به گزارش فرهنگ امروز به نقل از روابط عمومی دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره، اجلاسیه نهایی «نظریه منطق گفتمان قرآن» به همت معاونت پژوهشی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی برگزار گردید.
در این نشست علمی که با ارائه حجت الاسلام محمد باقر سعیدی روشن همراه بود، حجج الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، دکتر ابوالفضل ساجدی، دکتر سیدرضا مؤدب و دکتر مجید معارف به عنوان شورای داوران و حجج اسلام والمسلمین دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی، دکتر علیرضا قائمی‌نیا، دکتر علی نصیری و دکتر جعفر نکونام به عنوان کمیته ناقدان در این پیش اجلاسیه حضور داشتند.
بنا به این گزارش حجت الاسلام و المسلمین سعیدی روشن در تشریح نظریه «منطق و زبان گفتمان قرآن» بیان کرد: مبانی فهم و تفسیر قرآن یکی از ارکان مهم و پیش نیازهای اساسی ورود به تفسیر قرآن و استفاده از معارف و آموزه‌های قرآن کریم است و در میان مباحث مبنایی، یک محور بحث زبان قرآن است که درون آن مسائل مختلفی مطرح است.
سعیدی روشن افزود: بحث «منطق گفتمان قرآن» سابقه‌ای طولانی دارد و به عنوان مثال برای مثال یکی از پرسش‌ها در موضوع زبان قرآن این است که آیا این زبان معرفت‌بخش است یا صرفاً یک زبان انگیزشی و جهت‌دهنده است؟ و نظر قاطبه متفکران این است که به اعتقاد ما مسلمانان زبان قرآن ریشه در واقعیت دارد و معرفت‌بخش است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: بنده این موضوع را به تفصیل در کتاب «زبان قرآن و مسائل آن» مطرح و بررسی کرده ام و ضمنا این موضوع نیز در آن کتاب بررسی شده است که آیا خداوند متعال برای رساندن پیام‌های خود و راهنمایی خود به مردم از چه شیوه و چه منطقی استفاده کرده است و آیا از همان عرف عقلا استفاده کرده یا این که زبان خاصی را دارد؟
حجت‌الاسلام و المسلمین سعیدی روشن گفت: در این اجلاسیه در ادامه سلسله نشست های قبلی بنده این موضوع را تبیین می کنم که زبان و منطق گفتمان قرآن یک منطق عرفی ـ فراعرفی است به این معنا که نه عرفی محض تلقی می‌شود و نه یک زبان خاص و ویژه که گروه یا افراد خاصاست فقط آن افراد خاص بتوانند بفهمند.
وی افزود: عرفی ـ فراعرفی به این معناست که قرآن در رساندن حد نصاب هدایت و راهنمایی الهی در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی زبان گویایی دارد و به واسطه همین زبان، همه کسانی که زبان عربی و صلاحیت‌های علمی متعارف و فطرت و عقل سالم اشته باشند می‌توانند از معارف و آموزه‌های قرآن بهره ببرند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: قرآن خود را بارها «نور مبین» و «قول ثقیل» تعبیر فرموده است و این کتاب مقدس خداوند متعال، انسان، جامعه انسانی و تاریخ را توصیف می‌کند و آموزه های گوناگونی را در عرصه‌های مختلف پیش روی انسان‌ها قرار می‌دهد به نحوی که همه می‌توانند با بهره‌های هوشی متفاوت از راهنمایی قرآن استفاده ببرند اما در همین حال که «نور مبین» است «قول ثقیل» هم هست و قول ثقیل بودن آن به این معناست که تمام آیات و تمام تعبیرات قرآن کریم لایه‌ها و سطوحی از معنا را در بر دارد.
حجت‌الاسلام و المسلمین سعیدی روشن گفت: ما مسلمانان معتقدیم که تک تک آیات قرآن افزون بر این که دارای معنای ظاهری است دارای معنای باطنی هم هست و قرآن کریم از لحاظ ساختار ظاهری و ساختار محتوایی، و به اصطلاح مضمونی، معجزه پیامبر گرامی اسلام«ص» است و بر همین اساس زبان قرآن در عین حال که عرفی است تعمقات و تأملات ویژه‌ای را می‌طلبد و این گونه نیست که همه چیز آشکار در همان لایه رویین باشد.
وی افزود: در واقع این نظریه بیان می‌کند که زبان قرآن با حفظ چارچوب های زبانی عرف عام عقلا در انتقال معنا، جهت ابلاغ مقاصد والای خود کار ویژه‌هایی را در شیوه پیام‌رسانی خویش تعبیه کرده است که زبان عرفی فاقد آنهاست و بر همین اساس است که این نظریه موسوم به زبان عرفی ـ فراعرفی است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: براساس این نظریه دریچه‌های فراوانی برای معناهای متعدد و برای رهنمودهای متعدد قرآن کریم به سوی ما گشوده می‌شود و تبیین می‌شود که چگونه باب معرفت به سوی قرآن همواره به روی همه انسان‌ها در طول تاریخ باز خواهد بود.
حجت‌الاسلام و المسلمین سعیدی روشن در پایان نیز گفت: جامعه امروز ما با پشت سر گذاشتن دوران‌ها و مراحل متعدد و به خصوص دوره رنسانس و رشد و پیشرفت تکنولوژی و علم و همچنین علوم اجتماعی و علوم انسانی امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند رهنمودها و هدایت‌های قرآن کریم است و ما بر اساس این نظریه می‌توانیم به خوبی باب‌های گوناگونی را برای بهره‌گیری از قرآن کریم و هدایت‌های آن برای جامعه امروز بشر به روی خودمان باز نگه داریم.
در ادامه جلسه اعضای کمیته ناقدان یک به یک به بیان نقد های وارده به نظریه فوق پرداختند و حجت الاسلام و المسلمین سعیدی روشن به برخی از نقد های وارده پاسخ گفت. درنهایت مقرر گرید تا تصمیم گیری درباره نظریه به بعد از اصلاح نقدها موکول شود.