به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ بهروز غریب‌پور نویسنده، طراح و کارگردان «اپرای خیام» درباره تازه ترین جزییات این پروژه بیان کرد: خوشبختانه با همکاری و مساعدتی که از سوی دوستان ما در بنیاد فرهنگی هنری رودکی انجام گرفته پروژه «اپرای خیام» وارد فاز جدیدی از تولید و آماده سازی شده که امیدوارم این تلاش های شبانه روزی منجر به اجرای اثر در جشنواره بین المللی تئاتر فجر امسال شود. به هر حال همان گونه که در اخبار و اطلاعیه های روزهای گذشته مشاهده کردید غیر از حضور بهترین هنرمندان عرصه تئاتر عروسکی، همایون شجریان به عنوان خواننده شخصیت خیام در اپرا حضور دارد.
وی افزود: نگارش متن «اپرای خیام» که از دو سال پیش آغاز شده بود یک سال به طول انجامید و از اسفند ۹۴ نیز فرایند آهنگسازی پروژه کلید خورد. البته ساخت آهنگ برای این پروژه بسیار مشکل است چرا که آهنگساز تنها متن اثر را می‌خواند و باید بر اساس تصویری که من برای او توصیف می‌کنم صحنه‌ها را آماده کند به همین دلیل کار ما به صورت مشترک با یکدیگر پیش می‌رود. در این شیوه قطعه از پیش آماده‌ای برای خواندن خواننده وجود ندارد و آواگران یا خواننده-بازیگران باید مفاهیم نقش را از ماکت موسیقی استخراج کنند و پس از آن خواننده اصلی نقش را ایفا می‌کند.
اعلام آمادگی آهنگساز ایرانی برای ضبط پروژه در انگلستان
غریب‌پور با مروری بر تلاش گروه برای انجام کل فرایند ساخت و ضبط موسیقی پروژه «سعدی» در ایران گفت: در مورد «اپرای خیام» به محض خروج خبر اجرای آن از مرزهای کشور و اطلاع علاقه‌مندان به این شاعر بزرگ از انجام چنین پروژه‌ای، نوید نیکبخت آهنگساز و موسیقیدان ایرانی ساکن انگلیس برای همکاری با گروه اعلام آمادگی کرد. ایشان کار خود را به عنوان مدیر تولید برای اجرا و ضبط موسیقی سمفونیک پروژه در لندن کلید زد و فرنوش بهزاد رهبر ایرانی ارکستر نیز به واسطه او به گروه ملحق شد. به هر حال این کار بزرگ با حداقل هزینه در حال انجام است در صورتی که ضبط موسیقی در لندن به کیفیت پروژه کمک زیادی می‌کند. لازم به توضیح است که هنرمندان ایرانی که در لندن درگیر این پروژه هستند دستمزدی برای کار خود دریافت نمی‌کنند و اعضای ارکستر سمفونیک نیز به دلیل شهرت بین‌المللی خیام حداقل دستمزد را دریافت کرده‌اند.
این کارگردان تئاتر افزود: بعضی از خوانندگان از جمله همایون شجریان، مهدی امامی، روشنک کی‌منش و مهرداد ناصحی که در پروژه‌های پیشین حضور داشتند و وقفه‌ای در همکاری آنها با گروه ایجاد شده بود بار دیگر در این پروژه حضور پیدا کرده اند و بعضی از دیگر خوانندگان گروه نیز از تجربه‌ای غنی برخوردار هستند اما هنوز صاحب‌نام نشده‌اند.
به گفته غریب‌پور، از حدود ۱۵۰ نفر برای تشکیل گروه آوازی این پروژه آزمون گرفته شد اما با وجود استعداد قابل توجه بسیاری از آنها به دلیل محدودیت تعداد نقش‌ها، ۱۷ نفر برگزیده شدند.
از کارگاه ساخت عروسک ها چه خبر؟
نویسنده و کارگردان اپرای عروسکی خیام نسبت به اتمام کار ضبط موسیقی تا پایان دی ماه ابراز امیدواری کرد و افزود: همزمان با طی شدن فرایند آهنگسازی و اجرای آن، کارگاه ساخت عروسک و اشیای صحنه‌ای نیز مشغول به کار است و این مرحله با همکاری سازندگانی که در گروه عروسکی «آران» آموزش دیده‌اند به سرعت به پیش می‌رود.
وی بیان کرد: تا کنون نزدیک به ۴۰ نفر در پیشبرد این پروژه همکاری کرده‌اند اما پیش‌بینی می‌شود در نهایت حدود ۹۰ تا ۱۰۰ نفر در بخش‌های مختلف مانند موسیقی، ساخت عروسک و بازی‌دهندگی حضور یابند. البته در اپرای عروسکی خیام ۳۰ بازی‌دهنده همکاری می‌کنند و نزدیک به ۸۰ عروسک و ۷۰ عروسک ماکت باید ساخته شود به گونه‌ای که حدود ۱۵۰ عروسک در این پروژه به کار می‌رود. به هر ترتیب «اپرای خیام» پروژه بسیار بزرگی است که تعداد هنرمندان و عروسک‌های آن از کارهای پیشین گروه بیشتر است.
تلاش برای اجرای اپرایی به زبان کردی
غریب‌پور با اشاره به تکرار کارهای پیشین گروه پس از اجرای اپرای خیام در سال ۹۶ گفت: در مورد پروژه بعدی خود بسیار علاقه‌مند هستم یک متن به زبان کردی را به صحنه ببرم و به این منظور به صورت همزمان روی سه موضوع تمرکز کرده‌ام که شامل افسانه‌های «مَم و زین و گل سرخ خون‌آلود» و «حکایت عروسی پیر شالیار» می‌شود. ضمن اینکه باید ظرفیت موسیقیایی اشعار مربوط به هر موضوع را بسنجم چرا که برای نوشتن متن اپرا از اشعار شاعران بنام استفاده می‌کنم که البته باید قابلیت انطباق با دستگاه‌ها و ردیف‌های موسیقی ایرانی را داشته باشند چرا که خط داستانی، بسیار ساده در ذهن من شکل می‌گیرد اما دشواری کار در انطباق اشعار با یکدیگر و با موسیقی است.
وی افزود: در مورد اپرای خیام با توجه به محدود بودن رباعیات این شاعر، در کنار آثار خود او از اشعار شاعران دیگری چون وحشی‌بافقی، خاقانی و بیدل نیز برای آشنایی مخاطبان با اوضاع و احوال زمانه‌ای که شخصیت اصلی اپرا در آن می‌زیسته، بهره گرفته شده است. انتخاب ابیاتی که از یک سو از نظر قافیه، ردیف و وزن با یکدیگر هماهنگ باشند و از سوی دیگر بتوان آنها را با دستگاه‌ها و ردیف‌های موسیقی ایران منطبق کرد، کار سختی بود. طراحی آواز این اثر به منظور افزایش کیفیت اجرای آن به به اسحاق انور، استاد مسلم ردیف آوازی ایرانی سپرده شده است.
ساخت اپرای «کاوه آهنگر» در دستور کار گروه تئاتر «آران»
غریب‌پور در پایان به علاقه خود برای اجرای داستان کاوه آهنگر در شاهنامه فردوسی اشاره کرد و گفت: تلاش من برای خلق آثار ماندگاری که برای سالیان طولانی از قابلیت اجرا برخوردار باشند، شکل‌گیری چنین آثاری را به پروژه‌ای سخت تبدیل می‌کند که باید از هر نظر شاخص باشد. من در همه سال‌های فعالیت خود تلاش کرده‌ام هر پروژه را به گونه‌ای اجرا کنم که هم رضایت درونی خود و هم نظر مخاطبانی را جلب کند که در این سال‌ها حامیان اصلی گروه بوده‌اند.
اپرای خیام از پروژه های ویژه بنیاد فرهنگی هنری رودکی است که با حمایت معاونت هنری وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی اردیبهشت ماه امسال اجرای خود را آغاز می کند.