فرهنگ امروز/الهام نداف:
«من با عشق آمدم و با عشق هم کارم را ادامه دادم، اما وقتی میگویند این کار سخت را میتوانی دیگر انجام ندهی، خب دیگر دلیلی بر تحمل این همه سختی نیست و ظاهرا قضا و قدر به کمک من آمده است. هرچند قرار نیست سینما و اهالی سینما را رها کنم، چون دلیلی برای کار نکردن در عرصه فرهنگی نمیبینم.» این تازهترین اظهارات حجتالله ایوبی در گفتوگو با ایسناست. رییس برکنار شده سازمان سینمایی که حالا به درخواست سیدرضا صالحیامیری، صندلی خود را به محمدمهدی حیدریان واگذار کرده است.
وزیر ارشاد: ایوبی بر کنار نشده است
ایوبی با وجود همه فشارها تا آخرین لحظه در سمت خود ماند و استعفا نداد چرا که ادعا میکند سرباز فرهنگ و هنر است: «استعفا معنایی ندارد؛ زیرا استعفا یعنی ناتوانی از ادامه خدمت به فرهنگ و کشور. با این حال این جابهجایی برای من خیلی طبیعی است و اصلا طبیعیتر و راحتتر از این قابل تصور نیست.» با وجود پاسخ ایوبی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنان اصرار دارد که در این وزارتخانه ریزش معنا ندارد و عنوان «گردش نیرو» را برای این برکناری انتخاب کرده است. این در حالی است که رییس پیشین سازمان سینمایی تا لحظه آخر، استعفای خود را تکذیب میکرد و طبیعی است که تعیین جانشین برای او در چنین شرایطی، به معنای «برکناری» است: «آقای ایوبی از ریاست سازمان سینمایی برکنار نشده است؛ او در وزارت ارشاد حضور دارد. جمعبندی بنده این بود که آقای حیدریان در شرایط فعلی بیشتر و بهتر میتواند برای این سازمان مفید باشد. آقای ایوبی یک شخصیت فرهنگی است و با بنده همکاریهایی خواهد داشت و از ظرفیتهای ایشان حتما استفاده خواهیم کرد.»
ایوبی: روزهای بهتری در انتظار درویش است اما بقیه را فکر نمیکنم
با همه اینها، واقعیت این است که حیدریان نیروی تازهنفس سازمان سینمایی است و حالا قدم در راهی گذاشته که به تعبیر ایوبی راه سختی است. ردپای این سختی را میشود در اتفاقات سینمایی سه سال و چند ماه حضور او در سازمان سینمایی دنبال کرد. اینکه در ادامه محبت آقای وزیر چقدر شامل حال حجتالله ایوبی شود، مساله چندان مهمی نیست. مهم این است که حیدریان برای گرههای کور سینما در مدت زمان باقیمانده از حضور دولت یازدهم چه تدبیری اندیشیده است.
بخشی از سختی این راه به فیلمهای پشت در وزارت ارشاد مانده برمیگردد. فیلمهایی چون «آشغالهای دوستداشتنی» که ایوبی تنها توانست غصه اکران نشدنش را بخورد: «من غصه امیریوسفی را خوردم و میخورم. غصه آقای درویش و عیاری را هم همینطور. ولی گاهی «تدبیر کند بنده و تقدیر نداند/ تدبیر به تقدیر الهی به چه ماند. امیدوارم مشکل همه حل شود و فکر کنم روزهای بهتری در انتظار آقای درویش است اما بقیه را فکر نمیکنم. »
حیدریان: خط قرمزها مبنا است
اما حیدریان، رییس تازهوارد سازمان سینمایی، اکران شدن یا نشدن «رستاخیز» را منوط به رضایت کارشناسان مذهبی میداند. او در نخستین صحبتهای رسمی خود در برنامه شهر فرنگ، به بیان کلیات بسنده کرد: «هرکس از خطوط قرمز نظام جمهوری اسلامی عدول نکرده باشد به فعالیت خود ادامه میدهد.» حیدریان که در ابتدای راه است، قطعا میداند مشکلات سینما با اظهارات کلی قابل حل نیست، با این همه ترجیح داد «خط قرمزها» را مبنای نمایش آثار اکراننشدهای چون «خانه پدری»، «کاناپه»، «آشغالهای دوستداشتنی» و... قرار دهد: «تمامی آثار بازنگری میشوند و با صاحبان آنها گفتوگو میشود اگر فیلمی از خط قرمزها عبور نکرده باشد باید بررسی شود و مشخص شود امکان نمایش دارد یا خیر.»
او به بخشی از نگرانی اهالی سینما درباره اجرای برنامههایی چون مدرسه ملی سینما، گروه هنر و تجربه و جشنواره جهانی فجر، پاسخ داد. بخشی از پاسخهای او پیرو توضیحات ایوبی در جلسهای مفصل بود. به گفته حیدریان اگر چه پاسخ دادن به وضعیت مدرسه ملی، کمی زود است، اما آموزش و تکنولوژی و به روز نگه داشتن از جمله اقدامات جدی سازمان سینمایی با مدیریت حیدریان است: «اگر امروز آموزشهای خصوصی داریم این خوب است اما مدرسه ملی سطوح عالی را مدنظر دارد. هنر و تجربه هم جایگاه خود را دارد و باید تقویت شود، راهی است که باید مسیر جدید را کشف کند همه فرصت تجربه ندارند. تعریفها در هنر تجربه بازنگری، تقویت و حفظ خواهد شد.»
حیدریان اما دیدگاه متفاوت و منتقدانهای به برگزاری جشنوارههای سینمایی دارد. قطعا بخشی از نقد او به جشنواره فجر معطوف است، جشنوارهای که در سال آخر مدیریت ایوبی درگیر حواشی شد و یکی از مهمترین نقدهای وارد شده به آن نداشتن سیاست روشن و مشخص بود: «اجزا به یکدیگر وابسته و پیوسته نیست و در حال حاضر تولید، جشنواره، سینما، فیلم و قسمتهای مختلف باید در یک مسیر باشد که تاکنون هیچ جشنوارهای به این شکل نبوده و چنین هدفی نداشته است. »
این اظهارات نشان میدهد بخشی از حرفهای رییس جدید سازمان سینمایی، به داشتن استراتژی مربوط است. او صراحتا اعلام کرد از فیلمها و محصولاتی حمایت میکند که سبب ارتقای فرهنگی شود و دغدغههای فرهنگی نیز بر اساس منشور انقلاب اسلامی و اعتقادات مدیران نظام است. البته حیدریان پیش از این، زمان وزارت احمد مسجدجامعی نیز سکان مدیریت سینمایی کشور را بر عهده داشت و توانست نمره قابل قبولی از مدیران فرهنگی و سینماگران بگیرد. حالا خیلیها به حضور او در سازمان سینمایی خوشبیناند. البته در ادامه باید دید تعامل او با مدیران زیر مجموعه سازمان سینمایی چگونه است و آیا شیوه مدیریتش نسبت به ١٠ سال گذشته تغییر کرده است یا خیر. در اینکه حجتالله ایوبی در ماههای اخیر برای بیرون آمدن از زیر سایه نام «توقیف» در سینما تلاش فراوانی کرد، شکی نیست. او در سخنرانیهای اخیر خود به کرات وارد جزییات شد و در مقابل هجمههای وارد شده به سینما بیش از روزهای اول حضور خود در سازمان سینمایی، ایستادگی کرد. حالا او بهتر از هر کس میداند وعدههایی که به فیلمسازان میدهند چقدر مبتنی بر واقعیت است، او حتی بهتر از حیدریان و وزیر ارشاد گرههای کور سینما را میشناسد و شاید امروز که از ریاست سازمان فاصله گرفته این شعر را بلندتر زمزمه میکند: «آتشی انداختیم و رفتیم، آنکه سوخت، سوخت...»
روزنامه اعتماد