تقویت و نقاط ضعف را برطرف کنیم. عجیب آن‌که ما ایرانی‌ها گویا از قدیم‌الایام از مواجهه با ملت‌ها و فرهنگ‌های دیگر خوداری می‌کردیم و خودمان را مرکز عالم هستی می‌دانستیم که البته در این پندار با چینی‌ها مشترک هستیم. البته فردی مانند ابن‌بطوطه که ایرانی نیست، از استثناهایی است که به سیر کشورها پرداخته است، اما ما در دوره مدرن است که تا اندازه‌ای خودآگاه و دیگرآگاه شدیم، به این معنی که دیگران را نیز به رسمیت شناختیم.
جنبه‌های نو از موحد در کتاب «یاد گذشته و اندیشه‌ی آینده»
محمدخانی نیز در این نشست گفت: کتاب «یاد گذشته، اندیشه‌ی آینده» کتابی شامل ۱۰مقاله است و این مقاله‌ها پیش‌تر از سوی مجله «نگاه نو» منتشر شده بود. علی میرزایی، سردبیر نگاه نو در مقدمه کتاب، با مقاله‌ای که در کتاب «جشن نامه دکتر محمدعلی موحد» نیز منتشر شده، در رابطه با استثناء بودن وی و قاعده‌ای که در علم و فرهنگ است، می‌نویسد: «استثنائی که در وی می‌بینیم و قاعده‌ای که در آثارش در حوزه ادبیات، تاریخ، حقوق و ترجمه همان‌طور که آشنایی دارید، مشاهده می‌شود این است که کارهای درجه یک و مورد ارجاع برای اهل فرهنگ هستند.»
وی افزود: آثار موحد در حوزه‌هایی که به نگارش درآمده‌اند، ممتازند برای مثال در حوزه ادبیات، کتابی که در رابطه با «مقالات شمس» تصحیح کرده و آثاری که درباره مثنوی معنوی، مولوی و شمس نوشته، مجموعه چهار جلدی که در رابطه تاریخ صنعت نفت انجام داده و هر دو جزء آثار برتر کتاب سال جمهوری اسلامی شدند، همچنین ترجمه «سفرنامه ابن‌بطوطه» دلیل استثناء بودن و جامع بودن وی است.
معاون فرهنگی شهر کتاب اظهار کرد: در کتاب «یاد گذشته، اندیشه‌ی آینده» ما جنبه‌های دیگری از موحد را می‌بینیم که وی در حوزه تاریخ چگونه نگاهی دارد؟ ضمن اینکه موحد نیز در این کتاب مقاله‌ای برای معرفی آن نوشته که به مفهوم تاریخ با استفاده از جمله‌ای از کتاب «تاریخ بیهق» اشاره کرده است و اصطلاح «اخبار و استغفار» به معنی آگاهی دادن و آگاهی جستن را آورده است.
برگزیدگان هشتمین دوره جایزه مهتاب میرزایی
این نشست با معرفی سه نفر به عنوان برگزیده در بخش ترجمه، تالیف و جوانترین همکار ادامه یافت و به برگزیدگان جوایزی از قبیل لوح یادبود، کتاب ادبیات مانوی و خودنویس پارکر اهدا شد.
جوایز این دوره جلد پنجم کتاب «کاشان» به کوشش بنیاد کاشان، خودنویس پارکر، کتاب ادبیات مانوی به کوشش نشر زهرایی و یک دوره فرهنگ کارا از سوی بهاءالدین خرمشاهی به شهیندخت خورازمی اهدا شد.
در بخش جوانترین همکار «نگاه نو» آریا قریشی معرفی و به وی لوح یادبود، خودنویس پارکر و کتاب ادبیات مانوی منتشر شده از سوی نشر زهرایی اهدا شد.
در بخش ترجمه دکتر حسین معصومی‌همدانی با مقاله «سوئیفت» برگزیده و به وی نیز هدایایی اهدا شد.
در بخش تالیف شهیندخت خوارزمی با مقاله «آیا زندگی خوب حق انسان است؟» معرفی و علاوه بر لوح یادبود، کتاب ادبیات مانوی و خودنویس پارکر یک دوره فرهنگ کارا از سوی بهاءالدین خرمشاهی به وی اهدا شد.
جایزه‌ای برای جوانترین همکارهای فصلنامه نگاه نو
علی میرزایی نیز در بخش اعلام برگزیده‌های هشتمین جایزه مهتاب میرزایی گفت: بنده از دوست عزیزم، عزت‌الله فولادوند سپاسگزارم که این اندیشه را در من تقویت کرد که مراسم جایزه را امسال در سالروز تولد دخترم برگزار کنیم.
وی ادامه داد: از برگزاری نخستین سال جایزه مهتاب که تا کنون هشت دوره از آن می‌گذرد، جایزه به جوانترین همکار داده نمی‌شد و چهار دوره است که این جایزه برای جوانترین همکار نیز در نظر گرفته شده است. این بخش پیشنهاد و ابتکار مادر مهتاب بود که به ما توصیه کرد به جوانترین همکار نیز هر سال جایزه بدهید، زیرا مهتاب نیز جوان بود که درگذشت. بر اساس همین پیشنهاد این بخش در جایزه مهتاب گنجانده شد و تا کنون در چهار دوره، چهار نفر را برگزیده است. در دوره نخست از آناهید خزیر و به ترتیب از محمد غفاری، الوند بهاری و علیرضا اکبری قدردانی شد و امروز نیز از آریا قریشی.
آریا قریشی، برگزیده بخش جوانترین همکار نگاه نو گفت: این جایزه به سه دلیل برای من ارزشمند است؛ نخست اینکه برای اولین‌بار است که من بابت نویسندگی جایزه می‌گیرم و این طعم خاصی برای من دارد. دلیل دوم این احترام گذاشتن به کاری است در هر سطحی که انجام شده و در این زمانه اندکی کمیاب شده است. قطعا رفتار این نشریه برای من بسیار باارزش است. مورد سوم اینکه درست است بسیاری از بزرگان اهل فرهنگ در نشریه نگاه نو قلم می‌زنند اما قدردانی از جوان‌ها از این لحاظ ارزشمند است که نشان می‌دهد دست‌اندرکارن این نشریه به نسل جدید هم توجه می‌کند.
مقاله «سوئیفت» ترجمه حسین معصومی‌همدانی
دکتر حسین معصومی‌همدانی برگزیده بخش ترجمه با مقاله «سوئیفت» که خود در این مراسم حضور نداشت، در پیامی برای حاضران فرستاده بود: «سوئیفت» فریادی از سر نوامیدی به نظر می‌آید. ظاهرا نویسنده نه امید چندانی داشته است که استعمارگران انگلیسی معنای حقیقی طنز تلخش را دریابند و نه چندان امیدوار بوده است که گزندگی لحنش استعمارشدگان ایرلندی را به خود بیاورد. اما نفس عمل ادبی او، صرف اینکه او این قطعه را نوشته است، نشان می‌دهد که به کلی هم ناامید هم نبوده است. گویی کلمات را رها کرده و تازیانه‌ای به دست گرفته و یا از واژه‌ها تازیانه‌ای ساخته است تا بهره‌ای از انسانیت که شاید در بیشتر مواقع خواب برود، اما در هیچ یک از ما به کلی نمی‌میرد، بیدار کند.»
«زندگی خوب حق انسان است» نوشته شهیندخت خوارزمی
شهیندخت خوارزمی، برگزیده بخش تالیف با مقاله‌ای با عنوان «زندگی خوب حق انسان است» گفت: در یافته‌های پژوهشی که انجام شده، نشان می‌دهد که درصد بالایی از مردم جهان حتی در آمریکا و اروپا از زندگی خود رنج می‌برند. همه تحلیل‌ها و پژوهش‌ها در پی پاسخ دادن به این پرسش انجام شده که نکند زندگی شاد و آرام به یک رویای دست نیافتنی تبدیل شده است! اگر این‌گونه باشد، پرسش اصلی این است که چرا ما به اینجا رسیدیم؟
مهتاب میرزایی (متولد ۱۹ آبان‌ماه ۱۳۶۰) همکار جوان فصلنامه نگاه نو، در تیرماه ۱۳۸۵ درگذشت. فصلنامه نگاه نو، برای زنده نگاه داشتن یاد و نام این همکار و برای ابراز احترام به او، تقدیم جایزه‌ای به نام «جایزه مهتاب میرزایی» را در برنامه سالانه خود قرار داده است. جایزه مهتاب میرزایی، در تیرماه هر سال، به پدیدآورنده یا پدیدآورندگانی پیشکش می‌شود که اثری ازآن‌ها (داستان، مقاله، ترجمه، نقد، عکس، شعر، طراحی و...) در فصلنامه نگاه نو به چاپ رسیده و خوانندگان نگاه نو، آن اثر را، با رای خود، به عنوان اثر برتر انتخاب کرده‌اند. این جایزه امسال به پیشنهاد عزت‌الله فولادوند به سالروز تولد مهتاب میرزایی تغییر یافت.