به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ نشست تخصصی «بررسی کیفیت چاپ و چالش‌های تولید کتاب درسی» با همت پایگاه اطلاع رسانی صنعت چاپ ایران، عصر روز سه شنبه ۲۷ مهر با حضور خدایار صادقی متخصص حوزه چاپ و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر، حمید ثابت مسئول فنی اداره کل نظارت بر نشر وزارت آموزش و پرورش و حمید فریور مسئول تولید سازمان چاپ و نشر کتب درسی در محل شرکت تعاونی چاپخانه داران تهران برگزار شد.
جلال ذکایی مدیرمسئول پایگاه اطلاع رسانی صنعت چاپ ایران و دبیر این نشست در سخنان کوتاهی با اشاره به اقتضائات چاپ کتابهای درسی در آستانه شروع سال تحصیلی (قبل از ماه مهر) و الزماتی که می‌بایست در این زمینه رعایت شود، گفت: این روزها بحث کیفیت چاپ کتابهای درسی که قاعدتا باید از استانداردهای مشخصی تبعیت کند، به یکی از بحث‌های اساسی در تولید این محصول استراتژیک تبدیل شده است.
سیمی کردن کتاب پذیرفته می‌شود!
وی افزود: متاسفانه این روزها در نقاط مختلف شهر می‌بینیم که بسیاری از دفاتر فنی برای سیمی کردن کتابهای درسی اعلام آمادگی می‌کنند که خود همین مسئله نشانه عدم رعایت استانداردهای لازم در چاپ کتابهای درسی و کیفیت نامناسب آنها است. همچنین به گفته مسئول نشست تخصصی «بررسی کیفیت چاپ و چالش‌های تولید کتاب درسی» برای این نشست از نماینده شرکت اُفست هم دعوت شده بود اما در این جلسه حضور پیدا نکرد.
در ادامه خدایار صادقی در سخنانی با تاکید بر این مسئله که در سالی که به نام اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل نامگذاری شده، بد نیست بنگاه‌های اقتصادی و دست اندرکاران تولید و خدمات بدانند چه وظیفه ای در قبال این شعار دارند، گفت: در سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور، ایران کشوری با جایگاه اول در منطقه در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصادی معرفی شده است. اگر بخواهیم جایگاه کشور را در زمینه صنعت چاپ و از جمله آماده سازی کتابهای درسی بررسی کنیم، باید به سه مسئله توجه کنیم.
وی افزود: مسئله اول هزینه است که به نظر می‌رسد تولید کتابهای درسی و رساندن آنها به دست مصرف کننده نهایی یعنی دانش آموزان در این حوزه موفقیت آمیز بوده چرا که دست کم شکایتی از این حیث از سوی مصرف کننده دیده نمی‌شود. مسئله دوم زمان است که خوشبختانه چند سالی است در این حوزه هم با معضل خاصی مواجه نیستیم و کتابها در همان روز اول مهر به دست دانش آموزان می‌رسد.
چاپ کتب درسی نسبت به ۵۰ سال قبل اگر پسرفت نداشته، پیشرفتی هم نداشته است
صادقی در تبیین مسئله سوم که مسئله اصلی این نشست نیز بود، گفت: مسئله سوم به کیفیت چاپ کتابهای درسی بر می‌گردد که باید اذعان کنیم که در این حوزه با ناکامی روبرو بوده ایم و کیفیت کتابهای درسی رضایت بخش نیست.
این استاد دانشگاه در ادامه با به نمایش گذاشتن نسخه‌هایی از کتابهای درسی اوایل انقلاب و حتی سال‌های پیش از آن و مقایسه آنها با کتابهای درسی امروز افزود: به جرات می‌توان گفت کیفیت چاپی کتابهای درسی امروز نسبت به کتابهایی که مثلا در سال ۱۳۴۴ چاپ می‌شد آن هم با آن امکانات اندک، اگر نگوییم پسرفت نداشته است اما پیشرفتی هم نداشته است.
اذعان نماینده آموزش و پرورش به پائین بودن کیفیت چاپی کتب درسی
در ادامه حمید ثابت مسئول فنی اداره کل نظارت بر نشر وزارت آموزش و پرورش در سخنانی با اذعان به اینکه کار خیلی کمی برای ارتقای کیفیت چاپ کتابهای درسی صورت گرفته است در عین حال گفت: این مسئله دلایل مختلف و متعددی دارد که مهمترین آنها فشار زمانی و تاکید بسیار زیاد برای رساندن کتابها به دست دانش آموزان در روز اول مهر است.
وی افزود: بسیاری از کتابها ظرف دو و نهایتا سه ماه تالیف، تدوین، آماده سازی، چاپ و توزیع می‌شود و این در حالی است که به عنوان مثال تنها برای سال جاری تحصیلی ۳۱۵ عنوان کتاب جدید التالیف داشتیم که آنها ظرف سه ماه تالیف، تدوین، چاپ و توزیع شد. بسیار طبیعی است که با نیروی اندکی که وجود دارد، رعایت استانداردهای کیفی در چاپ کتابهای درسی بسیار دشوار و تقریبا غیرممکن است.
این مقام مسئول در وزارت آموزش و پرورش تغییرات هر ساله در کتابهای درسی را از دیگر علل افت کیفی چاپ این محصولات آموزشی عنوان کرد و گفت: متاسفانه زیرساخت‌های آموزشی کشور در نقاط مختلف با مشکلات اساسی روبرو است و بسیار ضعیف است به طوری که بسیاری از لوح‌های فشرده آموزشی که ما تدوین و به همراه کتابها عرضه کرده ایم، به مبداء بر می‌گردد چون حتی یک دستگاه کامپیوتر در برخی مدارس در نقاط مختلف کشور برای بکارگیری این محصولات آموزشی وجود ندارد!
ثابت با بیان اینکه در کشوری مانند تاجیکستان کتابهای درسی به دانش آموزان اجاره داده می‌شود و در پایان سال تحصیلی و پس از دریافت کتاب مبلغ مربوطه به آنها عودت داده می‌شود گفت: ما در ایران چنین رویه ای نداریم و کتاب به دانش آموز فروخته می‌شود.
عکس‌های کتاب جغرافیا را از اینترنت می‌گیریم!
مسئول فنی اداره کل نظارت بر نشر وزارت آموزش و پرورش همچنین با بیان اینکه رعایت استانداردهای کیفی در چاپ کتابهای درسی نیازمند سرمایه گذاری‌های کلان است، ادامه داد: به دلیل فقدان این سرمایه گذاری‌ها، به عنوان مثال ما برای یافتن عکس‌هایی برای درج در کتاب جغرافیا، اینترنت را زیر و رو می‌کنیم تا یک عکس مناسبت مرتبط با یک موضوع مشخص بیابیم و آن را در کتاب کار کنیم!
در این نشست همچنین حمید فریور مدیر تولید سازمان چاپ و نشر کتب درسی در سخنانی با نقل خاطره ای گفت: در اوایل دهه ۸۰ از زمانی که مرحوم مهندس علاقه مندان ریاست سازمان چاپ و نشر کتب درسی را برعهده داشت و همزمان معاون وزیر آموزش و پرورش بود، تاکید زیادی بر رعایت استاندارهای کیفی در تولید و چاپ کتابهای درسی داشت و حتی به یاد می‌آورم که در یکی از جلسات هم به مسئولان سازمان زیرمجموعه خود و هم به مسئولان شرکت اُفست هشدار داد که اگر کیفیت چاپ کتابهای درسی مطلوب نباشد، به هیچ کدام، سفارش کار نخواهد داد.
وی افزود: البته سایر مدیرانی که بعد از مرحوم علاقه مندان به این سازمان آمدند، نسبت به کیفیت چاپ کتابهای درسی بی تفاوت نبودند اما اگر بخواهیم نگاهی کلان‌تر به این مسئله داشته باشیم، باید این سئوال را مطرح کنیم که آیا بحث توسعه یافتگی در کتابهای درسی تنها به بحث کیفیت آنها بر می‌گردد؟
مدیر تولید سازمان چاپ و نشر کتب درسی: به خاطر فشار زمانی، ناچاریم کیفیت را فدای کمیت بکنیم
فریور در پاسخ به این پرسش یادآور شد: توسعه یافتگی نظام آموزشی ما به میزان کاهش وابستگی آن (نظام آموزشی) به کتابهای درسی و مسئله پائین آمدن این نرخ وابستگی به ۵۰ درصد، وابستگی است در حالی که الان صد درصد توسعه یافتگی نظام آموزشی ما وابسته به کتابهای درسی است. به همین خاطر ما در تولید محتواهای آموزشی، ناچار هستیم توسعه کیفی را فدای توسعه کمی بکنیم.
این مقام مسئول در سازمان چاپ و نشر کتب درسی ضمن تاکید بر لزوم تدوین استانداردهای لازم در چاپ کتابهای درسی از سوی وزارت آموزش و پرورش، آمادگی سازمان متبوعش را برای رعایت چنین استانداردهایی در صورت وجود اعلام کرد و در عین حال یادآور شد: متاسفانه همانگونه که آقای ثابت اشاره کرد آنقدر موضوعات دیگر وجود دارد که هم من به عنوان پیمانکار در چاپ کتابهای درسی و هم آموزش و پرورش در این زمینه، از بحث کیفیت منحرف شده ایم.
وی با اشاره به همکاری حدود ۵۰ چاپخانه در بخش خصوصی با سازمان چاپ و نشر کتب درسی در تولید کتابهای درسی در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ از تمرکزگرایی در این مسیر بعد از آن سالها سخن گفت و تاکید کرد: اگر چاپ کتابهای درسی به بخش خصوصی سپرده شود، یقینا قیمت این محصولات آموزشی بسیار بالاتر از رقم فعلی خواهد رفت که خود این مسئله موجب بروز تلاطم و حتی بحران در بازار مصرف این کالای استراتژیک خواهد شد.
وی در پایان سخنانش از خرید ۱۱ میلیارد تومانی سازمان چاپ و نشر کتب درسی با افزودن دو ماشین پیشرفته چاپ در سال جاری و همچنین استفاده از چسب خارجی در چاپ کتابهای درسی برای اولین بار خبر داد.