فرهنگ امروز/ فرانک آرتا: ثانیه‌های جشنواره به آخر رسید و نامزدهای بخش‌های مختلف جشنواره معرفی شدند. نتایج مهم‌ترین بخش جشنواره فیلم فجر یعنی مسابقه سینمای ایران (سودای سیمرغ) هرچه باشد، خواه موافق باشیم یا مخالف درنهایت برآیند نگاه هفت‌نفر؛ یعنی ابوالحسن داوودی، محمد داودی، مجتبی راعی، سیدجمال ساداتیان، منوچهر شاهسواری، مهدی فخیم‌زاده و نیکی کریمی است. با این نگاه، دو بخش بهترین کارگردانی و بهترین فیلم که اساسا متر و معیار هر جشنواره را نمایندگی می‌کنند، می‌تواند محک مناسبی باشد تا به دیدگاه داوران نزدیک‌تر شد. در بخش بهترین فیلم؛ منوچهر محمدی برای تهیه‌کنندگی فیلم «امکان مینا»، سعید ملکان برای تهیه‌کنندگی فیلم «ابد و یک روز»، فرزاد مؤتمن برای تهیه‌کنندگی فیلم «آخرین‌بار کی سحر را دیدی؟»، سیدرضا میرکریمی برای تهیه‌کنندگی فیلم «دختر» و حبیب والی‌نژاد برای تهیه‌کنندگی فیلم «ایستاده در غبار» به‌عنوان نامزدها معرفی شدند. اگر هر یک از فیلم‌ها را دیده باشیم، متوجه می‌شویم که هر فیلمی ژانری خاص را نمایندگی می‌کند؛ از اجتماعی گرفته تا دفاع مقدس، از سیاسی و تاریخ معاصر گرفته تا خانواده که درنهایت برگ‌برنده را می‌توان در دستان ژانر اجتماعی دید که جامعه با همه قواره‌اش روی هر یک از موضوعات ملتهب فیلم‌ها تأثیرات مهمی گذاشته است. اما این را هم باید در نظر بگیریم که جشنواره فیلم فجر، با اینکه جشنواره‌ای کاملا دولتی است، قرار نیست محفل سیاسی گروه خاصی باشد. بلکه با هر نوع آیین‌نامه‌ای باید معیارهای سینمایی، شالوده آن را تشکیل دهد. قطعا کیفیت این پنج فیلم در یک کفه قرار نمی‌گیرد و تا حدودی هم برگزیدگان این پنج فیلم قابل‌پیش‌بینی هستند. پس اگر نمی‌خواهیم فجر به جشنواره‌ای سیاسی تبدیل شود، بهتر است خودمان تحلیل فرامتنی و سیاسی نداشته باشیم. بااین‌حال در این بازه زمانی کوتاه اعلام نامزدها، شاهد واکنش‌هایی بودیم نظیر اینکه فیلم «بادیگارد» را از داوری‌ها حذف کردند. اتفاقا همین نکته را از چند منظر باید به فال نیک گرفت؛ یکی اینکه قرار نیست در جشنواره‌ها مقهور نام‌ها شویم. دیگر اینکه خواسته یا ناخواسته داوران کمک کردند تا حاتمی‌کیا که فیلم‌های خوبی در کارنامه هنری خود دارد به ورطه تکرار نیفتد. چون جایزه‌دادن یعنی تأیید فیلم. فقط کافیست فیلم «آژانس شیشه‌ای» را با «بادیگارد» مقایسه کنیم و ببینیم که حاتمی‌کیا در فیلم نخست از نقطه زیبایی‌شناسی چقدر جلو بوده و در فیلم اخیرش چقدر توانسته در سینما پیشرفت داشته باشد. از سوی دیگر هم این سؤال پیش می‌آید که چرا فیلم درخشانی مثل «اژدها وارد می‌شود» در فهرست بهترین‌های فیلم و کارگردانی قرار نگرفت؟ مگر فیلم به‌لحاظ سینمایی یک سروگردن بالاتر از برخی از نامزدها نیست؟ شاید پاسخ، محافظه‌کاری هیأت داوران باشد و... اما هرچه که هست خوشبختانه توصیه‌ای از سوی نهاد بالاتر صورت نگرفته. امسال باید اعتراف کرد که دست‌کم در هیأت داوران اعمال‌نظری صورت نگرفته است. آیا بهتر نیست از این حرکت مثبت استقبال کرد و به آن ارج نهاد تا در دوره‌های آتی شاهد باشیم که فیلم‌هایی که از فیلتر نهاد‌های رسمی و مرجع عبور کردند، دیگر قرار نیست مجددا در فهرستِ به فرموده‌ها و سفارش‌ها و نکوهش‌ها قرار بگیرند. بد نیست طعم آزادی‌عمل را هم بچشیم.
اسامی نامزدهای سایر بخش‌ها به این شرح است:
بهترین کارگردانی
کمال تبریزی برای کارگردانی فیلم «امکان مینا»
سعید روستایی برای کارگردانی فیلم «ابد و یک روز»
فرزاد مؤتمن برای کارگردانی فیلم «آخرین‌بار کی سحر را دیدی؟»
محمدحسین مهدویان برای کارگردانی فیلم «ایستاده در غبار»
سیدرضا میرکریمی برای کارگردانی فیلم «دختر»
بهترین بازیگر نقش اول زن
پریناز ایزدیار برای فیلم «ابد و یک روز»
ساره بیات برای فیلم «آاادت نمی‌کنیم»
مینا ساداتی برای فیلم «امکان مینا»
طناز طباطبایی برای فیلم «خشم و هیاهو»
الهام کردا برای فیلم «به‌دنیاآمدن»
بهترین بازیگر نقش اول مرد
فرهاد اصلانی برای فیلم «دختر»
پرویز پرستویی برای فیلم «بادیگارد»
رضا کیانیان برای فیلم «کفش‌هایم کو»
پیمان معادی برای فیلم «ابد و یک روز»
نوید محمدزاده برای فیلم «خشم و هیاهو»
بهترین بازیگر نقش مکمل زن
بهنوش بختیاری برای بازی در فیلم «من»
مریلا زارعی برای فیلم «دختر»
ژاله صامتی برای فیلم «آخرین‌بار کی سحر را دیدی؟»
شبنم مقدمی برای فیلم‌های «زاپاس» و «نفس»
شیرین یزدان‌بخش برای فیلم «ابد و یک روز»
بهترین نقش مکمل مرد
حمیدرضا آذرنگ برای فیلم «آاادت نمی‌کنیم»
امیر جدیدی برای فیلم «من»
سیامک صفری برای فیلم «آخرین‌بار کی سحر را دیدی؟»
آذرخش فراهانی برای فیلم «مالاریا»
نوید محمدزاده برای فیلم «ابد و یک روز»
بهترین فیلم‌برداری
حمید خضوعی‌ابیانه برای فیلم «دختر»
هومن بهمنش برای فیلم «اژدها وارد می‌شود»
پیمان شادمان‌فر برای فیلم «خشم و هیاهو»
محمود کلاری برای فیلم «بادیگارد»
فرشاد محمدی برای فیلم «امکان مینا»
بهترین تدوین
سجاد پهلوان‌زاده برای فیلم «ایستاده در غبار»
بهرام دهقانی برای فیلم «ابد و یک روز»
سپیده عبدالوهاب برای فیلم «به‌دنیاآمدن»
هایده صفی‌یاری برای فیلم «لانتوری»
محمدرضا موئینی و هدی موئینی برای فیلم «امکان مینا»
بهترین موسیقی متن
کریستف رضاعی برای فیلم «اژدها وارد می‌شود»
مسعود سخاوت‌دوست برای فیلم «نفس»
محمدرضا علیقلی برای فیلم «امکان مینا» و «دختر»
کارن همایونفر برای فیلم «بادیگارد»
پیمان یزدانیان برای فیلم «به دنیا آمدن»
بهترین صدا
بهمن اردلان و سیدعلیرضا علویان برای فیلم «بادیگارد»
سعید بجنوردی و محمدرضا دلپاک برای فیلم «لانتوری»
حسین بشاش و آرش قاسمی برای فیلم «خشم و هیاهو»
امین میرشکاری و سیدعلیرضا علویان برای فیلم «ابد و یک روز»
مهرشاد ملکوتی برای فیلم «ایستاده در غبار»
بهترین طراح صحنه و لباس
محمدرضا شجاعی برای فیلم «ایستاده در غبار»
امیرحسین قدسی و نگار نعمتی برای فیلم «اژدها وارد می‌شود»
بهزاد کزازی برای فیلم «امکان مینا»
محسن نصراللهی و رعنا امینی برای فیلم «خشم و هیاهو»
اصغر نژادایمانی برای فیلم «نفس»
بهترین چهره‌پردازی
ایمان امیدواری برای فیلم‌های «زاپاس» و «بادیگارد»
عبدالله اسکندری و مهرداد میرکیانی برای فیلم «لانتوری»
شهرام خلج برای فیلم «ایستاده در غبار»
مهرداد میرکیانی برای فیلم‌های «نفس» و «اژدها وارد می‌شود»
سعید ملکان برای فیلم‌های «ابد و یک روز» و «امکان مینا»
بهترین جلوه‌های ویژه میدانی
و جلوه‌های ویژه بصری
سیدهادی اسلامی برای فیلم «بادیگارد» (جلوه‌های بصری)
ایمان کرمیان برای فیلم «ایستاده در غبار» (جلوه‌های میدانی)
فرید ناظرفصیحی برای فیلم «نفس» (جلوه‌های بصری)
محمدرضا نجفی‌امامی برای فیلم «رسوایی ٢» (جلوه‌های بصری)
بهترین فیلم‌نامه
فرهاد توحیدی و مرتضی اصفهانی برای فیلم‌نامه «امکان مینا»
سعید روستایی برای فیلم‌نامه «ابد و یک روز»
امیر عربی برای فیلم‌نامه «آخرین بار کی سحر را دیدی؟»
مهران کاشانی برای فیلم‌نامه «دختر»
محمدحسین مهدویان برای فیلم‌نامه «ایستاده در غبار»
جشنواره کمابیش سیاسی
واقعیت امر این است که جوایز جشنواره فیلم فجر از همان دوره اول تا اکنون کمابیش سیاسی هم هست یعنی باید داوران علاوه بر ارزش‌های خود فیلم، ملاحظاتی از قبیل اینکه کارگردان فیلم چقدر خودی است، تهیه‌کننده فیلم مثلا با کجا ارتباط دارد یا ندارد و مسائلی از این دست، داوری کنند. بنابراین معمولا طی این سال‌ها دیده‌ایم بعضی از فیلم‌هایی که فاقد ارزش‌های سینمایی بوده‌اند، به دلیل طرح موضوع موردعلاقه مسئولان یا کاندیدا شده‌اند یا جایزه دریافت کرده‌اند. هرچند امسال برای من هم عجیب بود که چرا فیلم «بادیگارد» که البته من آن را ندیده‌ام و داوری‌اش هم نمی‌کنم، در میان کاندیداها حضور ندارد و باز این سؤال برایم مطرح است که چرا به فیلمی مثل «مالاریا» که من آن را دیده‌ام و بسیار فیلم خوبی است کم‌توجهی شده است؟ همیشه بعد از اعلام اسامی نامزدها، مجموعه‌ای از پیش‌داوری‌ها، رایزنی‌ها و پچپچه‌ها در میان اهالی سینما رایج می‌شود ولی می‌خواهم بگویم اصلا مهم نیست که چه فیلمی جایزه می‌گیرد یا نمی‌گیرد، مهم خود فیلم است که هنگام اکران عمومی، چه در گروه عام و چه در گروه هنر و تجربه، باید تکلیفش را با مخاطب روشن کند.
روزنامه شرق