شناسهٔ خبر: 48587 - سرویس دیگر رسانه ها

میراث علمی و عملی یک چهره ماندگار/ متفکری که از اصولش عدول نکرد

سخن از مرحوم دکتر علی شریعتمداری است؛ یکی از برجسته ترین شخصیت‌های فرهنگی و علمی کشور که ضرورت استخراج آراء و ایده‌های فرهنگی و علمی او، بیش از پیش احساس می‌شود.

به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ بدون شک، مرحوم دکتر علی شریعتمداری، از جمله برجسته‌ترین شخصیت‌های فرهنگی کشور است که نام و یادش تا ابد در ذهن همه فرهنگدوستان و اهالی فرهنگ خواهد ماند؛ شخصیتی موجّه و متین که به عنوان یکی از اصلی ترین اعضای ستاد انقلاب فرهنگی (که بعدها به نام شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییرنام داد)، از نخستین روزهای تشکیل این نهاد سیاستگذار فرهنگی و با حُکم حضرت امام خمینی(ره)، به عضویت این مرکز مغز و قلب فرهنگی کشور درآمد و منشأ خدمات و برکات فراوان شد.

او را باید از علمی‌ترین و فرهنگی‌ترین شخصیت‌های فرهنگی و علمی کشور در طول سال‌های پس از انقلاب دانست؛ شخصیتی که آرامش مثال‌زدنی‌اش، الگویی برای همه اهالی فرهنگی و علمی کشور بوده، هست و خواهد بود.

وی در سال ۱۳۰۲ در شیراز به دنیا آمد و سی سال بعد، در سه رشته فلسفه، علوم تربیتی و علوم قضایی، مدرک کارشناسی گرفت.

علی شریعتمداری کارشناسی ارشد و دکتری خود را در دانشگاه‌های میشیگان و تنسی امریکا و در رشته فلسفه و تعلیم و تربیت و برنامه‌ریزی درسی دریافت کرد.

وی از سن ۲۰ سالگی به تعلیم و تربیت به‌عنوان آموزگار و چند سال بعد، به‌عنوان دبیر پرداخت و در همان سال‌ها انجمن پیروان اسلام را برای پیگیری فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی خود راه‌اندازی کرد؛ فعالیت‌هایی که به دستگیری و زندانی شدن او هم منجر شد.

دکتر شریعتمداری از سال ۱۳۳۹، دانشیار دانشگاه شیراز شد و پس از آن هم به‌عنوان استاد علوم تربیتی در دانشگاه اصفهان به خدمت مشغول شد.

تداوم فعالیت‌های فرهنگی و فعالیت‌های سیاسی او در زمان رژیم ستمشاهی سبب شد تا باز هم طعم دستگیری و زندانی شدن را بچشد و این بار برای ادامه تدریس در دانشگاه، از وی می‌خواستند تا برای عدم شرکت در فعالیت‌های ضد رژیم، تعهد بدهد؛ امری که او نپذیرفت و حتی سبب شد که او برای چند سال، طعم تلخ بیکاری را تجربه کند.

او در برخی سال‌های دهه چهل شمسی، به‌عنوان استاد مدعو دانشگاه‌های امریکا، به این کشور رفت و به تدریس پرداخت تا مشخص شود که ایران مظلوم در آن سال‌ها، بیش از آنکه بر اسب علم و فرهنگ نشسته باشد؛ بر اریکه سیاست و سیاست بازی متکی بود.

دکتر علی شریعتمداری با همه این مشکلات و سختی‌ها، از اصول خود عدول نکرد و راه روشن فعالیت فرهنگی و علمی را در بستر مبارزات سیاسی ادامه داد تا اینکه با فرار شاه از کشور، رایحه خوش استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی در کشور طنین‌انداز شد.

و اما در بازگشت حضرت امام به میهن، دکتر علی شریعتمداری هم از جمله شخصیت‌هایی بود که به استقبال معظم له رفت.

اکنون نوبت آن بود تا دانشگاه‌های کشور، حضور استادان متعهد علمی و فرهنگی بیشتری را تجربه کنند؛ اینگونه بود که دکتر شریعتمداری از سال ۱۳۵۸ به عنوان استاد تعلیم و تربیت دانشگاه تربیت معلم تهران به خدمتگزاری مشغول شد.

مسئولیت وزارت فرهنگ و آموزش عالی در دولت موقت، سرپرستی گروه علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، سرپرستی دانشکده علوم تربیتی دانشگاه اصفهان، عضویت در هیئت مرکزی گزینش استاد، عضویت در شورای پژوهش‌های علمی کشور، عضویت در شورای عالی آموزش و پرورش و ریاست فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، تنها بخشی از مسئولیت‌هایی است که دکتر علی شریعتمداری پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آن‌ها را متقبّل شد.

همچنین نشان درجه یک علمی و نشان درجه یک تعلیم و تربیت، از جمله مدال‌ها و نشان‌های برجسته این استاد علمی و فرهنگی کشور است.

دکتر شریعتمداری در عین حال سابقه مدیر مسئولی چهار نشریه علمی کشور را در کارنامه افتخارات خود دارد.

وی با تألیف و ترجمه بیش از ۳۰ کتاب و همچنین نگارش بیش از ۱۰۰ مقاله علمی، نقش بسیار مهمی در توسعه و تولید علم در کشور داشت که از جمله آثار وی می توان به انقلاب فرهنگی و آزادی دانشگاه، فرهنگ سکوت، روشنفکر کیست، آموزش در حوزه و دانشگاه، تعلیم و تربیت اسلامی، جایگاه علوم انسانی در تولید علم، نقد و خلاقیت در تفکر و همچنین سیاست و خردمندی اشاره کرد.

این استاد فرهنگی کشور سرانجام در بیستمین روز از دی ماه سال جاری و پس از ۹۳ سال فعالیت فرهنگی و علمی، رخ در نقاب خاک کشید و به ملکوت پیوست.

و اینک به عنوان پاسداشت چهلمین روز درگذشت این استاد علم و فرهنگ، وظیفه است تا با ذکر نام و یاد وی، زحمات بی‌شائبه او را در همه سنگرهای علمی و فرهنگی، بویژه به‌عنوان یکی از اصلی ترین و با سابقه‌ترین اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور، پاس داریم و برای روح جاودانه‌اش، آرزوی برترین علوّ و درجات را داشته باشیم.

در پایان، باید بر این نکته پای فشرد که جمع آوری خاطرات همکاران و شاگردان دکتر علی شریعتمداری از منش فرهنگی و اخلاقی کم نظیر او، می‌تواند به‌عنوان الگویی کاربردی، مورد استفاده همه مسئولان و مدیران کشور باشد؛ از این رو، بر دبیرخانه یا روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، فرض است تا نسبت به جمع آوری و انتشار این خاطرات اقدام نماید تا سیره عملی و علمی این استاد برجسته و کم‌نظیر علم و فرهنگ، چراغ راهی برای همه مسئولان و بویژه جوانان امروز و مدیران فردا باشد. همچنین آرشیو تصویری به جای مانده از استاد هم، منبع بسیار مناسبی است تا ایده‌ها و آراء متعالی ایشان هم، استخراج و در جای مناسب از آنان استفاده شود؛ ان شاء الله.