به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه اعتماد؛ امنيت اخلاقي در شبكه‌هاي اجتماعي موضوع مهمي‌است كه نه‌تنها كاربران كه اكثريت جامعه ايراني را درگير خود كرده؛ موضوعي كه هفته گذشته و بارديگر با دستگيري و حواشي «پسر تلگرامي» سوژه مهم‌ترين خبرهاي روز شد و كارشناسان و تحليلگران زيادي را درگير كرد. براي همين اين موضوع را با سه كارشناس در ميان گذاشتيم تا اهميت امنيت اخلاقي و چگونگي آن را از نگاه آنها بررسي كنيم.
ناامني‌هاي مجازي به فضاي جامعه سرايت مي‌كند
مهدي محسنيان‌راد٭
تحقيقات كارشناسان نشان داده، آزادي بيان و آزادي مطبوعات در كشورها نقش موثري در استفاده مردم آن كشور از شبكه‌هاي اجتماعي دارد. كشورهايي كه دست بازتري در ابراز نظر و عقيده دارند، استفاده كارآمد‌تري از فضاي مجازي مي‌كنند و آسيب‌هاي اخلاقي شبكه‌هاي مجازي آنها به مراتب كمتر از كشورهايي است كه با محدوديت مواجه هستند. يكي‌از كاركردهاي رسانه انتقال اطلاعات و ارايه نظرات مختلف در جامعه است، نظرات موافق و مخالفي كه وقتي كنار يكديگر قرار مي‌گيرند تاثير‌گذاري بيشتري را ايجاد مي‌كنند و جامعه را از يك‌صدايي خارج مي‌كنند. جوامعي كه از رسانه‌هاي رسمي‌شان اطلاعات و ديدگاه‌هاي مختلف را دريافت مي‌كنند، در شبكه‌هاي اجتماعي متعادل‌تر رفتار مي‌كنند و به ابعاد ديگر اين پديده ارتباطي مي‌پردازند. رفتارهاي نامتعارف كاربران در فضاي مجازي حاصل محدوديت‌هايي است كه در فضاي كلي مطبوعات و رسانه‌اي آن جامعه حاكم است. وقتي اخبار از كانال رسمي قابليت انتقال پيدا نمي‌كند، از طريق شبكه‌هاي اجتماعي به صورت غيررسمي منتقل مي‌شود و اين شيوه انتقال آسيب‌زا خواهد بود. جامعه‌اي كه طعم آزادي بيان را چشيده‌باشد، متقابلا در شبكه‌هاي اجتماعي معقول‌تر رفتار مي‌كند و دچار طغيان و رفتارهاي نامتعارف نمي‌شود؛ رفتارهايي كه امنيت اخلاقي را در فضاي مجازي تهديد مي‌كنند و اين تهديد فضاي اجتماعي را هم تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد. مدتي‌است در خبرها مي‌شنويم امنيت اخلاقي شبكه‌هاي اجتماعي به مخاطره‌افتاده است و استفاده‌هاي ناسالم بعضي كاربران از شبكه‌هاي اجتماعي بحران‌هايي را در جامعه ايجاد كرده است. بدون ترديد افكار عمومي از رسانه‌ها تاثير مي‌گيرند و نمي‌توان انتظار داشت جامعه تحت تاثير بحران‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي قرار نگيرند. وقتي امنيت اخلاقي در فضاي مجازي به مخاطره مي‌افتد به فضاي كلي جامعه هم سرايت مي‌كند و مردم در روابط اجتماعي خود دچار بي‌اعتمادي و نگراني مي‌شوند. ٭ كارشناس ارتباطات
قوانين به‌تنهايي امنيت اخلاقي نمي‌آورد
احمد شوهاني ٭
دنياي ديجيتال هم فايده دارد و هم خطرات؛ خطراتي كه به نوع استفاده كاربران بستگي‌دارد. اين ما هستيم كه با استفاده ناسالم خود، امنيت اخلاقي، اجتماعي و خانوادگي فضاي مجازي را به مخاطره مي‌اندازيم. قوانين رايانه‌اي سفت و سخت براي برقراري امنيت اخلاقي شبكه‌هاي اجتماعي تا زماني كه كاربران اين حساسيت را درك نكنند، فايده‌اي نخواهد داشت. اين نوع استفاده كاربران است كه امنيت را در اين فضا برقرار مي‌كند. با پيشرفت دنياي اينترنت و تكنولوژي، ابزارهاي ارتباطي متنوعي ظهور كرده كه نحوه استفاده از اين ابزارها نيازمند آموزش است. امروزه برقراري امنيت اخلاقي در شبكه‌هاي اجتماعي به يك امرمهم تبديل شده؛ امري كه مسوولان مربوطه را به فكر چاره انداخته كه از اين گذار اجتماعي به نحو مطلوبي عبور كنيم. يكي از راهكارهاي لازم براي برقراري امنيت اخلاقي در شبكه‌هاي اجتماعي و فضاي مجازي آگاهي‌بخشي و آشناسازي مردم با اين ابزارهاي ارتباطي است. بايد فرصت‌ها و تهديد‌هاي اين پديده را براي كاربران تشريح كرد و آنها را نسبت به پديده‌اي كه از آن استفاده مي‌كنند مطلع و آگاه ساخت. بايد رسانه‌ها درخصوص اطلاع‌رساني خطرات شبكه‌هاي اجتماعي به مردم و خانواده‌ها تذكر دهند. مردم هرچقدر بيشتر آگاه شوند، در استفاده از اين ابزار ارتباطي احتياط بيشتري خواهند كرد. تامين امنيت اخلاقي فضاي مجازي امري بسيار مهم است و همكاري تمامي دستگاه‌ها و ادارات و مراجع را مي‌طلبد. براي مبارزه با جرايم مجازي همچون سرقت اينترنتي، هك سايت‌هاي شخصي، بارگذاري و ايجاد سايت‌هاي غيراخلاقي و نشر اكاذيب قوانين لازم درنظر گرفته شده است. قوانين نمي‌توانند به‌تنهايي امنيت برقرار كنند و بيش از قوانين يا فيلترينگ اطلاع‌رساني‌هاي درست و به‌موقع درباره فرهنگ‌سازي استفاده از اين ابزارها كاربرد دارد. البته نمي‌توان به‌دليل مخاطرات شبكه‌هاي اجتماعي از دسترسي مردم به اين شبكه‌ها جلوگيري كرد. اين رسانه‌ها قابليت‌هاي مفيدي دارند كه دسترسي مردم را توجيه مي‌كند.
٭ عضو كميسيون امنيت ملي مجلس
برخورد مجرمانه در مرحله آخر باشد
نعمت احمدي٭
زماني كه تلفن تازه وارد ايران شده‌بود، مدتي طول كشيد كه مردم روش استفاده آن را بياموزند. بيشتر خانواده‌ها خاطرات تلخي از مزاحمت‌هاي تلفني دارند كه امنيت خانوادگي آنها را به مخاطره انداخته‌بود. آن دوران به پرونده‌هاي حقوقي زيادي مرتبط با جرايم تلفني رسيدگي مي‌شد. بعدتر ديديم كه تلفن به عنوان يك وسيله مورد نياز مردم جايگاه حقيقي خود را پيداكرد. بيشتر وسايل ارتباط جمعي اين وضع را داشتند و اينترنت هم همين وضع را پيدا كرده است. اكنون امينت اخلاقي كاربران در شبكه‌هاي اجتماعي در وضعيت مناسبي به‌سر نمي‌برد، اما نمي‌توان شبكه‌هاي اجتماعي را قطع و آن را از زندگي اجتماعي به‌كلي حذف كرد، بايد روش استفاده از آن را جا انداخت و در اين زمينه روشنگري و فرهنگ‌سازي كرد. شبكه‌هاي اجتماعي خدمات خوبي به مردم ارايه مي‌دهند، پس بايد فوايد آنها را هم در نظر گرفت و اين فوايد را براي مردم تقويت كرد. بهتر است از بستر تكنولوژي و فضاي مجازي بهره جست. در اين فضا بايد برخورد قانوني در مرحله آخر قرار بگيرد و فرهنگ‌سازي در مراحل ابتدايي و اصلي باشد. در ايران قوانين رايانه‌اي لازم براي برخورد با مجرمان وضع شده است اما برخورد با مجرمان يك موضوع است و آگاه‌سازي جامعه براي پيشگيري از وقوع جرم موضوع مهم‌تري است. بهتر است به مخاطراتي كه امنيت مردم را در شبكه‌هاي اجتماعي تهديد مي‌كنند به ديد يك عمل مجرمانه نگاه نكنيم و آن را به‌حساب ناآگاهي‌هاي اجتماعي بگذاريم و مردم را در اين زمينه مطلع‌سازيم. هرچقدر مردم آگاه‌تر و مطلع‌تر شوند روش استفاده آنها متعادل‌تر و ايمن‌تر خواهد بود. اين شبكه‌ها فضاي مناسبي براي برقراري روابط سازنده و تعاملات مفيد است، همين است كه بايد اين وجه آن را به مردم يادآور شد و براي تامين امنيت اخلاقي آنها در اين فضا از خودشان كمك گرفت. ٭ حقوقدان