به گزارش فرهنگ امروز به نقل از هنرآنلاین؛ نمایشگاه کتاب فارس، امسال با حضور بیش از ۷۰۰ ناشر داخلی و ۲۰ نمایندگی از نمایندگی‌های ناشران جهانی، به قوت خود در حال برگزاری است اما مثل اینکه، کتاب و کتابخوانی در دریای بی‌توجهی و بی‌مهری مردم، در حال غرق شدن است!
این روزها با این حال با سیل عظیمی از استقبال‌کنندگان در نمایشگاه کتاب فارس مواجهیم اما با وجود تردد اقشار مختلف، شاید بیشتر با غرفه‌گردی و وقت‌گذرانی مراجعه‌کنندگان روبرو هستیم تا مشتاقی یافتن کتابی فاخر و دغدغه مطالعه...
پایین بودن ضریب مطالعه در جامعه و فقر این مهم در قشرهای مختلف، یک مشکل فردی یا طبقاتی نیست و دلایل و زمینه‌های اجتماعی دارد.
سال‌هاست که دائم جمله "چرا فرهنگ مطالعه پایین است؟" را پچ پچ می‌کنیم اما مثل اینکه در این دوره و زمانه دیگر كتاب خواندن صرف ندارد.
گوشمان از شنیدن جمله معروف " کتاب در سبد خرید ما جایی ندارد" پر است و آن وقت، در کشور ما خریدن گوشی تلفن همراه جدید فضیلت بیشتری دارد و اسمارت‌فون‌ها جای كتاب را تنگ کردند.
در ساده‌‌ترین حالت می‌توان میزان مطالعه همه افراد یک جامعه را با هم جمع و بر تعداد افراد آن جامعه تقسیم کرد و عدد مطلوبی هم بدست نیاورد.
در حالی که میانگین سرانه مطالعه در جهان، حدود ۴۵ دقیقه است، این آمار در کشور ما در بهترین و خوشبینانه‌ترین حالت تنها کمتر از ۲۰ دقیقه است.
اما نقش برگزاری نمایشگاه کتاب در افزایش سرانه مطالعه...
یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی کشورها که تأثیر بسزایی در فرهنگ کتابخوانی و مطالعه کتاب دارد، برپایی نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب و در نظر گرفتن تسهیلات برای خرید کتاب است.
در ایران حدود ربع قرن است نمایشگاه بین‌المللی کتاب با رویکردهای مختلف که اغلب مرتبط با حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی بوده است، با حضور ناشران داخلی و خارجی و میلیون‌ها بازدیدکننده برپا شده است.
در کنار نمایشگاه‌های سطح کشور، نمایشگاه بزرگ کتاب فارس، هم هر ساله در کلانشهر شیراز برگزار و بزرگ‌ترین اتفاق فرهنگی استان فارس محسوب می‌شود.
برپایی این نمایشگاه‌ها فرصت مغتنمی است تا کمی به سمت مطالعه و آشتی با یار مهربان رویم و به کتاب نزدیک‌تر شویم.
اما در گفتگویی با بهزاد مریدی از کم و کیف نمایشگاه امسال جویا شدیم و او چنین گفت که در نمایشگاه مطبوعات سال قبل توانستیم در زمینه برپایی مطلوب نمایشگاه جایگاه دوم را در کشور به خود اختصاص دهیم که تمام کوشش ماست که امسال به رتبه نخست دست یابیم.
مدیرکل ارشاد فارس، با اشاره به افزایش ۱۰ درصدی متقاضیان حضور در نمایشگاه امسال کتاب فارس اظهار کرد که امسال شاهد حضور ناشرانی هستیم که تنها در نمایشگاه تهران حضور می‌یافتند.
او، خواستار توجه ویژه به این رویداد بزرگ فرهنگی شد و اعلام کرد: در نمایشگاه پارسال ۱۱ میلیارد ریال بن خرید کتاب به نمایشگاه اختصاص یافت که رقم قابل توجهی بود که برای نمایشگاه امسال هم موافقت اختصاص هشت میلیارد ریال بن را گرفته‌ایم که امیدواریم در طول برگزاری نمایشگاه این رقم تا ۱۳ میلیارد ریال افزایش یابد.
مریدی نقش برگزاری نمایشگاه کتاب در افزایش سرانه مطالعه را کلیدی دانست و گفت که کارکرد نمایشگاه بزرگ کتاب فارس را باید در تاثیرش بر سطح "فرهنگ مطالعه" و "آگاهی جامعه" جستجو کرد.
او که ایجاد نمایشگاه کتاب را در نهادینه کردن فرهنگ مطالعه موثر می‌داند، ابراز کرد که به شخصه معتقد است؛ برگزاری نمایشگاه کتاب تنها یکی از هزاران راهی است که می‌توان از طریق آن سرانه مطالعه را تغییر داد و کتاب را به سبد کالاهای مورد نیاز خانواده‌های ایرانی وارد کرد اما چه خوب است بتوان در کنار این نمایشگاه چند نمایشگاه تخصصی کتاب را نیز برگزار کرد تا شاهد رونق حوزه نشر باشیم.
این استاد دانشگاه تاکید داشت که مشکلاتی چون گرانی کتاب و در دسترس نبودن برخی از منابع وجود دارد که کتابخوانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما این دو مشکل و مواردی از این دست در اصل روی آوردن به فرهنگ کتاب و کتابخوانی تاثیری ندارد و نباید با بروز این موانع از فرهنگ کتاب غافل شد.
او که مشکلات و ایرادهای وارد به فرهنگ مطالعه در ایران را بخوبی می‌داند این را هم پر واضح ابراز کرد که با وجود تمامی مشکلات بر سر راه کتاب و کتابخوانی در کشورمان، کتاب خواندن باید از درون بجوشد و به یک نیاز حیاتی تبدیل شود.
مدیرکل ارشاد فارس اصرار کرد که باید زمان را مغتنم شمرد و به دانسته‌ها افزود و تاکید کرد که این مهم تنها با سیر و سفر در دنیای کتاب و کتابخوانی میسر خواهد شد.
به گفته مریدی، نباید از اشاعه فرهنگ مطالعه غفلت کرد به ویژه آنکه باید بیش از همه به فکر تربیت فرزندان خود با فرهنگ کتاب باشیم و انس و الفت با یار مهربان را هر روز به آنها بیاموزیم.
چرا مطالعه در کشور امری مغفول مانده است؟!
سید مجتبی جعفری زوج هم در خصوص مغفول ماندن امر کتابخوانی معتقد است که در ایران سطح توقع مردم در رابطه با کتاب و کتابخوانی تغییر کرده و سیر نزولی داشته است.
مدیر انتشارات رخشید از عشق به خواندن کتاب و مطالعه نشریات در ایام گذشته گفت و ابراز کرد که در قدیم مردم تن به خواندن همه نوع کتابی نمی‌دانند و به دلیل پیگیر بودن‌شان، در تهیه کتاب و نشریه مورد علاقه‌شان انتخاب داشتند و به آن عشق می‌ورزیدند.
او عدم نهادینه شدن فرهنگ ناب مطالعه در ایران را تنها به گرانی کتاب و مشکلات عدیده جاری معطوف نکرد و سیر نزولی نگرش مردم نسبت به مسئله انتخاب و عدم آگاهی لازم در رابطه با فرهنگ کتابخوانی را متهم کرد.
جعفری زوج اذعان داشت که باید کتاب را با حرص و ولع خاصی ورق زد و به دقت خواند تا به نتیجه مطلوب دست یافت و بطور کلی باید مانند یک کشاورز ماهر و خواهان محصول مطلوب، از اندیشه‌های عمیق کتاب خوشه چینی کرد.
این فعال فرهنگی مشکل اصلی را بی‌هویتی افراد و عدم نیاز به فرهنگ مطالعه در کشور دانست و عنوان کرد که جامعه ما نتوانسته سطح توقع مردم را در امر مطالعه بالا ببرد و به همین دلیل مشکلات بر سر راه کتابخوانی و حوزه نشر تمامی نخواهد داشت.
او گفت که امروزه دیگر مردم به کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی ناب نگاه نمی‌کنند و دلیل تیراژهای پایین آثار در سطح کشور هم همین مهم است.
به اعتقاد این فعال فرهنگی در استان فارس، کتاب‌های ارزان قیمت فاخری هم وجود دارد که به ارتقاء سطح آگاهی مردم کمک شایانی خواهد داشت و تقریبا برای افزایش سطح آگاهی و انس با کتاب، تا حدودی نیازی به خرید کتاب‌های گران قیمت نداریم.
او تاکید کرد که این روزها پر مغز بودن کتاب‌ها دیگر بازاری ندارد و تنها کتاب‌هایی که سراسر زر و زیور شدند مورد استقبال قرار می‌گیرند طوری که آدم با قرار گرفتن در جلو غرفه این نوع کتاب‌ها حس می‌کند به مغازه گز و سوهان فروشی مراجعه کرده است.
به گفته جعفری زوج باید نگرش مردم به حوزه کتاب و فرهنگ مطالعه در جامعه تغییر کند و این مهم تنها از راه تزریق سینرجی فرهنگ عمومی در کشور میسر می‌شود.
کتابخوانی قربانی حس دانای کل بودن شده...
مقایسه سرانه مطالعه ایران و کشورهای دیگر نشان می‌دهد شاید مهم‌ترین انگیزه‌ای که باعث می‌شود ایرانی‌ها سراغ کتاب نروند بی‌نیازی از مطالعه و حس دانای کل بودن است.
اگر کلاه‌مان را قاضی کنیم می‌بینیم که ما آدم‌های با اعتماد به نفسی هستیم و این روزها به دلیل حضور در شبکه‌های اجتماعی و فضای اینترنت و مواجه شدن با اطلاعات حداقلی و پیامکی، بیشتر از هر زمانی خودمان را بی‌نیاز از مطالعه می‌بینیم.
بر اساس گزارش یونسکو، ژاپن از نظر عادت به کتابخوانی جایگاه نخست را در جهان دارد و ۹۱ درصد مردم این کشور به طور معمول کتاب، روزنامه و مجله می‌خوانند؛ برای مثال یک ژاپنی در سال بین ۴۶ تا ۴۷ کتاب می‌خواند و ۶۵ درصد مردم کره جنوبی نیز عادت به مطالعه دارند.
حالا هر قدر هم در آمارها خودمان را خوب جلوه دهیم و آمارهای خوب و پر و پیمانی را ارائه کنیم، صنعت نشر و تیراژ کتاب‌ها خبر از سر درون می‌دهد.
به گفته مسئولان در این دور از نمایشگاه کتاب فارس، در بخش داخلی ۴۰۰ ناشر مستقل و ۲۱۵ نماینده از سایر ناشران به همراه ۶۵ هزار عنوان کتاب در ۵۳۵ غرفه و ۵ سالن ، بیش از ۴۰ غرفه برای رسانه های دیجیتال و در مجموع ۲۰ ناشر خارجی با ۲۰ هزار عنوان حضور دارند.
همچنین، در چهاردهمین رویداد بزرگ فرهنگی، برنامه‌های متعدد و متنوعی نظیر: ۱۸ برنامه فرهنگی، ۲۰ برنامه ویژه نوجوانان، ۲۲ برنامه هنرهای تجسمی، ۱۳ برنامه تخصصی نقد داستان و همچنین ۲۰ رونمایی کتاب نیز در حال برگزاری است.
چهاردهمین نمایشگاه کتاب و سومین نمایشگاه رسانه‌های دیجیتال استان فارس در ۵ سالن تا ۸ آذرماه از ساعت ۱۰ تا ۱۹ پذیرای علاقمندان است.