به گزارش فرهنگ امروز به نقل از هنر آنلاین؛ شاید خیابان ۱۶ آذر، تنها یک خیابان معمولی مانند تمام خیابان‌های شهر باشد که هر روز صد‌ها نفر از آن عبور می‌کنند. اما اتفاق مهم، حضور ساختمانی متعلق به دانشگاه تهران است که چندین ماهی است صدای عملیات بازسازی‌اش از جایی آن طرف نرده‌ها به گوش می‌رسد. شاید در ابتدا بسیاری با نگاه به محوطه بیرون این ساختمان آن را ساختمان خدمات درمانی دانشگاه تهران فرض کنند، همانطور که در سر‌در بیرونش نوشته‌اند. اما با ورود به ساختمان و پایین رفتن از پله‌ها با مکانی رو‌به‌رو می‌شوید که به گفته بسیاری شروع کننده جریان تئا‌تر دانشجویی و حتی پیشروی کشور بوده است. جایی که پشت درهای آن، صحنه‌ای وجود دارد که کسانی همچون حمید سمندریان، پری صابری، علی رفیعی، داریوش فرهنگ، مهدی هاشمی، اصغر فرهادی، محمد رحمانیان و بسیار بسیار از چهره‌های نمایشی برای اولین بار کارهای خود را آن‌جا اجرا کرده‌اند. تالاری که با خاطرات طلایی چندین نسل از تئا‌تر ایران پیوند خورده است.
از خاطرات پری صابری تا اجرای نمایش "ملاقات بانوی سالخورده" حمید سمندریان
نخستین بار این تالار ۴۷ سال پیش، یعنی سال ۱۳۴۷ تحت نظر اداره فعالیت‌های فوق برنامه دانشگاه تهران و به سرپرستی خانم پری صابری شکل گرفت. خانم صابری محل فعلی تالار را که یکی از انبارهای مخروبه دانشگاه بود، با تغییر کاربری به تالار مولوی تبدیل کرد. فعالیت این تالار به صورت رسمی با اجرای نمایش "ملاقات بانوی سالخورده" به کارگردانی حمید سمندریان (پدر تئا‌تر نوین ایران) در دی ماه ۱۳۵۱ هجری شمسی آغاز شد.
خانم صابری در این رابطه به هنرآنلاین می‌گوید: قبل از انقلاب مدیر فوق برنامه دانشجویان در دانشگاه تهران بودم. دانشگاه هم همیشه پر از انرژی جوانی است برای همین پیشنهاد ساخت تالار مولوی را دادم. همه مخالف بودند چون می‌گفتم تالاری می‌خواهم بسازم که اجازه خلاقیت‌های متعدد را به دانشجویان بدهد.
او ادامه می‌دهد: در جلساتی که می‌گذاشتیم همه با شک و تردید به من نگاه می‌کردند. من مسئله را به رئیس وقت دانشگاه مطرح کردم که از قبل او را در پاریس می‌شناختم. بیشتر آن‌ها در پاریس در کار‌هایم حضور داشتند. ویژگی‌های کار را به رئیس دانشگاه گفتم و او هم پذیرفت. مکان فعلی تالار انبار مخروبه‌ای بود که آن را تحویل گرفتم. همه می‌گفتند اینجا که جای تئا‌تر کار کردن نیست. ولی من اصرار می‌کردم آن را به من بدهند تا آن را بسازم.
صابری عنوان می‌کند: سقف سالن کوتاه بود که خواستم بلند شود و برای این کار باید رستوران دانشجویان را خراب می‌کردم! برای همین خواستم کف سالن را گودبرداری کنیم که باز هم امکان پذیر نشد و به تاسیسات لطمه می‌زد؛ برای همین همان مکان را آماده کردیم. آن زمان و دوره‌ای که تئا‌تر دانشجویی فعال بود ما رکن اصلی تئا‌تر کشور شده بودیم. مهدی هاشمی، دکتر کوثر و دکتر علی رفیعی همه برای اجرا آمدند. تالار پر کار شده بود و به واسطه آن دانشکده هنرهای زیبا و تالار فردوسی و غیره هم فعال شدند.
تاریخچه یک تالار نمایشی نوستالژی
اما تالار مولوی به خاطر نزدیکی‌اش به دانشگاه در سال ۱۳۵۹ هم زمان با انقلاب فرهنگی به مدت سه سال تعطیل شد و پس از بازگشایی از سال ۱۳۶۴ اداره آن به جهاد دانشگاهی واحد تهران واگذار شد. این تالار سال ۱۳۸۲ به خاطر بازسازی و تعمیرات مدت چهار ماه تعطیل بود که در این فرصت یک تالار دیگر هم به نام "سالن کوچک" در این مجموعه ساخته شد. تالار مولوی در سال ۱۳۸۹ از مدیریت جهاد دانشگاهی خارج شد و مجددا زیر نظر اداره کل امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران قرار گرفت.
سالن اصلی تالار مولوی با گنجایش ۱۷۰ نفر تماشاگر، با ابعاد ۱۷/۸۰ متر عرض در ۲۳/۵۰ متر طول و ارتفاع ۳ متر، یکی از بهترین سالن‌های Black Box ایران است که قابلیت جا به جای جایگاه تماشاگران را داراست.
سالن کوچک تالار مولوی هم گنجایش ۶۰ نفر تماشاگر، با ابعاد ۶ متر طول در ۵/۴۰ متر عرض و ارتفاع ۳ متر فضای خوبی را برای تجربه‌های دانشجویی در اختیار گروه‌ها قرار می‌دهد.
مدیران بسیاری چون پری صابری، علیرضا سمیع آذر، علی نوروز طلب، تاجبخش فنائیان، سعید کشن فلاح، محمد مختاری، مهدی مکاری و در سال‌های اخیر این مجموعه با عنوان مرکز تئا‌تر مولوی و زیر نظر اداره فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران و با مدیریت دکتر سعید اسدی فعالیت خود را ادامه داد. در حال حاضر مدیریت این مرکز به عهده امیر حسین حریری است.
این سالن با توجه به گذشت زمان و خارج شدن تجهیزات، استهلاک و نبودن شرایط اجرایی مناسب وارد دوره جدیدی از بازسازی شد. تعمیراتی که بیش از یک سال به طول انجامید و اکنون روزهای پایانی خود را پشت سر می‌گذارد و گروه‌های نمایشی می‌توانند در این سالن مجددا به صحنه بروند.
لباس نو بر تن تالار مولوی
تالار مولوی این روز‌ها، مراحل نهایی بازسایی خود را طی می‌کند. به این بهانه به خیابان ۱۶ آذر و این ساختمان قدیمی می‌روم. مقابل درهای ورودی تالار، اسکلت‌هایی آهنی و شن و ماسه ریخته شده است. به بخش اداری تالار که اکنون در کنار ساختمان تالار منتقل شده است می‌روم. امیرحسین حریری مدیر تالار به دلیل مشغله بسیار مراحل بازسازی و حضور در جلسه نمی‌تواند صحبت کند. بنابراین دقایقی در کنار آقایان اصغر حساس و اتابک اسدی که چند سالی است در این مجموعه مشغول به فعالیت هستند حرف می‌زنم. آقای حساس با بیان احساس‌اش نسبت به این تالار عنوان می‌کند: تالار مولوی برای افرادی مانند ما که تئا‌تر خوانده‌ایم، نوستالژی تعریف نشدنی است. همه خاطرات، اجرا‌ها و اولین برخوردهای خوبمان با تئا‌تر را در این مجموعه تجربه کرده‌ایم. همیشه امکانات خاصی که به لحاظ استاندارد بودن سالن و بلک باکس بودن که به کارهای تجربی را می‌دهد همیشه برای هر تئاتری که می‌خواهد کار کند، وسوسه‌انگیز است. بنابراین همیشه دلمان می‌خواهد این تالار کار کند و گروه‌های دانشجویی در آن مشغول فعالیت باشند.
اتابک اسدی هم در ادامه بیان می‌کند: آنچه من در ذهنم از تئا‌تر دارم، در مجموعه‌ای مانند تالار مولوی معنا پیدا می‌کند. ما در تالار مولوی زمانی که مراحل بازسازی آن انجام می‌شد جاهایی نیاز به تغییر داشت، ما ناراحت می‌شدیم بابت آن تغییرات. زیرا با تمام فضای آن مکان خاطره داشتیم. مجبور بودیم یکی از پلاتو‌ها را به اتاق برق تبدیل کنیم، با اینکه می‌دانستیم کار درستی قرار است اتفاق بیفتد، اما باز هم ناراحت بودیم.
وی ادامه داد: این مجموعه که بخش بازسازی کلی آن به پایان رسیده و نصب تجهیزات آن باقی مانده که با پایان آن، به زودی شاهد افتتاح آن خواهیم بود. هنوز نمی‌توانیم زمان دقیقی برای آن اعلام کنیم چراکه بستگی به کار پیمانکار دارد، نصب تجهیزات پیچیده و زمان بر است زیرا کلیه تجهیزت دو سالن اجرا در حال تغییر است و طبیعی است زمان بر خواهد بود. به زودی نشست رسانه‌ای خواهیم داشت و تمام جزئیات و زمان دقیق افتتاح و آغاز به کار تالار مولوی را اعلام خواهیم کرد.
او با تاکید بر اینکه تغییرات بسیاری در مرحله بازسازی تالار ایجاد شده است اظهار می‌کند: تالار دوباره سازی شد. غیر از اسکلت فلزی ساختمان و چهار دیوار اطراف آن باقی ساختمان تخریب و از نو ساخته شد. مقاوم سازی، افزایش ارتفاع و رسیدن آن به چهار متر و بیست سانتی متر، کابل کشی مجدد و تعویض سیستم برق و ایمن کردن آن، بهبود سیستم تهویه، اطفاء حریق، خروج اضطراری و... در آن ایجاد شد تا به آن استانداردی که مد نظر بود برسد.
او خاطرنشان می‌کند: من نمی‌تونم مراحل بازسازی این تالار را با جاهای دیگر مقایسه کنم، اما با توجه به اینکه تالار تحت نظر اداره طرح‌های پشتیبانی دانشگاه بوده است متخصصین معماری و سازه بر آن نظارت لازم را داشته‌اند. همانطور که می‌دانید دانشگاه تهران، دانشگاه مادر است و در تمام زمینه‌ها متخصص دارد. بخشی از تاخیر و زمان‌بر شدن بازسازی پروژه به خاطر مراحل تحقیقاتی و کار‌شناسی کار‌ها بوده است. هر اتفاقی که در مراحل ساخت و ساز رخ داده، توسط اساتید دانشگاهی و کار‌شناسان صورت گرفته است. البته در طی این مدت هنرمندان سر‌شناس تئا‌تر نیز با مجموعه در ارتباط بودند و ما را از نظرات و ایده‌هایشان بهره‌مند ساختند. هنرمندانی مانند فرهاد آئیش، دکتر علی رفیعی، حسن معجونی و...
حساس در رابطه با اعلام فراخوان و انتشار آن از طریق سایت تالار برای اجراهای نمایشی بیان می‌کند: فراخوان تالار مربوط به سال ۹۵ خواهد بود، زیرا تا پایان سال فرصت زیادی باقی نمانده است. سایت جدید امکان این را به وجود می‌آورد که علاقمندان با مراجعه به سایت و ثبت نام الکترونیکی و ارائه اطلاعات‌شان، در فراخوان شرکت کنند و تقاضاهای خود را ارائه دهند. با این روش از مراجعه‌های حضوری کاسته می‌شود و کار‌ها دقیق‌تر و بهتر انجام می‌شود. اکنون مراحل نهایی سایت انجام شده و قبل از بازگشایی تالار راه اندازی می‌شود.
همراه با آقای حساس، به داخل تالار می‌روم. فضای کلی تالار مراحل ساخت خود را پشت سر گذاشته و تنها می‌توان در گوشه و کنار آن تجهیزاتی مانند پرژوکتورهای نور، صندلی و سیم‌های برق و... را دید. سالن‌های اصلی و کوچک تالار با همان شکل پیشین خود باقی مانده است و تنها مراحل بهتر شدن را پشت سر گذاشته است. مانند تغییر اتاق فرمان سالن کوچک تالار و افزایش و ساخت اتاق‌های گریم و تعویض لباس. تنها کارگاه که در قسمت انتهایی مجموعه قرار داشت تخریب و تبدیل به پلاتو تمرین شده است. امید است در آینده در طرح توسعه دانشگاه، ساختمان پشت تالار خریداری و تبدیل به کارگاه شود.
معماران درباره بازسازی مولوی چه می‌گویند؟
مهندس شوبیری و کریم دژبان پیمانکاران مجموعه تالار مولوی‌اند. مهندس کریم دژبان یکی از مهندسین این تالار با اشاره به بازسازی کامل و دوباره مولوی می‌گوید: این تالار بازسازی نشده، در اصل دوباره سازی شده است. تمام دیوارهای آن تغییر کرده، دیوارهایی که ۲۰ سانتی متر قطر داشت اکنون سی سانت قطر دارند. یعنی مقاوم سازی برای استحکام آن شکل گرفته است.
او اضافه می‌کند: سیستم برق مجموعه کاملاعوض شده است. اینجا پیش از این دو تابلو برق داشت که یکی از آن‌ها ۱۵۰ آمپر و دیگری کمی ضعیف‌تر بود، اکنون دو تابلو برق ۴۰۰ آمپری دارد که کل مجموعه را پشیبانی می‌کند. یکی از این تابلو‌ها برای سالن اصلی و دیگری برای سالن کوچک، پلاتو، قسمت اداری و دستگاه‌های تهویه سالن است. دیمر سالن اصلی ۱۲۰ خط ظرفیت دارد که در تمام سالن آن را توزیع کردیم. سالن کوچک هم دیمر ۲۴ خط قرار است داشته باشد. سیستم تصویری برای مونیتورینگ و ضبط برنامه‌های دو سالن در نظر گرفته شده است.
کریم دژبان با بیان تغییراتی که در معماری این مجموعه ایجاد شده می‌گوید: پیش از این در سالن انتظار تالار که می‌ایستادید، در آبدارخانه، سرویس‌های بهداشتی مشخص بود، اکنون در یک راهرو تعبیه شده است. قسمت اداری از دو اتاق رئیس تالار و کارمندان تشکیل می‌شود.
او در بخش دیگری از سخنان خود اظهار می‌کند: سیستم تهویه کاملا عوض شده و دستگاه‌های تهویه نو درنظر گرفته شده است. کل مجموعه تالار مولوی به سه قسمت سالن اصلی و سالن کوچک/ پلاتو و اتاق‌های گریم و بخش اداری/ سالن انتظار و اتاق‌های فرمان تقسیم می‌شود. پلاتو قبلا وجود نداشت و در حال حاضر ساخته شده است.شاید اینجا سانت به سانت آن فکر شده و برای آن کار شده است و با همراهی مدیر عامل شرکت طاوس ارغنون و تمام مهندسین و کارمندان به ماهیت و مکان اجرایی درستی دست پیدا کرده است.