به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روزنامه اعتماد؛ دومين دهه از هزاره سوم نيز از نيمه گذشت. جهان امروز بيش از هر زماني به دهكده شبيه‌تر شده است، براي گفت‌و گو با همسايه‌ها در اين دهكده حتي ديگر نيازي نيست پنجره اتاقت را بگشايي و براي ديدن آنها ضرورتي ندارد به خانه آنها بروي يا آنها به خانه تو بيايند و لازم نيست منتظر بماني صبح شود تا ديدار و گفت‌وگويي با ساكنان اين دهكده داشته باشي.
هر جا كه باشي، هر زباني كه داشته باشي و در هر زماني كه اراده كني مي‌تواني با ساكنان اين جهان كوچك ارتباط برقرار كني، فقط كافي است دست شما از فناوري و تكنولوژي‌هاي ارتباطي كوتاه نباشد و به معناي امروزي سواد آن را هم داشته باشي تا همه پنجره‌ها به طور شبانه‌روز براي تو گشوده باشند و در جغرافيايي به وسعت كره خاكي و در بستر زماني به درازاي شفق تا شفق همسايگان اين دهكده را به مهماني فراخواني يا مهمان آنها بشوي. اما با اين وجود باز هم گاهي دل آدمي سفر غيرمجازي را مي‌طلبد و گاهي كنار گذاشتن گوشي و لپ‌تاپ و ديگر امكانات و تجهيزات ارتباطي لذتي را مي‌دهد كه گويا بازگشت به عصر ارتباط بي‌واسطه را طلب مي‌كند، ارتباطي كه تفاوتش نيز از مجاز تا حقيقت است.
اين احساس گروهي از علاقه‌مندان و كنشگران حوزه آموزش و پرورش را بر آن داشت تا در روزهاي پاييزي به كشور شعر، فلسفه و حماسه و تاريخ سفري غيرمجازي داشته باشند، فرانسه مقصد سفر يك گروه ٢٠ نفره‌اي بود كه با هدف آشنايي با نظام آموزشي اين كشور انتخاب شده بود.
اين گروه كه آبان ماه گذشته از مدارس فرانسه بازديد كرده بودند از نزديك با دانش‌آموزان، معلمان و مربيان و والدين ديدار و گفت‌وگوهايي داشتند. در اين سفر اعضاي گروه تلاش داشتند با توجه به تجربيات فرانسه مقايسه‌اي با نظام آموزشي كشورمان داشته باشند و بتوانند در يك نگاه تطبيقي توصيه‌هايي براي مسوولان و مديران و كارشناسان كشورمان در اين حوزه داشته باشند.
اين سفر با مشاركت موسسه ارتباطات علمي و فرهنگي ايران و فرانسه و پژوهشكده مطالعات فرهنگي روايت و موسسه نگارستان انديشه برگزار شده بود كه تعدادي ازاعضاي گروه در نشستي كه از عموم علاقه‌مندان به حوزه آموزش و پرورش دعوت به عمل آمده بود، گزارشي ارايه شد و سپس اين افراد به پرسش‌هاي حاضرين در نشست پاسخ دادند.
گروه مدرسه «اعتماد» با توجه به اينكه بررسي تطبيقي نظام آموزشي ما با ساير نظام آموزشي را در دستور كار دارد و يك ضرورت مي‌داند، بر آن شد تا در همين راستا گزارشي از اين نشست را در قالب معرفي نظام آموزشي فرانسه ارايه دهد.
اميد مي‌رود اين گزارش آغازي باشد براي پرداختن به اين حوزه توسط كارشناسان و صاحب‌نظران تا به ياري اقدامات تطبيقي مسوولان و دست‌اندركاران نظام آموزشي كشورمان را متوجه ضرورت‌هاي حرفه‌اي جهان امروز در حوزه آموزش و پرورش كند و به‌تبع آن شاهد تغييرات و تحولات اميدبخش در اين حوزه باشيم.
چرا فرانسه؟
طبيعي است وقتي براي مقايسه يا بررسي از ميان كشورهاي مختلف فرانسه انتخاب شده است مخاطب نخست اين پرسش را بپرسد كه چرا كشور فرانسه براي اين مطالعه و سفر انتخاب شده و در اين نشست نيز حاضران از اعضاي گروه و مديران پژوهشكده مطالعات فرهنگي روايت اين پرسش را پرسيدند.
در پاسخ به اين پرسش گفته شد چون نظام آمورزشي ما از دوران قاجار كه پايه‌ريزي شد الگوبرداري شده از نظام آموزشي فرانسه بود و به دنبال سفر ناصرالدين شاه به اروپا نخستين مدارس با الگوبرداري از مدارس فرانسه در كشور تاسيس شد تصميم گرفته شد اولين سفر به كشوري باشد كه الگوي نظام آموزشي ما بوده است تا ببينيم نخست اين نظام آموزشي خود چه تغييرات و تحولاتي را نسبت به گذشته داشته است و سپس ببينيم نظام آموزشي ما چه نسبتي با اين نظام دارد و اگر تجربيات ماندگار قابل توصيه يا تغييرات صورت گرفته قابل دفاعي وجود دارد به گوش مسوولان و دست‌اندركاران نظام آموزشي كشور برسانيم و سپس در سفرهاي بعدي به ديگر كشورها اين تجربيات و تغييرات را پي گرفته و در راستاي تحولات ضروري نظرات كارشناسانه با پشتوانه علمي و تجربي تدوين و ارايه شود.
فرانسه و تجربه ٢٠٠ ساله آموزشي
نظام آموزشي فرانسه از سال ١٨٣٣ آغاز به فعاليت رسمي كرده است و نزديك به دو قرن است كه فرانسوي‌ها سيستم آموزشي خود را در سير تكامل قرار داده‌اند. اعضاي گروه سفر علمي – فرهنگي به فرانسه مي‌گويند رد پاي اين قدمت را مي‌توان در زواياي مختلف آموزش و پرورش فرانسه ديد چرا كه هنوز برخي سنت‌هاي آموزشي مبتني بر رويكردهاي قرن نوزدهمي در اين سيستم وجود دارد؛ رويكردهايي كه به نظر مي‌رسد كاركرد مثبت خود را حفظ كرده و توانسته دوره‌هاي گذار را پشت سر بگذارد و مفيد بودن خود را به اثبات برساند.
خانم عفت به‌روش كه به نمايندگي از اعضاي گروه گزارشي از سفر را ارايه كرد در ابتداي گزارش و پس از بيان دلايل انتخاب فرانسه به عنوان مقصد اين گروه گفت: وقتي ما برنامه‌هاي آموزشي و كتاب‌هاي درسي و شيوه‌هاي آموزشي را در مدارس فرانسه مورد دقت قرار داديم، ديديم به رغم اينكه رويكردهاي مدون تحولات گسترده‌اي را در نظام آموزشي فرانسه ايجاد كرده است و به رغم اينكه برنامه‌هاي تحول‌آفرين جدي‌تري از سال ٢٠٠٨ آغاز شده است، اما برخي رويكردها كه مبتني بر مدنيت و شهروندمداري است و تربيت اجتماعي را مورد توجه قرار مي‌دهد در فرانسه همچنان حفظ شده است و شما مي‌توانيد تاثير اين نوع نگرش و شيوه‌هاي مبتني بر آن را در جامعه فرانسه با تمام وجود احساس كنيد و شايد به جرات بتوانم بگويم ماندگارترين تجربه ارزشمند ٢٠٠ ساله نظام آموزشي فرانسه اين بعد است كه قابل توجه و تامل است.
پيشتازي در تربيت اجتماعي
و تحكيم نظام خانواده
مهم‌ترين و برجسته‌ترين شاخص يا ويژگي نظام آموزش و پرورش فرانسه كه مورد توجه گروه سفري ٢٠ نفره از ايران قرار گرفته بود ويژگي‌هاي رفتاري و اجتماعي مردم به طور عام و دانش‌آموزان به طور خاص بوده است، تا حدي كه اكثر اعضاي گروه بسيار متاثر شده بودند و كساني كه نخستين تجربه سفر به فرانسه را داشتند مي‌گفتند ما تصور مي‌كرديم فرانسه به عنوان يك كشور غربي و اروپايي به گونه ديگري باشد و چنين مي‌پنداشتيم كه فردگرايي در اين كشور روابط اجتماعي و خانوادگي را آسيب زده باشد و چندان نگرش‌ها و منش‌هاي انسان‌دوستانه پررنگ نباشد اما در ارتباط با مردم در كوچه و خيابان و اماكن عمومي چنان با برخوردهاي گرم و انسان‌دوستانه مواجه شديم كه تعجب كرديم. خانم عفت به‌روش در بخشي از گزارش خود به ريشه اين ويژگي اجتماعي، اخلاقي و رفتاري مردم فرانسه اشاره كرد و گفت: دانش‌آموزان در بطن اجتماع تربيت مي‌شوند. بين جامعه و مدرسه ديواري وجود ندارد و گردش‌هاي علمي وتفريحي و سفرها و اردوهاي آموزشي و تربيتي محور اصلي آموزش در فرانسه است و به عبارتي مي‌توان گفت: فرانسوي‌ها فرزندان‌شان را در دل جامعه تربيت مي‌كنند نه در پشت ديوارهاي بلند مدارس و گوشه طاقت‌فرساي كلاس‌ها كه تبديل به زندان شده باشد.
اين عضو گروه ٢٠ نفره سفر علمي – فرهنگي به فرانسه افزود: برخلاف تصور به تبع اين رويكرد آموزشي مشاهده كرديم كانون خانواده در فرانسه اروپايي و كشور غربي بسيار محكم‌تر از آن چيزي است كه عنوان مي‌شود. وقتي دليل اين امر را جست‌وجو كرديم دريافتيم كه كودكان و نوجوانان درمدارس به گونه‌اي تربيت مي‌شوند كه اين نگرش‌ها در آنها نهادينه شود.
آما ر محرمانه نيست
يكي از نكات قابل توجه كه مورد استقبال گروه قرار گرفته است سهولت در دسترسي به اماكن آموزشي و كسب اطلاعات مربوطه است. در نظام آموزشي فرانسه اطلاعات و آمار محرمانه‌اي وجود ندارد، هر محقق و پژوهشگري كه بخواهد دراين حوزه فعاليتي انجام دهد هر گونه اطلاعات و آماري كه نياز داشته باشد به راحتي دراختيار او قرار خواهد گرفت. عفت به‌روش در بخش ديگري از گزارش سفر خود در اين زمينه گفت: ما در اين سفر به چند مدرسه در شهر پاريس سر زديم و بازديد كرديم كه براي ورودمان هيچ گونه مجوزي از ما نخواستندو جالب اينكه وقتي در مورد تعداد دانش‌آموزان، كتاب‌هاي درسي، برنامه‌هاي آموزشي و آمار مشكلات و مسائلي كه دانش‌آموزان دارند و اطلاعات مربوط به خانواده‌ها هر چه درخواست مي‌كرديم بدون هيچ محدوديت و معذوريتي دراختيار ما قرار مي‌دادند.
ايشان در ادامه افزود: ما بيشتر بر مقطع راهنمايي و متوسطه متمركز بوديم و به چندين مدرسه رفتيم و با دانش‌آموزان، معلمان و مربيان و مديران به گفت‌وگو نشستيم و از امكانات و تجهيزات آنها ديدن كرديم و با استقبال خوبي مواجه شديم به حدي كه باورمان نمي‌شد اينقدر محترمانه و با اشتياق پذيراي ما باشند و ضمن دراختيار قرار دادن تمام اطلاعات و آمارهاي مورد نياز امكان بازديد از هر مكاني كه ما اعلام مي‌كرديم را فراهم مي‌كنند.
مديران مدارس اختيار زيادي دارند
مديريت آموزشي و اختيار مديران در مدارس يكي از شاخص‌هاي مهم و موردتوجه گروه بوده است به همين دليل هم در بازديدها و گفت‌وگوهايي كه اعضاي گروه با مديران مدارس فرانسه انجام دادند در پرسش‌هاي خود به دنبال پاسخ آنها پيرامون نحوه مديريت مدارس بودند.
عفت به‌روش كه خود معاون يك مدرسه در ايران است و از زاويه مديريت آموزشي سفر خود را بيشتر دنبال مي‌كرده در بخشي از گزارش خود كه مرتبط با مديريت مدارس بود، گفت: مديران مدارس در فرانسه اختيار تام دارند و همه چيز به تصميم آنها بستگي دارد، محتواي كتاب‌هاي درسي، نوع كتاب‌ها، برنامه‌هاي آموزشي، نحوه و زمان امتحانات و ارزشيابي تحصيلي، انتخاب معلمان و مربيان و به‌طور كلي هرچه به فعاليت در داخل مدرسه مرتبط مي‌شود در اختيار مدير مدرسه است و او تصميم‌گيرنده نهايي است.
اين فرهنگي افزود: البته چارچوب‌هاي كلي و كلان توسط دولت تعيين مي‌شود و نظارت بر فعاليت‌هاي مدارس صورت مي‌گيرد و به تخلفات مدارس رسيدگي مي شود اما در محتوا، روش‌ها و برنامه‌هاي مدارس دخالت نمي‌كنند واين مديران هستند كه دراين زمينه با اختيار كامل انجام وظيفه مي‌كنند.
شايد با انگيزه‌هاي مقايسه‌اي و به منظور تطبيق با نظام آموزشي كشورمان براي اعضاي گروه ٢٠ نفره سفر علمي- فرهنگي به فرانسه ماهيت نظام آموزشي مهم بوده است و به همين دليل محتوا و شيوه‌هاي آموزشي را مورد توجه و نظر قرار داده‌اند تا ببينند وجه غالب سيستم آموزش و پرورش در فرانسه چيست.نماينده اين گروه در نشستي كه به منظور ارايه گزارش دردفتر پژوهشكده روايت تشكيل شده بود در اين زمينه خطاب به حاضران گفت: هرچند كليات سيستم آموزشي و چارچوب‌هاي كلان توسط دولت تعيين مي‌شود اما به دليل اختياري كه به مدارس داده مي‌شود درواقع مي‌توان گفت آموزش و پرورش در فرانسه نه دولتي است و نه سياسي و نه ايدئولوژيك.
به‌روش درادامه افزود: به نظر مي‌رسد پيشتازي فرانسه را مي‌توان در نظام آموزشي ديد، هرچند سرزمين شعر و حماسه است اما آرمان‌گرايي و مطلق‌گرايي در سيستم آموزشي آنها حاكم نيست. اين معلم و فرهنگي فعال صنفي همچنين گفت: همان‌گونه كه در بخش ديگري از گزارشم گفتم تمركز اصلي به ويژه در دوره راهنمايي روي تربيت اجتماعي است تا شهروندان قانونمند و اخلاق‌مدار و انسان‌گرا تربيت كنند.
مقاطع سه‌گانه تحصيلي در فرانسه
به دليل تغييرات پي‌درپي سيستم آموزشي ما يكي از موارد قابل توجه در بررسي نظام آموزشي فرانسه كه گفته مي‌شود الگويي براي نظام آموزشي ما در دوران مشروطه بوده است، مقاطع تحصيلي است.
در گزارش گروه اعزامي پژوهشكده روايت در اين زمينه آمده است، در فرانسه هر سه مقطع ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان وجود دارد، البته پيش‌دبستاني از دو تا شش سالگي هم به صورت داوطلبانه پذيراي كودكان است و از شش تا ١١ سالگي كودكان در مقطع ابتدايي تحصيل مي‌كنند، پس ١١ تا ١٤ سالگي راهنمايي خواهند بود و ١٤ تا ١٦ سالگي در دوره دبيرستان قرار خواهند داشت. در واقع در سن ١٦ سالگي ديپلم را خواهند گرفت. دراين گزارش آمده است هدف اصلي خانواده‌ها اين است كه فرزندان‌شان ديپلم مربوطه را بگيرند تا وارد دانشگاه يا بازار كار شوند. براساس اين گزارش در مقطع راهنمايي تمركز بر مهارت‌هاي اجتماعي و ارتباطي است و در مقطع متوسطه بيشتر تمركز بر كار و بازار كار و دانشگاه است و در مقطع ابتدايي محتواي آموزشي و برنامه‌هاي آموزشي با رويكرد شناختي متمركز بر مهارت‌هاي فردي به منظور كسب اطلاعات و دانش پيرامون خود و دنياي اطراف است تا كودك هرچه سريع‌تر به استقلال نسبي دست يابد.
آموزش‌هاي مذهبي
در برخي مدارس خصوصي
غير دولتي بودن نظام آموزشي از جمله فاكتورهاي مورد توجه گروه علمي- آموزشي بوده كه به قصد آشنايي با آموزش و پرورش فرانسه به اين كشور سفر كرده بودند. اين گروه پس از اينكه متوجه شدند نظام آموزشي فرانسه غيردولتي، غيرسياسي و غيرايدئولوژيك است به دنبال پاسخ به اين پرسش بودند كه پس آموزش‌هاي مذهبي كجا و چگونه ارايه مي‌شود.
عفت به‌روش در بخشي از گزارش خود با اشاره به اينكه در فرانسه مدارس به دو دسته دولتي و غيرانتفاعي تقسيم مي‌شوند، گفت: در برخي مدارس خصوصي كه تحت نظر كليسا يا نهادها و سازمان‌هاي خاصي اداره مي‌شود اين آموزش‌ها ارايه مي‌شود و خانواده‌هايي كه علاقه‌مند هستند داوطلبانه فرزندان خود را به اين مدارس مي‌فرستند. ايشان در همين رابطه افزود: البته اين مدارس هم مانند ساير مدارس در انتخاب محتوا و روش‌هاي آموزشي آزادند و اختيار كامل دارند و تنوع زيادي در محتوا و شيوه‌هاي آموزشي در اين مدارس وجود دارد فقط به‌طور كلي تحت ضوابط و مقررات كلان سيستم آموزشي هستند و يكسري نظارت‌هاي كلي بر آنها انجام مي‌شود و اگر تخلفي در اين راستا باشد يا مردم اعتراض و شكايتي داشته باشند، مورد رسيدگي قرار مي‌گيرد.
٣٥ درصد مدارس در فرانسه غيردولتي هستند
نسبت مدارس دولتي به غيردولتي يكي ديگر از شاخص‌هايي بوده كه گروه سفري پژوهشكده روايت در سفر خود مورد توجه قرار داده بودند. از آنجا كه چالش كارآمدي مدارس دولتي و تجربه مدارس غيردولتي در كشورمان همواره مورد بحث و اختلاف نظر كارشناسان و صاحب‌نظران است، اين موضوع در اين سفر مورد واكاوي قرار گرفته است.
نماينده اين گروه در گزارش خود با اشاره به اين مطلب گفت: همان گونه كه گفته شد مدارس در فرانسه هم دولتي و هم غيردولتي هستند كه نسبت اين مدارس در مقاطع بالاتر متفاوت است.
وي افزود: ١٥ درصد مدارس ابتدايي و ٢٠ درصد مدارس راهنمايي و متوسطه و جمعا ٣٥ درصد از مدارس فرانسه غيردولتي هستند اما امكانات و تجهيزات در مدارس دولتي هم خوب است و اين مدارس خدمات آموزشي خوبي ارايه مي‌دهند و مردم از كيفيت آموزشي در اين مدارس رضايت دارند.
به‌روش همچنين گفت: مهم‌ترين هدف از نظر كمي اين است كه ٨٠ درصد دانش‌آموزان مدرك ديپلم را اخذ كنند كه كمتر اين اتفاق مي‌افتد و قبل از اخذ ديپلم درصد زيادي از دانش‌آموزان از مسير آموزش رسمي خارج و جذب بازار كار يا سيستم‌هاي آموزشي ديگر مي‌شوند.
در مقطع ابتدايي آزمون و نمره
وجود ندارد
امتحانات و ارزشيابي تحصيلي از ديگر موارد قابل توجه و تامل گروه سفري به فرانسه بوده است و از آنجا كه چند سال است بحث بر سر ارزشيابي توصيفي و كمي در كشورمان در جريان است پي بردن به شيوه‌هاي ارزشيابي در مقاطع تحصيلي در فرانسه براي گروه، داراي اولويت بوده به همين دليل در بازديد از مدارس و گفت‌وگو با مديران و متوليان مدارس در اين زمينه هم اطلاعاتي را به دست آوردند.
در گزارش اين گروه آمده است كه در مقطع ابتدايي هيچ گونه آزمون و نمره‌اي وجود ندارد، فقط دو آزمون اجباري و عمومي در طول اين سال‌ها به منظور شناخت ضعف‌هاي دانش‌آموزان صورت مي‌گيرد تا براساس آن برنامه‌ريزي شود و آموزش‌هاي تكميلي صورت گيرد. دانش‌آموزان از همان ابتدا داراي دفترچه توانمندي‌ها خواهند شد كه تا زمان اخذ ديپلم اين دفترچه را حفظ مي‌كنند تا سال به سال در اين دفترچه توانمندي‌ها و استعدادهاي كشف شده درج شود تا در نهايت تصويري كامل از استعدادهاي هر فرد ارايه شود.
در اين گزارش همچنين آمده است: در پايان دوره راهنمايي يك آزمون ملي در كل كشور براي تعيين رشته انجام مي‌شود كه بر اساس اين آزمون دانش‌آموزان به سه شاخه عمومي، فني و حرفه‌اي و ادبي و اقتصادي تقسيم مي‌شوند كه شاخه فني و حرفه‌اي ديگر وارد بازار كار مي‌شوند و دانشگاه نخواهند داشت اما دو شاخه ديگر مي‌توانند در دانشگاه‌ها ادامه تحصيل دهند.
از غول كنكور در فرانسه خبري نيست
گزارش اين گروه حاكي است در فرانسه دانش آموزان دغدغه كنكور و ورود به دانشگاه را ندارند و بر اساس نمرات ديپلم و بدون كنكور در رشته مورد نظر مي‌توانند وارد دانشگاههاي دولتي يا خصوصي شوند. اين گزارش در اين زمينه همچنين آورده است كه البته هزينه تحصيل در دانشگاههاي خصوصي بسيار گران است كه بخش گسترده‌اي از مردم توان پرداخت آن را ندارند.
همه چيز عالي نبود، نقاط ضعف هم وجود داشت
نقاط ضعف سيستم آموزش فرانسه از چشم گروه پنهان نمانده است. به‌روش در جلسه‌اي كه به منظور ارايه گزارش سفر تشكيل شده بود، گفت: البته چنين تصور نشود كه همه موارد سيستم آموزشي فرانسه عالي بود، از نظر خود آنها نيز اين سيستم ضعف‌هايي دارد به همين دليل هم از سال ٢٠٠٨ برنامه تحول در نظام آموزش خود را آغاز كردند. ايشان عدم توجه به آموزش خاص تيزهوشان و كم‌توجهي به خلاقيت و ضعف در توجه به زبان‌هاي خارجي را از جمله ايرادات نظام آموزشي فرانسه دانست و گفت آنها تازه تصميم گرفتند توجه به آموزش زبان‌هاي خارجي را جدي‌تر دنبال كنند به همين منظور تدريس پنج زبان در دستور كار آنها قرار گرفته است كه دو زبان رسمي اجباري است و سه زبان هم داوطبانه و اختياري است.
حداقل مدرك تحصيلي معلمان فوق‌ليسانس و حقوق آنان تا ٢٥٠٠ يورو است
معلمان فرانسه از شغل خود رضايت دارند و آنها با علاقه و انگيزه اين شغل را انتخاب مي‌كنند و با علاقه هم فعاليت مي‌كنند. در فرانسه براي ورود به حرفه معلمي بايد حداقل مدرك فوق ليسانس داشت و قبل از آغاز كار رسمي يك دوره يك ساله آموزشي را هم بايد معلمان سپري كنند تا مجوز فعاليت رسمي دريافت كنند و كنكور سختي را بايد بگذرانند. در گزارش اين گروه علاوه بر مطلب فوق در مورد معلمان آمده است حقوق دريافتي معلمان متفاوت است و با توجه به رتبه‌بندي آنها بين ١٦٠٠ تا ٢٥٠٠ يورو حقوق دريافت مي‌كنند. آنها حتما بايد به عضويت اتحاديه معلمي درآيند. ساعت كاري مدارس طولاني نيست، آنها ٢٨ ساعت در هفته از ساعت ٨ تا ١٦ فعاليت دارند و برنامه‌هاي متنوع و جذابي دارند.
كتابخواني در فرانسه نهادينه شده است
توجه مردم و دانش‌آموزان به امر كتابخواني از جمله جذابيت‌هاي مورد توجه گروه بوده است. افراد گروه مي‌گويند مدارس كتابخانه‌هاي خوبي دارند و به مدارسي كه مي‌رفتيم مي‌ديديم سالن‌هاي مطالعه مدارس مملو از دانش‌آموزان است كه در حال مطالعه كتاب هستند. اين گزارش در همين رابطه مي‌افزايد: توجه به كتاب و كتابخواني در مدارس تاثير خودش را در جامعه نيز به جاي گذاشته است و مردم در مترو و اتوبوس و ساير اماكن عمومي مشغول مطالعه هستند و به نظر مي‌رسد مطالعه و كتابخواني از طريق نظام آموزشي در فرانسه نهادينه شده است.
نكات كليدي
به دنبال سفر ناصرالدين شاه به اروپا نخستين مدارس با الگوبرداري از مدارس فرانسه در كشور تاسيس شد
به رغم اينكه برنامه‌هاي تحول‌آفرين جدي‌تري از سال ٢٠٠٨ آغاز شده است، اما برخي رويكردها كه مبتني بر مدنيت و شهروندمداري است و تربيت اجتماعي را مورد توجه قرار مي‌دهد در فرانسه همچنان حفظ شده است
فرانسوي‌ها فرزندان‌شان را در دل جامعه تربيت مي‌كنند نه در پشت ديوارهاي بلند مدارس و گوشه طاقت‌فرساي كلاس‌ها
در محتوا، روش‌ها و برنامه‌هاي مدارس دخالت نمي‌كنند واين مديران هستند كه دراين زمينه با اختيار كامل انجام وظيفه مي‌كنند
تمركز اصلي به ويژه در دوره راهنمايي روي تربيت اجتماعي است تا شهروندان قانونمند و اخلاق‌مدار و انسان‌گرا تربيت كنند
دانش‌آموزان از همان ابتدا داراي دفترچه توانمندي‌ها خواهند شد كه تا زمان اخذ ديپلم اين دفترچه را حفظ مي‌كنند تا سال به سال در اين دفترچه توانمندي‌ها و استعدادهاي كشف شده درج شود تا در نهايت تصويري كامل از استعدادهاي هر فرد ارايه شود