به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ اوژن بورنوف (زاده ۸ آوریل ۱۸۰۱ - مرگ ۲۸ می ۱۸۵۲) در پاریس متولد شد و در همان شهر دیده از جهان فروبست. او پسر زبان‌شناس مشهور فرانسوی ژان لوئی بورنوف است. پس از آنکه با درس‌های پدرش تعلیم و تربیت یافت ابتدا مدرسه حقوق را انتخاب و برای لیسانس خود رساله ممتازی تهیه کرد. ولی به زودی با شوق فراوانی به سوی زبان‌های شرقی کشیده شد و با عشق تمام به آموختن آنها پرداخت و طولی نکشید که در زمینه جدید به اکتشافات مهمی دست یافت که باعث شهرت او شد.
در سال ۱۸۶۲ «رساله‌ای درباره زبان پالی» و سال بعد «نظریات گرامری درباره چند قطعه از رساله زبان پالی» را به چاپ رسانید. زبان پالی یکی از لهجه‌های قدیمی و عامیانه هندوستان و معاصر زبان سانکسریت بود.
بورنوف تحقیقات عمیق زبانشناسی درباره زبان پالی انجام داد و نتیجه آنها را در مقالات متعددی در «روزنامه آسیائی» و «روزنامه دانشمندان» منتشر کرد. بورنوف در زبان پالی یک شکل عقب افتاده زبان سانسکریت را پیدا کرده بود که ثابت می‌کرد این زبان باید زبان بسیار قدیمی باشد. ولی موضوع به کار بستن لهجه ناشناس سانکسریت در مطالعه می‌بایستی با موضوع دیگری تعقیب شود که او هم بسیار مشکل و به‌ویژه بسیار مفید بود.
این خاورشناس فرانسوی در کتابخانه ملی نسخه‌هایی را که آنکتیل دوپرون، خاورشناس فرانسوی از هندوستان آورده بود بازیافت و مصمم شد که آنها را بخواند و به کمک سانسکریت موفق شد ظلمتی را که این ابنیه مقدس را فراگرفته بود بشکافد. کتاب‌های زردشت که در حدود قرن هفتم توسط فردی به نام نیریوزنق ترجمه شده و به کمک این ترجمه قدیمی ممکن بود عقایدی را که مرور زمان حتی در بین زردشتیان هم منحرف کرده بود را دوباره برقرار کند. او در سال ۱۸۲۹ به خرج خود و به کمک چاپ سنگی متن اصلی وندیداد ساده را طبع و اثری را که می‌خواست به ترجمه و تفسیر آن بپردازد رونویسی کرد.
او همچنین پس از مطالعات فراوان، كتاب بودا و مذهب او را به تنهايى و بدون كمك ديگران نگاشت و اثري پديد آورد که مانند نداشت.
بورنوف و تفسیری درباره یسنا
اين دانشمند جوان در ضمن مطالعه در كتابخانه ملي پاريس، به نسخههايى از كتب مذهبي زرتشتيان برخورد كرد و در سال ۱۸۳۵ م تفسير يسنا را كه يك متن مهم زرتشتي است، منتشر کرد و به كمك زبان سانسكريت آن را نوشت. وي با اين كار علمي بزرگ، كليد و كشف رمز خواندن كتيبههاي خطي ميخي در زبانهاي ايران باستان را به دست ديگر دانشمندان داد.
در نخستین جلد «تفسیر درباره یسنا» مؤلف معانی کلماتی را که فصل اول را تشکیل می‌دادند شرح داده بود. به‌علاوه در سال ۱۸۳۶ جزوه‌ای درباره نوشته‌های میخی اکباتان چاپ کرد. بورونوف بود که با حذف حرف «ر» که متقدمین در کلمه «باختریش» خوانده بودند و او در هنگام خواندن حرف «ب» را به جای آن گذاشت و موفق شد که در مندرجات اکباتان اسم همه ایالات کشور داریوش را بخواند.
در حقیقت از روزی که بورنوف هات اول یسنا را با یادداشت‌های فراوان در سال ۱۸۸۳ و هات نهم یسنا را در سال‌های ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۶ میلادی منتشر کرد، اوستاشناسی پایه علمی یافت. در همان زمان دانشمند آلمانی «پوپ» نیز به سنجش زبان‌های هندواروپایی پرداخت و پیوستگی زبان‌های آریایی هند و ایران به همدیگر آشکارتر شد.
بورنوف در دوره زندگی پر زحمت خود عضو انستیتو استاد زبان سانسکریت در کلژدوفرانس و سردبیر انجمن آسیایی پاریس و... شد. بیشتر انستیتوهای خارجی مایه افتخار خود دانستند که چنین زبان‌شناس عالی‌قدری را با خود شریک و همکار کنند. از این رو در سال ۱۸۷۲ عضو انجمن آسیایی لندن، در ۱۸۳۱ عضو انجمن آسیایی کلکته، در ۱۸۳۷ عضو انجمن آسیایی بمبئی و در ۱۸۳۸ عضو آکادمی لیسبن و آکادمی مونیخ شد.
او به تحقیقات و مطالعات زبان فارسی که دانشمندان فرانسوی پیش یا بعد از او آثار درخشانی در آنها گذاشته‌اند خدمت فراوانی کرده است. او سرانجام در سن ۵۱ سالگی نابهنگام درگذشت اما هنوز در بستر بیماری با رنج و درد در مبارزه بود که آکادمی نگارش ادبی پاریس او را سردبیر همیشگی خود نامید. با این حال او ۱۵ روز پس از این انتخاب برای همیشه دیده از جهان فروبست.