به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شبستان؛ محمد محمدرضایی رئیس کارگروه تخصصی فلسفه دین و کلام جدید شورای تحول علوم انسانی، در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه، در پاسخ به این سوال که تولید علم و نظریه وظیفه کدام دسته از کنشگران حوزه فرهنگ است، اظهار کرد: یقینا نظریه پردازی و تولید علم نیازمند بستر و زمینه ای است که باید از سوی متولیان و مسئولان فرهنگی فراهم شود.
وی با تاکید بر اینکه در این باره، مسئولان مربوط باید با تمام وجود به تولید علم و نظریه اعتقاد و باور داشته باشند، ادامه داد: امروز در کشور ما به تازگی این زمینه و بستر فراهم شده اما آن چنان که باید مطلوب و شایسته نیست و در دانشگاه ها و مراکز علمی و پژوهشی ما آن گونه که باید و شاید، اهتمام به تولید علم و نظریه باشد، نیست و این انگیزه دیده نمی شود.
استاد پردیس قم دانشگاه تهران افزود: به طور مثال امروز در کشور ما رقمی نزدیک به یکصد هزار دانشجوی دوره دکتری و چند صد هزار دانشجوی دوره کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل هستند و هر یک از آنها رساله ای تحقیقی دارند اما به راستی کدام نهاد مسئولی باید این پایان نامه ها را رصد یا هدایت کند و آیا نباید این رساله ها و پایان نامه ها و البته تحقیقات اساتید، متوجه حل و رفع مشکلی از مسائل کشور باشد؟!
وی اضافه کرد: این در حالی است امروز در دانشگاه های ما رساله هایی دفاع می شوند که به نظر می رسد نمی توانند مشکلی را برطرف کنند یا متوجه حل یک معضل علمی و فکری باشند بنابراین باید مسئولان ویژه این فرآیند به کار گرفته شوند و بستر و عرصه را برای تولید علم و نظریه فراهم کنند که در این راستا نقش شورای عالی انقلاب فرهنگی و مراکز فرهنگی و دانشگاهی مهم و حیاتی به نظر می رسند.
محمدرضایی با تاکید بر اینکه نهادهای یاد شده باید اهتمام جدی در راستای رصد پایان نامه های دانشگاهی و تولید علم و نظریه داشته باشند، ابراز کرد: در این راستا آن ها باید تبیین کنند نوآوری و ابتکار و خلاقیت در رساله های دانشجویی چیست و رساله چه مشکلی از مسائل کشور را می تواند حل کند؛ لذا این وظیفه متولیان علمی و فرهنگی کشور است که باید در این زمینه آسیب شناسی داشته باشند.
وی با اظهار تاسف از این که اساتید دانشگاه نیز در بحث تولید علم و نظریه کوتاهی کرده و تقصیر داشته اند، بیان کرد: ما نیز در این زمینه مقصر هستیم و باید گروه های علمی در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی دست به دست یکدیگر داده و هیچ پژوهشی در کشور انجام نشود مگر آنکه ناظر به حل مشکلات باشد.
استاد گروه فلسفه دین دانشگاه تهران در ادامه تمامی علما، اندیشمندان، اساتید، محققان و پژوهشگران کشور را به شناسایی مشکلات علمی و فرهنگی و اجتماعی جامعه فراخواند و گفت: این اقشار مهم با توجه به احاطه علمی که در رشته های تخصصی خود دارند، می توانند مسائل را رصد کرده و تا حدی دغدغه رفع مشکلات را داشته باشند که با آن مشکل زندگی کنند و در حقیقت آن مساله، مساله روزمره آنها شود به طوری که وقتی از خواب برمی خیزند تا زمانی که شب به خواب می روند، همواره در این فکر و اندیشه باشند که چگونه این مشکل را حل کنند.
وی با بیان اینکه نظریه وقتی ذهن می آید که درگیر مساله شویم، تصریح کرد: در این راستا خداوند نیز عنایت کرده و به فردی که در راه او گام برمی دارد کمک می کند که این عنایت را نمی توان نادیده گرفت، همان طور که پروردگار عالم در آیه ۶۹ سوره عنکبوت می فرماید: »وَالَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنا» و آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راه‌های خود، هدایتشان خواهیم کرد.
وی اذعان کرد: در این راستا ممکن است افاضات و عنایتی از جانب خداوند برای رفع و حل مساله به ذهن استاد و حتی دانشجو القا شود همان طور که در سیره بزرگانی همچون ابن سینا و ملاصدا از اندیشمندان بزرگ اسلامی مشاهده می کنیم. هنگام توقف در مساله ای و ناتوانی از حل آن به نماز یا توسل به اهل بیت(ع) مدد می گرفتند و این روش نیز پاسخگو بود به دلیل آن که ما معتقدیم متافیزیک بر فیزیک می تواند تاثیرگذار باشد.
وی با تاکید دوباره مبنی بر این که نظریه پردازی و تولید علم وظیفه محققان و پژوهشگران است، اظهار کرد: بنابراین، ضمن جدیت، شوق و اشتیاق نیز در میان متولیان و مسئولان مربوط وجود داشته باشد و باید تلاش کنند تا بتوانند به این مهم دست یابند؛ در این راستا حتی افرادی که اعتقاد راسخی به مسائل دین ندارند نیز اگر با تولید علم و نظریه بتوانند گره ای از مشکلات جامعه را باز کنند و بگشایند، در حقیقت آنها نیز در مسیر الهی و عمل به دستورات خدا گام نهاده اند چرا که خدمت به خلق نیز اطاعت از خدا و فرامین پروردگار است و بخشی از قوانین الهی در وجدان ماست.
رئیس کارگروه تخصصی فلسفه دین و کلام جدید شورای تحول علوم انسانی تولید علم و نظریه را مستلزم جهادی علمی دانست و تصریح کرد: از آن جا که مشکلات در جامعه علمی بسیار است، از این مقوله غافل مانده ایم. بنابراین مراکزی همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باید رویکرد جدی در این زمینه داشته باشد، موانع را به خوبی شناسایی کند، راهکارها را استخراج و ارائه کند و از اندیشمندان برای برطرف کردن این موانع دعوت به عمل آورده و همفکری و همکاری داشته باشند.
محمدرضایی تاکید کرد: در راستای حل مشکلات مناسب است وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اتاق فکری داشته باشد حتی مجلس شورای اسلامی کنار وزارت علوم قرار گیرد تا با یکدیگر به صورت دائم تبادل فکر و اندیشه و نظر داشته باشند ضمن آن که ما بیش از پنج میلیون دانشجو در کشور داریم که هدایت آن ها کار سهل و آسانی نیست.
رئیس کارگروه تخصصی فلسفه دین و کلام جدید شورای تحول علوم انسانی اذعان کرد: متاسفانه امروز مسئولان و اساتید دانشگاه های ما درگیر مسائل روزمره خود بوده و آن که کمتر در اندیشه سامان بخشیدن به نهضت نرم افزاری هستند. بنابراین باید گروه هایی در دانشگاه ها و دانشکده ها ایجاد شود که نسبت به رصد پایان نامه ها و تولید علم اهتمام جدی داشته باشند.