به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نشست رونمایی از کتاب «زنان در خاورمیانه» با سخنرانی دکتر منصوره اتحادیه (نظام مافی)، تاریخ‌نگار و استاد تاریخ دانشگاه تهران، مسرت امیرابراهیمی، پژوهشگر مطالعات زنان و جامعه‌شناس، دکتر الهام ملک‌زاده، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مینو مرتاضی، فعال حوزه زنان و زیبا جلالی، مدیر نشر شیرازه دوشنبه 11 بهمن ماه در اندیشگاه کتابخانه ملی برگزار شد.
زنان خاورمیانه زیر نقاب استعمار
اتحادیه با اشاره به شباهت‌های زنان در ایران و خاورمیانه گفت: با مطالعه کتاب نیکی کدی متوجه شدم که چقدر سرنوشت زنان خاورمیانه شبیه هم است و چقدر این سرنوشت سیاسی است. سیاستی که زنان نقشی در آن ندارند. با این حال کتاب تا حدودی آشفته و ناهماهنگ است و این آشفتگی به دلیل تنوع مطالب مانند قرار دادن مقاله و گفت‌وگو در آن است اما حجم مطالب ارزنده این نقص و ناهماهنگی را تا اندازه‌ای جبران می‌کند.
وی افزود: کتاب کشورهای بسیاری را مورد مطالعه قرار داده‌ام که اطلاعات بسیاری از زنان خاورمیانه در آن گنجانده شده و از این لحاظ اثر بسیار کمیاب و قابل تقدیر است. اطلاعات کتاب از تاریخ وسیعی در کشورهای متعددی از خاورمیانه حکایت می‌کند و باید گفت مولف چه جسارتی داشته که چنین اثری را به نگارش درآورده است. از طرفی مترجم برخی اصطلاحات جامعه‌شناسی را نتوانسته به‌درستی به فارسی برگرداند که شاید این نقص چندان متوجه مترجم نیست.
این تاریخ‌نگار ادامه داد: کدی در تالیف این کتاب بسیار به مساله استعمار و مقابله زنان با آن توجه کرده است مساله‌ای که حرکت زنان را تحت‌شعاع قرار داده است. وقتی تمام توجه به مقابله با استعمار غرب معطوف شد، مساله حقوق زنان را کمرنگ کرد.
جذابیت زنان عشایر برای استاد دانشگاه پرینستون
مسرت امیرابراهیمی در ادامه این نشست گفت: زمانی پروفسور کدی به تحقیق درباره مطالعات زنان پرداخت که محققان این حوزه دانشمندان درجه دو به شمار می‌آمدند. مطالعاتی که در دانشگاه‌های آمریکا تازه تاسیس بود و استادان و دانشجویان برای تحقیق و تالیف کتاب‌های بسیار زیادی در دسترس نداشتند.
وی افزود: با شرایطی که پیش رو بود، کدی به تحقیق و تالیف درباره زنان در خاورمیانه به ویژه زنان ایران علاقه‌مند شد، خودش در یکی از مصاحبه‌هایش گفته زمانی به ایران علاقه‌مند شدم که دولت مصدق برای ملی شدن صنعت نفت در حال مبارزه با قدرت‌های بزرگ بود و دنبال کردن جریان‌های ایران و تلاش زنان به ویژه در بخش عشایر برایم جذاب و جالب بود.
پاک کردن نگاه سومدارانه از چهره خاورمیانه
مینو مرتاضی نیز با اشاره به نگاه سومدارانه شرق‌شناسان به تاریخ خاورمیانه اظهار کرد: کدی در کتاب خود تلاش می‌کند، نگاه سوگیرانه شرق‌شناسان را که زنان مسلمانان خاورمیانه را قربانی زندگی‌های ناشاد و تحت‌سلطه می‌داند، پاک کند. اگرچه در نقد نگاه شرق‌شناسانه به زنان خاورمیانه برخی محققان پسااستعماری پرسش‌های اساسی به این دیدگاه مطرح کردند.
وی افزود: در کلیشه‌های شرق‌شناسان، شرق فرودست، بدبخت و گرفتار و غرب را ناجی و قوی با یک تمدن پرقدرت نشان می‌دهد. در کلیشه‌های آنها بازارهای شلوغ شرق، زنان روسپی، حرمسراهایی که مرکز دسیسه و توطئه است، همزمان زنان به صورت کودکانی ابله و ساده‌لوح یا تروریست و دزد، علاء‌الدین و چراغ جادو جلوه داده شده‌اند. در واقع آنها به طور موذیانه سعی می‌کنند شرق را به صورت کودکی ابله و بازیگوش که محتاج تربیت غرب است، نشان دهند اما کدی در کتابش با نگاه سوسیال تلاش می‌کند این نگاه مستشرقان را از چهره زنان خاورمیانه پاک کند.
تبعیض‌های جنسیتی و سرکوب زنان خاورمیانه
الهام ملک‌زاده نیز درباره ویژگی‌های کتاب «زنان در خاورمیانه» بیان کرد: این کتاب مجموعه تحقیقاتی است که از سال 35 تا 69 شمسی گردآوری و مستندسازی شده و مولف در صدد است که بگوید تبعیض‌های جنسیتی، اعتراض‌ها و سرکوب زنان خاص زنان خاورمیانه یا کشورهای در حال توسعه نیست و شامل همه کشورهاست. کار جالبی که در این اثر انجام دادند، استفاده از تصاویر مرتبط است و برای این مهم عکاسی را یاد گرفت.
تجربه زیسته زنان خاورمیانه در کتاب کدی
زیبا جلالی بیان کرد: روند انتشار کتاب 10 سال به طول انجامید، کتابی که پرفسور کدی در سال 2007 تالیف و از سوی دانشگاه پرینستون منتشر کرد. وقتی دوستان پیشنهاد ترجمه کتاب را دادند، سال 86 بود و من مشتاق انتشار این اثر شدم. کتابی که بازتابی از زندگی پرتلاش زنان خاورمیانه است.
وی افزود: تقریبا می‌توان گفت اثر کدی نخستین کتابی است که به شکل وسیع زندگی و تجربه زیسته زنان خاورمیانه را در بُعد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دربرمی‌گیرد. مطالب کتاب بر پایه منابع وسیعی است که مولف برای دریافت درستی از وضعیت زنان همه را مرور کرده است. اثری که می‌توان گفت حاصل یک عمر مطالعات خاورمیانه‌شناسی کدی با تاکید بر زندگی زنان است.