به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایرنا؛ این پژوهشگر و شاعر لرستانی از طایفه ساکی، ۲۶ آبان ماه ۱۳۱۱در خرم آباد دیده به جهان گشود.
وی در خردسالی پدرش – میرزا قاسم – را از دست داد. حمید دوره های تحصیلی دبستان و دبیرستان را در همان شهر تا سال چهارم دبیرستان گذراند ولی به منظور اشتغال، ناچار به ترک تحصیل شد وآن گاه آموزگاری در مدارس را پیشه کرد. ضمن کار آموزگاری، گواهی نامه کلاس های پنجم و ششم دبیرستان را به صورت آزاد و با شرکت در امتحان های سالیانه در تهران به دست آورد.
سال ۱۳۴۲ تحصیلات دانشگاهی را در مقطع لیسانس از دانشگاه تهران به پایان برد. پایان نامه او 'فرهنگ واژه های لری' در سال ۱۳۴۵ از سوی انجمن فرهنگ ایران چاپ و منتشر شد.
ایزدپناه سال ۱۳۴۴ به عنوان سرپرست یک گروه موسیقی از لرستان به خوانندگی زنده یاد 'رضا سقایی' راهی تهران شد و از رادیو ملی صدای موسیقی لرستان را طنین انداز کردند.
به همت او بود که برای نخستین بار موسیقی لرستان در سال های نخستین دهه ۴۰، گردآوری و نت نویسی شد، آموزشگاه موسیقی تاسیس و گروه های موسیقی لری تشکیل گردید. با حمایت او بود، که چندین گروه تئاتر در لرستان فعالیت می کردند.
ایزدپناه از سا ل ۱۳۳۹ کار گردآوری موسیقی بومی لرستان را انجام داد. این مجموعه ، در سال ۱۳۴۳ با نام 'آهنگ ها و ترانه های لری ' چاپ و منتشر شد.
سال ۱۳۴۶ به دعوت انجمن آثار ملی به پژوهش و شناسایی آثار باستانی و تاریخی لرستان پرداخت.
نخستین گزارش این بررسی با نام جلد نخست 'آثار باستانی و تاریخی لرستان' سال۱۳۵۰ منتشر شد و از جمله کتاب های برگزیده در آن سال بود که به دریافت جایزه نیز نایل آمد.
بیش از ۱۵ جلد کتاب و بیش از ۳۰ مقاله در موضوعات فرهنگی و هنری و اجتماعی در زمینه ایران شناسی و لرستان شناسی از ایشان در دست است که بعضی از این کتاب ها چند بار به چا پ رسیده اند.
مرحوم ایزدپناه سال ۱۳۴۸ از آموزش و پرورش به وزارت فرهنگ و هنر رفت و مامور تشکیل فرهنگ و هنر در لرستا ن شد و مدیر کل این نهاد در لرستان گردید. وی تا پایان سال ۱۳۵۷به مدت ۹ سال و شش٦ ماه مدیر کل این نهاد بود. (از سال ۱۳۵۹ فرهنگ و هنر به دو شاخه ی فرهنگ و ارشاد اسلامی و میراث فرهنگی تفکیک شد)
وی در پست تازه، گروه های موسیقی و تئاتر و انجمن شعر را در لرستان به وجود آورد و مهم تر آن که دژ فلک الافلاک را که تا آن زمان در اختیار لشکر پنجم ارتش بود تحویل گرفت و مرمت اساسی کرد.
این دژ پس از تعمیر و باز سازی، در سال ۱۳۵۶ به نام 'موزه شاپور خواست' در بخش های مرکز اسناد و مردم شناسی و آثار مفرغی لرستان گشایش یافت.
استاد ایزدپناه در زمینه ی شعر نیز از نوجوانی دارای استعدادی ذاتی بود. گاهی غزل های او در روز نامه “ندای گلشن” خرم آباد چاپ و منتشر می شد و با آن که چند دفتر از سروده های او در دست است، اما او هیچ گاه خود را به عنوان شاعر معرفی نکرد.
وی بیش از ۱۴ سال ساکن پاریس در کشور فرانسه بود و زمانی نیز به تدریس بخش های تاریخ ایران در برخی از دانشگاه های این کشور پرداخت.
کتاب ها و آثار استاد ایزدپناه:
١- آهنگ ها و ترانه های لری. ناشر: کتاب فروشی محمدی خرم آباد ۱۳۴۳
٢- فرهنگ لری چاپ نخست – ناشر: انجمن فرهنگ ایران باستان ، تهران ۱۳۴۵ چاپ دوم، انتشارات آگاه تهران وچاپ سوم: انتشارات اساطیر، تهران
٣- کتیبه های لرستان ، چاپ فرهنگ و هنر لرستا ن -۱۳۴
٤- آثار باستانی و تاریخی لرستان (دفتر نخست) ۱۳۵۰ ناشر: ا نجمن أثار ملی، تهران
٥- آثار باستانی و تاریخی لرستان (دفتر دوم)، انجمن آثار ملی ، تهران ۱۳۵۲
٦- داستان ها و زبان زد های لری و کتاب شناسی مثل های فارسی (از سده ششم تا کنون)، ناشر: انتشارات بلخ و بنیاد نیشاپور ، تهران، ۱۳۶۲
٧- فرهنگ لکی ، ناشر: موسسه فرهنگی جهانگیری، تهران ۱۳۶۷
٨- تاریخ جغرافیایی و اجتماعی لرستان (مقدمه ای بر آثار باستانی و تاریخی لرستان) ناشر: انجمن آثار و مفاخر ملی آیران ۱۳۷۶
٩- شاعران در اندوه ایران ، انتشارات توس ، تهران ۱۳۶۰
١٠- شاه نامه لکی ترجمه و تدوین، انتشارات اساطیر ، تهران ۱۳۸۴
١١- لرستان در گذرگاه زمان و تاریخ ، ناشر: انتشارات اساطیر ، تهران
١٢- چاپ دوم فرهنگ لکی، با دیباچه ای برای چاپ دوم، از انتشارات اساطیر، تهران، ۱۳۸۹
قابل ذکر است پیکر وی ۲۴ بهمن ماه به ایران انتقال داده خواهد شد و بنا بر وصیتش در زادگاهش خرم آباد که بسیار به آن علاقه مند بود به خاک سپرده می شود.