فرهنگ امروز/زهرا چوپانکاره:
پس از خبرها و تکذیب خبرهای چند باره، سرانجام علی‌اصغر فانی در وضعیتی میان استعفا و برکناری، وزارت آموزش و پرورش را ترک کرد؛ قائم‌مقامش، سید محمد بطحایی به عنوان سرپرست به صورت موقت مدیریت این وزارتخانه را بر عهده گرفت و گمانه‌زنی‌ها در مورد وزیر بعدی آموزش و پرورش در چند ماهه پایانی کار دولت روحانی آغاز شد. اما صرف نظر از حدس‌ها و گمان‌ها یک مساله پیش روی این بخش از دولت یازدهم وجود دارد: جانشین فانی باید چه خصوصیاتی داشته باشد که درخور موضوع «ترمیم کابینه» باشد و در این ماه‌های پایانی باید روی کدام یک از مسائل پیش‌روی آموزش و پرورش تمرکز کند؟ رییس‌جمهور در پاسخ به نامهای که فانی به او نوشته بود، ضمن تشکر از خدمات او در طول سه سال گذشته، نوشت: «ترمیم کابینه در حوزه فرهنگی و اجتماعی برای تحقق اهداف بلند نظام اسلامی و خدمت شایسته‌تر به مردم با توانی بیشتر و سرعتی افزون‌تر در همین مسیر خواهد بود. بی‌شک همکاری جمع عظیم معلمان و فرهنگیان عزیز کشور، سرمایه اصلی دولت در این راه است. » از نظر دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، مهم‌ترین هدفی که وزیر بعدی آموزش و پرورش باید مد نظر قرار دهد اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است.
مهدی نوید ادهم در گفت‌وگو با «اعتماد» می‌گوید: «در حال حاضر در آستانه تدوین برنامه ششم توسعه هستیم و این فرصتی استثنایی است که در پیش روی آموزش و پرورش قرار دارد. اگر سند تحول بنیادین از جایگاه مناسبی در برنامه ششم برخوردار شود، می‌توانیم امیدوار باشیم که بخش قابل توجهی از مشکلات آموزش و پرورش و کاستی‌ها مرتفع شوند. اگر این فرصت را از دست بدهیم با مشکلات جدی روبه‌رو خواهیم بود. » نوید ادهم با یادآوری اینکه سند تحول و تمامی برنامه‌های اجرایی آن تدوین شده و آماده هستند و تاکید بر اینکه این سند ثمره کار کارشناسان خبرگان است، اضافه کرد: «پیشنهاد من این است که اجرای این سند در اولویت کار وزیر بعدی قرار گیرد، اجرای سند تحول به خصوص در برطرف کردن مشکلات معیشتی فرهنگیان تاثیرات فراوانی خواهد داشت و از آنجایی که این سند حاصل کار کارشناسان خبرگان است، بند بند آن می‌تواند مشکلات بخش‌های دیگر را هم حل کند. مشکل آموزش و پرورش تنها مشکل اقتصادی نیست و در حوزه اجرایی و نظری و محتوایی هم با تکیه بر سند تحول بنیادین می‌توان تغییراتی ایجاد کرد.» سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس معتقد است که قرار نیست وزیر بعدی معجزه کند چرا که موضوع آموزش و پرورش تنها مربوط به یک فرد با عنوان وزیر نیست. میرحمایت میرزاده به «اعتماد» می‌گوید: «موضوعاتی مانند وضعیت معیشتی فرهنگیان و بدهی‌هایی که آموزش و پرورش به کارکنان خود دارد را نمی‌توان تنها با عوض کردن وزیر از میان برد. باید بپذیریم که همه باید دست به دست هم دهند تا این مشکلات حل شود، حالا که آقای فانی از وزارت رفته مگر قرار است بودجه‌ای برای دادن پاداش معوقه بازنشستگان ایجاد شود؟ قصور او در این زمینه چه بوده؟» میرزاده می‌گوید که دولت یازدهم هر وزیری را که به جای فانی بر مسند بنشاند باید اول مطمئن شود که با هم هماهنگ هستند: «وزیر باید بتواند مسائلش را اول در داخل دولت با هیات وزیران و سازمان مدیریت حل کند. مشکلاتی که آموزش و پرورش دارد را باید از طریق برنامه ششم توسعه و تعیین بودجه حل کرد و اینها همه مسائل داخلی دولت هستند، باید این مشکلات را همانجا مرتفع کنند. » این نماینده مجلس دهم با اشاره به اینکه وزیر جدید باید در میان فرهنگیان از محبوبیت برخوردار باشد و چهره‌ای مورد قبول آنها باشد همچنان تاکید کرد که هیچ موضوعی به اندازه مسائل مالی و معیشتی در آموزش و پرورش اولویت ندارد: «وضعیت معیشتی فرهنگیان در شان نظام نیست. نظام آموزش و پرورش را فرهنگیان می‌چرخانند، وقتی بازنشستگان سال‌هاست از دولت طلب دارند، معلمانی که در حال حاضر مشغول به کار هستند هم نمی‌توانند مطمئن باشند که به سرنوشت آنها دچار نمی‌شوند. در مدت زمان باقی مانده از کار دولت یازدهم باید روی حل این موضوع تمرکز شود.»
طلب فرهنگیان از دولت
در سوی دیگر تحولات آموزش و پرورش مانند همه جامعه فرهنگیان قرار دارند. کسانی که انتقادات بسیاری به علی‌اصغر فانی داشتند اما همواره بر این مساله تاکید داشتند که مشکلات‌شان تنها با تعویض وزیر ناپدید نمی‌شود. حالا هم یکی از اعضای کانون صنفی معلمان تهران می‌گوید که به هر حال و با وجود تمام انتقاداتی که به فانی وارد است در قیاس با دولت قبل، او تا حدی موفق عمل کرده است: «آقای فانی به نسبت دوره وزارت حاجی بابایی بسیار موفق عمل کرد و آن آشفتگی آموزش و پرورش دولت دهم را تا اندازه‌ای جمع کرد. در عرض چهار سال دولت دهم قرار بود که حقوق فرهنگیان بر اساس قانون خدمات کشوری بر اساس تورم افزایش یابد، اما این اتفاق در دوره حاجی‌بابایی رخ نداد و سبب شد که ما بین ٣٠ تا ٥٠ درصد از تورم عقب بمانیم، آقای فانی با اجرای طرح رتبه‌بندی رقمی معادل ١٠ تا ١٥ درصد این عقب‌افتادگی را جبران کرد.» مهدی بهلولی می‌گوید: وزیر بعدی آموزش و پرورش باید بخشی از کارهای مثبت فانی را کامل کند و برای بخشی از نابسامانی‌های قبلی هم فکری کند. اولویت کار وزیر آینده آموزش و پرورش از نظر او باید مشخص کردن وضعیت «صندوق ذخیره فرهنگیان» باشد. بهلولی به «اعتماد» می‌گوید: «صندوق ذخیره فرهنگیان ماه‌هاست که محل بحث بوده و مدیرعامل صندوق و چندین نفر دیگر در همین زمینه بازداشت شده‌اند. وزیر بعدی آموزش و پرورش باید با کمک دستگاه قضایی، هرچه زودتر این بحث را به سرانجام برساند تا این فضای شبهه‌انگیزی که در خصوص صندوق در میان فرهنگیان ایجاد شده برطرف شود.» بهلولی یکی از نکات مثبت کارنامه فانی را اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان می‌داند؛ کاری که به عقیده او باید در اولویت‌های وزیر بعدی باشد: «آقای فانی هر مشکلی هم که داشت خوشبختانه مرحله اول طرح رتبه‌بندی معلمان را اجرا کرد و حالا معلمان در انتظار اجرایی شدن مرحله دوم این طرح هستند و با رفتن آقای فانی، وزیر جدید باید این مرحله دوم را که تاکنون به دلیل کمبود بودجه عقب افتاده را اجرایی کند.» این فعال صنفی هم مانند بسیاری از فرهنگیان معتقد است که ایراد کار وزارت آموزش و پرورش تنها در وزیر خلاصه نمی‌شود: «یک مشکل آقای فانی این بود که نیروها و تیمش رای‌زنی‌های لازم برای گرفتن حقوق معلمان را انجام نمی‌دادند. وزیر تنها یک نفر است و باید تیمی داشته باشد که در این مسائل فعال باشند. معلمان طلب‌های زیادی از دولت دارند، اضافه‌کارها و حق‌الزحمه امتحانات از سال گذشته پرداخت نشده، تغییرات بیمه طلایی محل شبهه است و همه اینها وزیر و تیمی را لازم دارند که بتوانند پاسخگوی این مطالبات باشند.» جدای از تیتر خبرگزاری‌ها و شایعات و تایید و تکذیب‌ها، فرهنگیان هم در گروهی واقعی و مجازی‌شان سرگرم بحث و بررسی شرایط پیش‌روی آموزش و پرورش پس از تغییر وزیر هستند. نامهای آشنایی مانند محمدعلی نجفی و فخرالدین دانش آشتیانی به عنوان گزینه‌های جانشینی علی‌اصغر فانی به گوش می‌خورند و کارشناسان و فرهنگیان نظرات خود را در خصوص آنها بیان می‌کنند. هرچند در ماه‌های پایانی کار دولت یازدهم دومین وزیر آموزش و پرورش کابینه روحانی وقت چندانی برای خودنمایی ندارد اما اگر وزیری با قصد انجام تغییر وارد این وزارتخانه شود، بتواند خاطره اقدامات چشمگیری که در چند ماهه اول وزارت علوم دولت یازدهم در دانشگاه‌ها اتفاق افتاد را در ماه‌های پایانی این دولت تکرار کند.
روزنامه اعتماد