فرنگ امروز/ نصرت‌الله تاجیک . دیپلمات بازنشسته؛
توجه به کارکرد و نتایج تحرکات داعش علاوه بر اعمال خشونت تاکتیکی برای اهداف سازمانی و کسب قدرت، از آن جهت مهم است که داعش نه‌تنها مولود دخالت سیاسی و تصمیم‌سازی کشورهای عربی و غربی بلکه تحرکات سازمان‌های اطلاعاتی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است. تحرکاتی که باعث شده است سازمان‌های اطلاعاتی- امنیتی بر موج واقعیات اجتماعی- تاریخی سوار شوند تا به راحتی بتوانند از این طریق برای کسب منافع منطقه‌ای دست به تغییرات سیاسی و ژئوپلیتیک بزنند. نتیجه منطقی از سلسله اقدامات داعش از انفجار هواپیمای روسی گرفته تا انفجار در ناحیه جنوبی بیروت و انفجار فرانسه، این است که داعش دیگر یک گروه کوچک تروریستی محدود و منحصر به سوریه و عراق نیست که حتی با نیروی نظامی زمینی و بمباران هوایی بتوان آن را از بین برد یا ریشه‌کن کرد. داعش در این مدت کوتاه تبدیل به یک طرز فکر و نگرش ضدغربی شده است که حتی شهروندان غربی نیز می‌توانند آن را بپذیرند، تکثیر کنند و در راه اهدافش قربانی شوند. بنابراین با پیشرفت تدریجی و هرچند کم در مذاکرات وین درباره موضوع سوریه، اولین پیام سیاسی داعش به قدرت‌های بزرگ این بوده است که دیگر برای تغییر مسیر و مخالفت با داعش دیر است و حتی اگر آنها موفق به پایان‌دادن به بحران سوریه نیز شوند، در مبارزه با ایدئولوژی و سازمان و اهداف تکثیرشده داعش ناکام خواهند بود. حضور نیروهای بعثی باتجربه در میان نیروهایی که از نقاط مختلف جهان ابتدا در عراق و سپس در سوریه جمع شده بودند و بعد از سلسله مراحلی نام دولت اسلامی و سپس داعش بر خود نهادند نیز قابل توجه و هم یک پارادوکس است. طرفداران اندیشه بعث، طیفی را تشکیل می‌دهند که در یک تقسیم‌بندی کلی به کادرهای تئوریک و اجرائی تقسیم می‌شوند. بیشتر آنهایی که در عراق و سوریه حاکم بودند، کادرهای عملیاتی محسوب می‌شدند. گروه دیگر که بعثی متوازن نامیده می‌شوند و قوه عاقله و تفکری این گروه را تشکیل می‌دادند در پشت صحنه به طراحی و نظریه‌پردازی مشغول بودند و معمار بسیاری از تحولات در منطقه محسوب می‌شوند. اما به دلایلی نقش و تأثیر تحرکات آنان از سوی مراکز مطالعاتی و سازمان‌های اجرائی ایران مورد غفلت قرار گرفته است ولی در عوض سازمان‌های اطلاعاتی غربی و عربی توانستند به دلیل ارتباطات قبلی با افراد بعثی نفوذیافته یا همکار با داعش تعاملات نزدیکی با آنان برقرار کنند. اما نیروهای عملیاتی و کادرهای اجرائی بعثی که تابلوی این اندیشه هستند در طول حیات خود نشان داده‌اند که فاقد دید راهبردی و درازمدت هستند و بیشتر توان عملیاتی و مخصوصا تخریبی‌‌شان بر ذهن و روان آنان تأثیر گذاشته و نمی‌توانند دست به بازی‌های راهبردی بزنند. در این باره فرقی نیز بین حزب بعث و شاخه‌های گوناگون آن نیست، اما کلا اشتباهی هم که سازمان اطلاعاتی عربستان بعد از حذف صدام در سال ٢٠٠٣ توسط آمریکایی‌ها کرد و سیاست خارجی عربستان را نیز به دنبال خود کشید، گذاشتن پای خود در جای پای حزب بعث عراق بود. این اشتباه راهبردی سبب شد داعش با وجود جذابیت‌هایی که برای مسلمانان اهل سنت و مخصوصا جوانان در منطقه و غرب و شرق جهان داشت ناخواسته داخل حفره یا تور سازمان‌های اطلاعاتی بیفتد تا هرکدام به دنبال بهره‌برداری خود از این گروه باشند. یعنی نوع بازی داعش در منطقه به گونه‌ای پیش رفت که نقطه ثقل و تقاطع بسیاری از سیستم‌های اطلاعاتی و امنیتی در منطقه و خارج از آن باشد.
روزنامه شرق