به گزارش فرهنگ امروز به نقل از شبستان؛ ابراهیم فیاض، استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که در حالی که می‌توان از طریق تهذیب، مشکل علوم انسانی غربی را برطرف نمود، چه نیازی به تأسیس علوم انسانیِ اسلامی است؟، گفت: منبع و منشأ اسلام، حکمت است. از این رو علوم انسانی اسلامی نیز برگرفته از حکمت است و باید برای ایجاد تحول در علوم انسانی و رساندن آن به علوم انسانی اسلامی به حکمت نگاه ویژه داشته باشیم.
وی با تاکید بر این نکته که شاخص حکمت این است که جهان گشوده بحث می کند، خاطرنشان کرد: در این جهان گشوده باید از علوم موجود استفاده شود.
این پژوهشگر حوزه جامعه شناسی، با بیان این که در حکمت اسلامی علوم دیگر می توانند نقشی مکمل ایفا کنند، تصریح کرد: وقتی بحث از جهان گشوده می شود به این معنا نیست که اصول و ارزش های اصلی فراموش می شود بلکه به این معناست که نکاتی که علوم دیگر در آن پا پیش گذاشته مورد بهره برداری واقع شود.
فیاض با عنوان اینکه نباید برای بهره برداری از دیگر علوم به نقل کننده آنها توجه کنیم، خاطرنشان کرد: اگر همواره به دست آورده علوم را در نظر بگیریم و به محتوای علومی که منتشر می شود توجه نداشته باشیم اندر خم همان کوچه ابتدایی گیر خواهیم کرد و در نهایت ناچار می شویم به دلیل نداشتن علوم محتوایی کل حکمت اسلامی را کنار بگذاریم و علوم انسانی غربی را جایگزین کنیم.
وی به لزوم حرکت جدی صاحبنظران در زمینه تهذیب برای رسیدن به تحول در علوم انسانی تاکید کرد و گفت: در این زمینه می توانیم به حدیث امام علی(ع) اشاره کنیم که می فرمایند ببینید چه می گوید نه آنکه که می گوید.
فیاض اظهار کرد: با توجه به این ویژگی حکمت باید به این نتیجه برسیم که می توان حکمت را هم از علوم انسانی غربی استخراج کرد زیرا در برخی از جنبه ها علوم انسانی غربی به دلیل تجربه های فردی پیشرفت هایی داشته که در حکمت اسلامی تاکنون این دستاوردها رخ نداده است.
این پژوهشگر با تاکید براین نکته که هدف اصلی ما رسیدن به حکمت است و باید آن را از هر جا که بتوانیم به دست بیاوریم، عنوان کرد: جهان حکمت بسته نیست و در این جهان می توان علوم انسانی غربی را راه داد و علوم انسانی غربی اگر نظریه پردازی چون فروید دارد که حکمت اسلامی با آن تقریبا دچار مشکل است اما از همین نظریه های فروید و گفتارهای پراکنده آن می توان بنیه ای استخراج کرد که به کمک تحول علوم انسانی به سمت حکمت اسلامی بیاید.
فیاض در ادامه با اعلام این که خود تاسیس نیازمند تهذیب است، گفت: اگر نظریه های مختلف علمای دینی اسلامی هم مورد مطالعه قرار گیرد می بینیم که این نظریه ها هم عمدتا نگاهی به علوم انسانی غربی داشته اند مثلا آیت الله مطهری در نگاهش به علوم انسانی روانکاوی را قبول می کرد، در حالی که روانکاوی علمی است که غربی ها به آن دست یافته اند.
پژوهشگر حوزه جامعه شناسی در ادامه با بیان این که متاسفانه ما همواره برای تحول علوم انسانی به گفته ها اکتفا می کنیم و تا کنون مطالعات مناسبی در این زمینه صورت نگرفته است، تصریح کرد: پس با توجه به منابع کم مطالعاتی ما نیازمند تهذیب علوم انسانی غربی هستیم و راهی جز این راه نداریم.
فیاض در پایان سخنانش یادآور شد: اگر تهذیب را جدی بگیریم و در همین زمینه هم به مطالعات گسترده بپردازیم در نهایت پس از یک زمان گذار و با توجه به دانشی که به دست آورده ایم و بهره برداری از منابع حکمت اسلامی می توانیم آن گاه به سوی تاسیس گام برداریم.