به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ مراسم بزرگداشت شکسپیر و روز جهانی کتاب، عصر روز شنبه، ۴ اردیبهشت ماه، برابر با ۲۳ آوریل و هم‌زمان با چهارصدمین سالگرد درگذشت شکسپیر در مرکز فرهنگی شهر کتاب با عنوان «چهارصد سال با شکسپیر» برگزار شد.
در این نشست دکتر شیده احمدزاده درباره «شکسپیر و شعر»، دکتر امیرعلی نجومیان درباره «شکسپیر و سینما»، دکتر کامران سپهران درباره «صحنه ماندگار شکسپیر» و رضا سرور مترجم کتاب‌های «شکسپیر معاصر ما» نوشته‌ی «یان کات» و «گفت‌وگوهایی درباره‌ی شکسپیر» نوشته «یان کات» و «چارلز ماروویتز» درباره جایگاه این دو کتاب در حوزه شکسپیرشناسی سخن گفتند.
علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی موسسه شهر کتاب در ابتدای این مراسم گفت: سروانتس و شکسپیر هر دو در ۲۳ آوریل ۱۶۱۶ میلادی از دنیا رفتند به همین دلیل ۲۳ آوریل روز جهانی کتاب نامگذاری شده است.
وی ادامه داد: اگر ارزش ادبیات به اندیشه افراد ادبی باشد، شکسپیر در دنیای ادبیات شایسته جایگاهی است که کمتر کسی توانسته به آن نزدیک شود.
قدرت شعری شکسپیر با نمایشنامه‌هایش برابری می‌کند
شیده احمدزاده نخستین سخنران این مراسم در تشریح اهمیت شعرهای شکسپیر اظهار کرد: همیشه نمایشنامه‌های شکسپیر و جایگاهی که او در تئاتر داشته بر شعرش غلبه کرده است. مدتی دنبال شعرهای او می‌گشتم اما متأسفانه متوجه شدم که هیچ ترجمه کاملی از غزل‌های او به زبان فارسی انجام نشده است.
وی ادامه داد: بعد از انقلاب چند نفر دست به ترجمه اشعار شکسپیر زدند که آنها نیز ترجمه‌های موفقی نبوده است. جالب است که بدانید که نمایشنامه‌های او از شعرهای آزاد تشکیل شده است. با توجه به موارد گفته شده برای من سؤال است که چرا نمایشنامه‌های شکسپیر از دوره قاجار ترجمه شده اما کسی دنبال ترجمه غزلیات او نرفته است.
این استاد زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به ویژگی‌های شعر شکسپیر گفت: قدرت شعری شکسپیر با نمایشنامه‌هایش برابری می‌کند. شعرهای شکسپیر از نظر فرم و زبان قابل مقایسه با شاعران عصر خود نیست. در شعرهای او دو معشوقی وجود دارد که پیش از آن وجود نداشته است.
وی ادامه داد: در غزلیات ابتدایی معشوق یک مرد جوان و در باقی مانده غزلیات معشوق یک زن سیاه‌پوست است که پرداختن به این دو سوژه موضوع جدیدی بوده است. ساختار غزلیات شکسپیر متفاوت است، پردازش او ویژگی خاصی دارد. وقتی شکسپیر درباره مرد جوان صحبت می‌کند یک حس یگانگی حاکم است. پارسایی، شرافت و عفت مواردی است که به زیبایی درونی انسان برمی‌گردد و ما این زیبایی‌ها را به وضوح در شعرهای شکسپیر می‌بینیم.
شکسپیر دارای بیشترین اقتباس در تاریخ ادبیات جهان است
در ادامه این مراسم امیرعلی نجومیان درباره موضوع شکسپیر و سینما اظهار کرد: حدود ۱۲۰ سال است که آثار شکسپیر در سینما اقتباس می‌شود. در تعریف اقتباس باید گفت که این کلمه به معنی تفسیر است و نه چیزی بیشتر از آن، بنابراین وفادار بود به متن چندان اهمیتی ندارد.
وی افزود: شکسپیر یکی از موفق‌ترین افرادی بوده که از آثارش اقتباس شده است. جالب است که بدانید بیش از ۴۱۰ اقتباس از آثار شکسپیر در حوزه سینما و تلویزیون انجام شده است و او دارای بیشترین اقتباس در تاریخ ادبیات جهان است.
این استاد ادبیات انگلیسی و نظریه ادبی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به ویژگی اقتباس‌های انجام شده گفت: شاید همه فکر کنند که دلیل اقتباس‌های فراوان از آثار شکسپیر به شهرت او برمی‌گردد اما به نظر من دلیل اصلی این موضوع به ویژگی‌های متن‌های او برمی‌گردد چراکه این متن‌های او با سایر آثار آن زمان متفاوت است.
وی ادامه داد: شکسپیر از دهه ۵۰ تبدیل به یک صنعت برای کشورهای انگلیسی زبان به خصوص انگلستان می‌شود زیرا که محصولات مختلفی چون کتاب، نمایشنامه، شعر و فیلم از او به فروش می‌رسد. اقتباس‌هایی که از آثار شکسپیر انجام شده است نشان می‌دهد که آثار او چقدر قابلیت به‌روز شدن را دارند. روایت‌های شکسپیر معانی فراوانی دارند که هر کدام زیر لایه‌های اصلی داستان پنهان هستند و هر کس بسته به درکش آنها را می‌فهمد.
نجومیان در تشریح تفاوت اقتباس از رمان با اقتباس از تئاتر اظهار کرد: وقتی درباره اقتباس از آثار شکسپیر صحبت می‌کنیم منظورمان اقتباس از آثار تئاتری اوست و این با اقتباس از داستان و رمان متفاوت است. بررسی‌ها نشان داده که تا به امروز بیش از ۳۰ جلد کتاب درباره شکسپیر و سینما نوشته شده است که این موضوع به جایگاه هنری و ادبی او اشاره می‌کند.
آثار شکسپیر ویژگی‌هایش را از دست نداده است
در ادامه این مراسم کامران سپهران با اشاره به ویژگی‌های آثار ماندگار کلاسیک گفت: بر اساس نظریه‌های مطرح شده، اثری کلاسیک است که آیندگان نیز بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. این ویژگی را ما به وضوح در آثار شکسپیر مشاهده می‌کنیم چراکه هنوز هم آثار او مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرد.
وی افزود: در حوزه نمایشنامه بیشترین اجرا مربوط به شکسپیر بوده است و این موضوع بیانگر این است که آثار او با گذشت زمان ویژگی‌های خود را از دست نداده است و هنوز هم برای مخاطب تازگی دارد. به نظر من اثر کلاسیک ثمره یک فرهنگ به بلوغ رسیده است.
این عضو هیات علمی دانشکده سینما و تئاتر در توضیح ویژگی‌های شکسپیر اظهار کرد: شکسپیر یک نویسنده انقلابی نیست بلکه نمونه کامل یک انسان رنسانسی است. جالب است که بدانید هملت ابداع شکسپیر نیست و این موضوع پیش از او نیز وجود داشته است و شاید اگر او امروز هملت را می‌نوشت برخی می‌گفتند که او سرقت ادبی کرده است. در واقع چیزی که باعث متمایز شدن هملت شده، زبانی است که شکسپیر از آن استفاده کرده است.
وی ادامه داد: شکسپیر در هملت از چهارهزار واژه استفاده کرده است، او حتی به خلق واژه جدید و استفاده جدید از برخی کلمات نیز دست زده است و در این نمایشنامه ۱۷۰ واژه به شکلی که گفته شد به کار رفته است. در واقع باید این‌طور بیان کرد که او به یک کشف زبانی پرداخته است.
سپهران با اشاره به توانایی‌های شکسپیر در نویسندگی گفت: شکسپیر تنها نویسنده‌ای است که هم در کمدی‌نویسی و هم در تراژدی‌نویسی قوی عمل کرده است و من نمونه‌ای مانند او ندیده‌ام. هنر شکسپیر این است که به مخاطب اطلاعات نمی‌دهد و باعث تفکر و تحلیل می‌شود.
رضا سرور که آخرین سخنران این مراسم بود در تشریح شناسایی ویژگی‌های شکسپیر اظهار کرد: چهار نسل از شکسپیرشناسان که کار خود را بعد از مرگ او آغاز کردند، در آثارشان بیشتر به جهان درون شکسپیر پرداخته‌اند.
وی ادامه داد: آن چیزی که مهم است شاید این باشد که تا اواسط قرن ۲۰ کسی سراغ نسبت آثار شکسپیر با جهانی که الان در آن زندگی می‌کنیم نرفته است؛ اینکه چطور شکسپیر می‌تواند انسان معاصر ما باشد.
این نویسنده با اشاره به راه‌های شناخت آثار شکسپیر گفت: برای فهم شکسپیر باید دریابیم که تقاطع شکسپیر با زندگی امروز ما چیست؟ در واقع باید او را به روزگار خود بیاوریم.
در این نشست علاوه بر صحبت‌های سخنرانان، بخش‌هایی از فیلم «در جست‌وجوی شکسپیر» نمایش داده شد.