فرهنگ امروز/ بابک احمدی:
چهارشنبه‌شب خبری ابتدا فضای مجازی و سپس خبرگزاری‌ها را در نوردید که از وقوع آتش‌سوزی در مجموعه تئاتر شهر حکایت داشت. خبر نخست با تیتر «آتش‌سوزی در تئاترشهر» که به آتش‌سوزی هشتم خرداد ماه سال ٨٣ مربوط بود از منبعی غیر موثق سرچشمه گرفت و به سرعت از طریق گروه‌های تلگرامی دست به دست شد تا به سیل نگران‌کننده بدل شود. با توجه به پایداری آسیب روانی ناشی از فاجعه ساختمان پلاسکو در جامعه و نگرانی‌های موجود درباره ایمنی تئاترشهر فقط تیتر خبر/شایعه کافی بود تا یک بار دیگر وقوع فاجعه‌ای عظیم در اذهان عمومی تداعی شود. در گیرودار رد یا تایید خبر، عکس‌های رهگذران از توقف چندین خودروی آتش‌نشانی و آمبولانس در چهارراه ولیعصر منتشر شد که مانند بنزین روی آتش عمل کرد. سرانجام با اظهارنظر پیمان شریعتی، مدیر مجموعه مشخص شد «عده‌ای مشغول جوشکاری و ساخت دکور در انبار پایین تئاترشهر بودند که یک گونی آتش می‌گیرد و بلافاصله به وسیله کپسول‌های اطفای حریق خاموش می‌شود. تماس با آتش‌نشانی نیز تنها برای رعایت نکات ایمنی بوده است. » خبرنگاران حوزه تئاتر بارها نگرانی خود از وقوع آتش‌سوزی و ایمنی مجموعه را اعلام کرده‌اند. این خبر از دو منظر هشدار به مسوولان تلقی می‌شود. نخست، روابط عمومی مجموعه باید درباره نوع مواجهه با شایعه‌ها و اخباری از این دست تجدید نظر کند و اطلاعات صحیح را به سرعت در اختیار رسانه‌ها قرار دهد که در این مورد به‌خصوص عملکرد قابل قبولی نداشت. همچنین مسوولان نیز باید این اتفاق را بیشتر از گذشته جدی گرفته و امکانات لازم را در ساختمان مستقر کنند. روزنامه اعتماد در جریان برپایی سی‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و روزهایی که داغ شهادت جان‌سوز تعدادی از هموطنان در حادثه پلاسکو بر دل همگان نشسته بود، این نگرانی را با مدیرکل هنرهای نمایشی و معاون امور هنری درمیان گذاشت. قرار بر این بود گزارش مورد نظر در موقعیتی بهتر و در قالب یک گزارش جامع تمام صفحه به بررسی ابعاد خطر و ایمنی تئاترشهر بپردازد. بنای خاطره‌انگیزی که چندین سالن نمایش و پلاتوی تمرین را در دل خود جای داده و روزانه صدها نفر به عنوان تماشاگر، گروه‌های تئاتری و کارکنان در آن مشغول رفت و آمد هستند. اما حادثه چهارشنبه شب ضرورت انتشار زودهنگام لااقل بخشی از گزارش را ایجاب کرد.
سالن وزارت کشور
در یک چشم به هم زدن خاکستر شد
علی مرادخانی، معاون امور هنری، علاوه بر تئاترشهر مجموعه‌هایی مانند تالار وحدت، موزه هنرهای معاصر و فرهنگسرای نیاوران را در فهرست اماکن زیرنظر معاونت هنری قرار داد که باید برای افزایش سطح ایمنی آنها فکری کرد. «دقیقا زمانی که وارد مجموعه شدم در همین رابطه جلسه‌هایی با آقای جنتی برگزار کردیم؛ حتی ایشان یکی دو بار برای بررسی ایمنی بناها به تئاترشهر، مجموعه آزادی و تالار وحدت آمد. ما بیش از سه سال است در مسائل گوناگون ساختمان‌های زیرنظر معاونت هنری وارد شده‌ایم. بعضی از این بناها بیش از ٤٥ سال عمر دارند و در این مدت علاوه بر فرسودگی‌های طبیعی یک بنا با مشکلات ناشی از بهره‌برداری‌ها نیز مواجه شده‌اند.» مرادخانی در ادامه به یادآوری حادثه آتش‌سوزی در سالن وزارت کشور پرداخت که به گفته او از امکانات مجهزتری نیز برخوردار بود. «در مورد تئاترشهر همان‌طور که شما هم از ابتدای کار در جریان قرار داشتید دو سال گذشته صرف فاز نخست بازسازی شد. به عنوان نمونه سیم‌کشی برق ساختمان وضعیت بسیار آشفته‌ای داشت که به تنهایی می‌توانست خطرآفرین باشد ولی به سرعت توسط مهندسان جمع‌آوری شد و به سامان رسید. فراموش نکنیم تالار وزارت کشور به نسبت سالن‌هایی که نام بردم از امکانات مدرن‌تری برخوردار بود اما در چشم به‌هم زدنی خاکستر شد. » معاون امور هنری «مراقبت مستمر از این بناها» را یک امر ضروری دانسته و تاکید دارد «بخشی از ایمن‌سازی مجموعه تئاترشهر هنگام بازسازی انجام شده است» اما به یک مورد بسیار مهم نیز اشاره می‌کند. ورود و خروج افراد به وقت وقوع حادثه «به نظرم باید در مورد تئاترشهر حساسیت بیشتری به خرج بدهیم چون تالار وحدت به دلیل نوع معماری از امکانات خروجی بهتری برخوردار است ولی تئاترشهر به‌صورت لابیرنت طراحی شده و همین مساله همواره برای من ایجاد نگرانی می‌کند. خدایی ناکرده به محض وقوع آتش‌سوزی تماشاگران هنگام خروج در شرایط اضطرار قطعا دچار سردرگمی می‌شوند.» به این اظهارت مرادخانی باید نکته‌ای دیگر نیز افزود. ساخت‌وساز غیر کارشناسی یک بنا درست کنار ساختمان تئاترشهر که حضور خودروهای امدادی و آتش‌نشانی را غیرممکن کرده است.
این اتفاق باید همه ما را نگران کند
مهدی شفیعی با یادآوری ماجرای ساختمان پلاسکو و انتقال نگرانی به همه دست‌اندرکاران می‌گوید: «متولی اصلی بازسازی تئاتر شهر، دفتر طرح‌های عمرانی است و به لحاظ تخصصی دوستان باید نظر دهند. اما نگرانی مشابه ساختمان پلاسکو و اینکه ساختمان به مقاوم‌سازی، تقویت مفصل‌ها، بادبندها یا فونداسیون نیاز داشته باشد، در تئاتر شهر وجود ندارد. هرچند سن ساختمان بالا است ولی از نظر استحکام مشکل خاصی نیست. خوشبختانه در بازسازی اخیر سبک‌سازی بنا در دستور کار قرار گرفت و سنگ‌های داخلی که ساختمان را کمی سنگین می‌کرد، کاملا خارج شد.»
مدیرکل هنرهای نمایشی به فضاسازی مورد نیاز طبقه پایین مجموعه نیز اشاره کرد و ادامه داد «در گذشته راهروهای زیرزمین تئاتر شهر خیلی تنگ بود و سقف کوتاهی داشت که ایمنی خروج تماشاگر را سخت می‌کرد اما در بازسازی اخیر این مشکل تا حدی برطرف شد. ایجاد سالن‌های زیرزمین همواره موجب نگرانی بوده چون هنگام اجرای نمایش تعداد زیادی تماشاگر در آن محل‌ها داریم. اینکه در صورت وقوع حریق شیوه خروج مخاطبان چگونه خواهد بود، یک نگرانی جدی است.» شفیعی همچنین نصب سیستم هشدار و اطفای حریق را بسیار ضروری دانست و در این باره توضیح داد: «خوشبختانه تمام سنسورهای اعلام حریق نصب شده و مقدمات اطفای حریق صورت گرفته است ولی اتفاق پیش آمده باید دفتر طرح‌های عمرانی و ما را حساس‌تر کند که بازسازی را سریع‌تر پیش ببریم و ایمنی را به درصد قابل قبولی برسانیم.»
سخنگوی آتش‌نشانی: یک هشدار جدی به تئاترشهر
سیدجلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران تاکید دارد مجموعه‌هایی مانند تئاترشهر که اماکن تجمعی هستند باید به صورت «خود ایمن» عمل کنند. به گفته ملکی این الزام باید پیش از بررسی امکان حضور خودروهای امدادی در محل مورد توجه قرار بگیرد. «این اماکن باید خود ایمن عمل کنند و همه جای جهان آتش نشانی در این مواقع نقش مکمل دارد. سیستم اتوماتیک اعلام هشدار و اطفای حریق، درهای «دود بند» و مقاوم در برابر آتش که به طور اتوماتیک بسته می‌شوند و اجازه گسترش آتش به دیگر بخش‌ها را نمی‌دهند. اتاق کنترل و آموزش تمامی کارمندان مجموعه از جمله مواردی است که باید موجود باشد.» ملکی همچنین بر آمادگی سازمان آتش‌نشانی برای برگزاری دوره‌های آموزشی و مانور مشترک در تئاترشهر تاکید کرد و گفت: «از یاد نبریم بیشتر ملزومات اجرای نمایش و دکورها از جنس چوب و دیگر مواد قابل اشتعال هستند. در چنین اماکنی حتی اگر آتش به مردم نرسد نوع خروج آنها و ترس به وجود آمده موجب مرگ عده‌ای زیر دست و پای جمعیت خواهد شد. درها باید اتوماتیک باز شوند و باید در نقاط مختلف هم وجود داشته باشند. همچنین حداقل یک در باید رو به راهروی خروج باز شود. تازه در چنین مواقعی است که بررسی می‌کنیم آیا امکان ورود ماشین آتش‌نشانی وجود دارد یا خیر. اتفاق چهارشنبه شب تئاترشهر جای نگرانی نداشت ولی یک هشدار جدی بود.»
روزنامه اعتماد